حفظ اثری دیرین برای فرهنگ تبریز + تصاویر

گروه فرهنگی - حمامی متروکه با کمی فاصله از آثار ربع رشیدی در محله بیلانکوه تبریز ( بلهیجان) وجود دارد که به تدریج در حال فرو ریختن است ، از این حمام به عنوان ماخذی برای یک نشانی در وقفنامه ربع رشیدی توسط خواجه رشید الدین فضل الله استفاده شده است. در وقف نامه ربع رشیدی آمده است:

" قطعه زمین که مشتمل است بر شش صد گز به ذرعان مکسره از زمین باغ سواران به قرب در بلهیجان سفلی، حدود آن متصل است به راه و به زمین که متصل است به حمام خراب و زمین جمال الدین و بالزقاق و الیه والممر" .

به گزارش بولتن نیوز؛ منطقه بیلانکوه که این حمام در آن واقع است، محلی خارج از مرکز شهر و فاقد امکانات فرهنگی می باشد و حمام نیز که بار ها بازسازی شده و راه اندازی گردیده ، قدمتی دیرین دارد که می تواند به عنوان یک موزه مردم شناسی یا یک کتابخانه ویا یک فرهنگسرا از سوی سازمان­های ذیربط مانند سازمان میراث فرهنگی و یا شهرداری مورد استفاده قرار گیرد و گرنه گذر زمان آن را ازبین خواهد برد.

***

خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی سیاستمداری ورزیده و متفکر و مورخ و طبیب و نویسنده ای چیره دست بود؛ او برای کتاب نویسی جایزه کتاب تعیین کرده بود که در این مسابقه از اندلس ( اسپانیا) و تونس و طرابلس (لیبی) نیز در این مسابقه حاضر می شدند. خواجه رشیدالدین به چندین زبان فارسی، ترکی ؛ عربی مسلط بود و عبری و مغولی و چینی نیز می دانست.

در دوران وزارت خواجه رشید الدین ؛ ساخت مجتمع آموزشی ربع رشیدی را در تیریز به پایان می رسد ؛ در این مدرسه عظیم دانشمندان و اساتید بسیار از نقاط مختلف جهان جمع آوری می شوند و دروس و رشته های بسیار در چندین مقطع ؛ بیت التعلیم مشابه، مدارس ابتدائی که یتیمان را نیز شامل می گردید؛آموزش حرفه ای مانند خطاطی ، قوالی ، نقاشی، زرگری ، باغبانی ، کهریزکنی،کشاورزی و معماری و حرف پدران به اولادان آموخته می شود و برای آموزش عالی علم تفسیر و حدیث ؛ فقه و علوم ادبی و رشته های علوم عقلی و حسابی و در نهایت تالیفات خود خواجه رشید و مباحث پزشکی مطرح می گردند، دراین مجتمع دارلشفا و خانقاه نیز به همراه آموزش برقرار بود.

اداره ربع رشیدی با استفاده از درامد های ربع رشیدی ناشی از وصول در امدهای موقوفات میسر می شد که کل این اموال در وقف