آنها که مرام دارند، آنها که مقام دارند

اخبار و شایعات مربوط به بده و بستان مدیر عامل سابق سازمان تأمین اجتماعی با تنی چند از نمایندگان مجلس و برخی دیگر از مقامات کشور ، متاسفانه در نوع خود تازگی ندارد و نخستین بار نیست که این قبیل خبرها در وسا یل ارتباط جمعی و جراید و در محیط های عمومی مطرح می شود . در گذشته نه چندان دور نیز بحث ها و گفته های درست و نادرست و  آمیخته با حب و بغض در مورد ارتباط ویژه  بعضی مسؤلین و منسوبین و منصوبین ایشان با عناصری چون شهرام جزایری ، فاضل خداداد ، برادران خسروی و گروه آریا ؛ وجود داشت . وجود این اخبار و عدم  اقدام فوری و بی ملاحظه  در رسیدگی به موضوع و مجازات خالی از رأفت مجرمان احتمالی و کسانی که از مسیر خدمت به ورطه خیا نت سقوط کرده اند ؛ در بلند مدت موجب خدشه دار شدن اعتماد عمومی به قاطبه خدمتگذاران به نظام ، کشور و مردم خواهد شد . عقل سلیم نیز به ضرورت ، تمیز دادن و مرز بندی میان خائن از خادم ، حکم می کند و برتفکیک میان آنان که اسیر نفس خود هستند با آنان که امیر و فرمانده سرزمین وجود خود می باشند ، تأکید می نماید .
    راقم این سطور ، از صحت و سقم اخبار و شایعات مرتبط با مناسبات خاص آقای مرتضوی با بعضی از مدیران و نیز نمایندگان مجلس آگاهی ندارد و هیچ تمایل و تلاشی نیز برای کشف حقیقت موضوع ندارد – چه اینکه ورود به این حوزه در صلاحیت مقامات قضایی است و کنکاش های متفرقه علاوه بر منحرف ساختن مسیر رسیدگی ها ، خود موجب هر چه گسترده تر شدن دامنه شایعات خواهد شد – اما در عین حال بر این مطلب واقف است که سکوت مسؤلین ذیربط در مواجهه با این قبیل رخدادها ، نه تنها کمکی به حل مشکل نخواهد کرد بلکه موجب رسوب مطلب در ذهن و یاد جامعه و فراهم آمدن زمینه مناسب برای سوء استفاده های بعدی افراد مغرض ، خواهد شد .
    امام راحل عظیم الشأن در مناسبت های مختلف و با مضامین گوناگون می فرمودند که : حفظ نظام از اهم امور و از اوجب واجبات است . بدون کمترین تردید ، این قبیل توصیه ها و تأکید ها ، منحصربه لزوم حفظ نظام در برابر دشمن خارجی نیست بلکه دایره شمول آن تمام خطرات و آفت ها و آسیب هایی را که سلامت ، اعتبار ، امنیت و موجودیت نظام را (  اعم از موجودیت فیزیکی ، موجودیت ذهنی و موجودیت سیاسی و قانونی ) تهدید می نماید ؛ در بر می گیرد .  لذا می توان اقدامات و تخلفات و جرایمی را که ممکن است به سلامت و اعتبار نظام خدشه وارد نماید ، در دایره شمول فرموده حضرت امام ( ره ) قرار داد . از همین رو می توان انتظار داشت در برخورد جدی و فوری نسبت به اخباری که گویای تبانی هر چند انگشت شمار بعضی مدیران و مسؤلین رده های مختلف ، با باند های چپاولگر و غارت گر است  ، بدون توجه به اسم و رسم و شهرت و تبار آنها اقدام شود و در صورت اثبات جرم ، این افراد به صورت عبرت آموز  مجازات شوند . آری ! رسیدگی فوری و مجازات متخلفان و مجرمان دانه درشت و اتو کشیده  ، بدون توجه به نسبت و نسب آنها ؛ می تواند علاوه بر تحکیم و تقویت  و تضمین سلامت کارگزاران نظام ، موجب تقویت و اعتماد  هرچه بیش از پیش مردم با نظام و به مسؤلین شود.
    همین چند روز پیش ، دومین مقام عالرتبه کشور کره شمالی ، به جرم خیانت به کشور و آرمان های حزب حاکم و حکومت دستگیر و در دادگاه فوق العاده محاکمه و محکوم به مرگ شد و حکم صادره نیز فوراً به اجرا گذاشته شد . اگر چه این دستگیری و محاکمه و مجازات ، ممکن است محصول جنگ قدرت و رقابت های درون حزبی و به عبارتی  جلوه بارزی از تصفیه خونین در هرم قدرت کره شمالی باشد و هرچند حکومت و حاکمان کره شمالی و عملکرد آنها ، مدل شایسته و مناسبی برای الگو برداری نیست اما غرض از این مثال توجه دادن مسؤلین کشور به لزوم توجه به حفظ اصل نظام از آفات و خطراتی است که آنرا تهدید می کند .

*****          *****            *****                *****              *****          *****    
  علت گرفتار آمدن برخی مسؤلین و مدیران کشور در دام های کوچک و بزرگی که در مسیر آنها گسترده شده است ، یکی و دوتا نیست. برای این منظور می توان فهرستی بس بلند بالا و طولانی را تهیه نمود اما اجمالاً بعضی از عوامل مؤثر در این در این رابطه ، توضیح داده می شود :

-    عدم تعیین و یا عدم رعا یت شرایط احراز ، برای انتخاب و انتصاب افراد جهت تصدی مسؤلیت های مهم و کلیدی و حساس و محدود ساختن انتخاب گزینه ها به روابط حزبی و گروهی .
-    نبود نظارت کافی و بازدارنده بر عملکرد مدیران و مسؤلین و توسعه دادن دایره شمول اعتماد ، به همه تصمیمات و به تمام عملکرد آنها .
-    گرفتار آمدن مسؤلین در امور اجرایی و غفلت ایشان از خود سازی و محاسبه نفس و تقوی و تزکیه و تربیت خود .
-    گرفتار آمدن مسؤلین به مکاید نفسانی و شیطانی ، خود شیفتگی ها زیانبار و خود باوری های غیر لازم .
-    عدم توجه جدی و عملی مسؤلین به سامانه های نظارتی و رسیدگی به شکایات و پیشنهاد ها .
-    اسارت مسؤلین در زندان های خود ساخته و زندگی های لوکس و تجملاتی و فاصله گرفتن آنها از زندگی مردم عادی و حتی از گذشته خودشان . حضرت امام خمینی ( ره ) و مقام معظم رهبری ( دام ظله الشریف ) بارها و به دفعات با تذکرات مشفقانه و هشدار های عالمانه ، مسؤلین و مدیران و وزرا  ونمایندگان را خصوصاً و دیگران را عموماً از گرفتار آمدن در زندگی های پر زرق و برق  بر حذر داشته اند . چه اینکه سقوط در این ورطه خطرناک ، چه بسا منجر به آلودگی های دیگری شود که نمونه کوچک آن  ،  تبانی و هم سفره شدن با چپاولگران بیت المال است .
-    بیگانه بودن و نا آشنا بودن بعضی مدیران با ترفند ها و شگردهایی که  از سوی افراد و باندهای چپاولگر و رانت خوار برای اغفال و فریب آنها و مآلاً نفوذ در آنها و سوء استفاده از آنها به کار می رود . پرداخت رشوه و تطمیع شخصی که هدف قرار گرفته است ، تحت عنوان هدیه و مساعد ت برای امور خیر و کمک به مستمندان ، از شیوه های رایج این ترفند و حیله است . به گونه ای که در ابتدای امر ، طعمه ، فریفته شده و دچار خود فریبی نیز می شود و دیگر آنکه  در گام نخست و به ظاهر هیچ تخلف و جرمی نیز واقع نشده است اما در گام های بعدی و با وابسته شدن طعمه فریب خورده به این وجوه ، او ناگزیر از تن دادن به خواست شکارچی زیرک و حیله گر خود شده و از این پس به ابزاری بی اراده و مجری خواسته های ارباب خود ، تبدیل می شود .
-    عدم برخورد جدی و فوری با موارد اثبات شده از ضعف مفرط مدیریتی و ارتکاب تخلف و جرم مدیران و مسؤلین ، در گذشته به گونه ای که هزینه ارتکاب جرم و تخلف به شدت نزول کرده است.
       *****          *****          *****          *****          *****          *****
    در مباحثٍ انتخابات ریاست جمهوری سال 88 هنگامی که موضوع وصول مبالغ کلان از فردی که نام او در فقرات ابتدایی این نوشته آمد ، مطرح شد ؛ پاسخ داده شد که این مبلغ برای امر خیر و کمک به مستمندان و امثالهم بوده است . هیچ کس در آن زمان به ایشان خاطر نشان نساخت که برای سامان دادن به امور نیازمندان جامعه  - که البته بسیاری از آنها خود قربانی  وجود مناسبات ناسالم چپاولگران با بعضی مسؤلین هستند -  تشکیلات مطمئنی چون کمیته امداد امام خمینی ( ره ) و سازمان بهزیستی در کشور وجود دارد و اگر زمینه ای برای کمک به نیازمندان وجود دارد باید به سمت این تشکل ها هدایت شود و لزومی برای اقدامات سؤال بر انگیز و مشکوک مسؤلین شناخته شده و چهره های شاخص در این زمینه وجود ندارد به ویژه آنکه محل ایجاد منابع مالی آن نیز اساساً و از بیخ و بن  محل اشکال جدی باشد .از طرف دیگر شاًن اداری و مسؤلیت ایشان و امثال او ایجاب می نماید که با حساسیت و مراقبت کامل ، خود را از موضع اتهام دور نگه دارند و در امری که زیان آن عقلاً بیشتر از نفع آن است دخالت نکنند حتی اموری که صریحاً مخالف شرع نیست اما یقیناً مخالف شاًن است . وانگهی کدام سند و مدرک وجود دارد که این مبلغ واقعاً به نیازمندان رسیده است و مهمتر آنکه این پرداخت با چه نیت و با نگاه به کدام آینده و کدام برنامه پرداخت شده است . از همین رو شاهد هستیم که بعضی  نمایندگان مجلس اعلام  می دارند ، وجوه دریافتی از مدیر عامل سابق  سازمان تأمین اجتماعی را به مستمندان حوزه انتخابیه خود داده اند. صرف نظر از درست یا غلط بودن این ادعا و این اقدام و صرف نظر از این مهم که  مدیر عامل وقت سازمان مذکور حق تصرف در اموال و دارایی های آن را برای حاتم بخشی های اینگونه داشته است یا خیر ؟ باید از این نمایندگان سؤال کرد که آیا خودشان ، اظهارات خودشان را قبول دارند ؟آیا نیازمند تر از مستمری بگیران و مقرری بگیران  سازمان تأمین اجتماعی کسی را سرغ دارند ؟  گویا این افراد در دوران کودکی و نوجوانی خود ، با علاقه زیادی داستان  " رابین هود " را خوانده و کارتون آن را دیده اند و امروز  دچار همزاد پنداری  اشتباه با این قهرمان داستان شده اند و پول متعلق به نیازمند ترین  اقشار جامعه یعنی بازنشستگان صندوق تأمین اجتماعی را گرفته و به زعم خود به نیازمندان حوزه انخابیه خود می دهند . این عمل در خوشبینانه ترین حالت با این شبهه جدی آمیخته است که این قبیل اقدامات مستقل از انتخابات بعدی و صندوق های رأی ، صورت نمی گیرد . در این ارتباط مسؤلیت خطیری متوجه مجلس شورای اسلامی و نمایندگان شریف آن است . با گذری کوتاه بر تجربیات موجود لازم می نماید تا نمایندگان محترم با تصویب قانون ، اخذ هرگونه هدیه و کمک از اشخاص ثالث توسط نمایندگان و مدیران  و متصدیان مشاغل مهم کشور را ممنوع  نمایند تا علاوه بر حفظ ساحت مجلس و دولت از هر گونه  آلودگی ، مجال عذر و بهانه های سخیف و ضعیف از افراد خطا کار سلب شود .
    کلام آخر ؛ همه می دانند و هیچ تردیدی وجود ندارد که میزان جرم و خطا  دارای رابطه مستقیم با حدود اختیارات و صلاحیت های اداری و اجرایی اشخاص است . یک کارمند دون پایه و یا یک کارشناس ، زمینه و امکانی برای ارتکاب تخلفات کلان ندارد زیرا دارای اختیارات و امکانات اداری زیادی نیست اما یک وزیر و معاون وزیر ، یک مدیر عامل و عضو هیأت مدیره و یک نماینده مجلس که از اختیارات و امکانات و حوزه تصمیم گیری بیشتری برخوردار است ، زمینه و امکان ارتکاب خطا ی بیشتری دارد و از این منظر بیشتر در معرض خطر و آسیب قرار دارد و لذا او باید بیش از دیگران مراقب خود و اطراف و اطرافیان خود و مراقب ارتباطات و مناسبات  و تماس ها ی دیگران با خود و خود با دیگران باشد و دوستی ها را به درستی تحت آزمون و راستی سنجی قرار دهد و به این مثال را همواره مد نظر و آویزه گوش خود قرار دهد که : " ای بسا اقرب که عقرب می شود . "  لازم است همیشه و در همه حال به یاد داشته باشد که : " مقام ، بدون مرام " سرانجامی جز سقوط و تباهی پیش رو ندارد و باید در همه حال از شر شیطان و وسوسه ها و دسیسه های رنگارنگ شیاطین انس و جن به دامان امن الهی  و حریم توسل به اهل بیت عصمت و طهارت ( صلوات الله علیهم اجمعین )  پناه  برد تا به نجات و رستگاری  و درستکاری و خدمت صادقانه نایل گردد .  " انشاءالله "


* مدیر عامل سابق سازمان تأمین اجتماعی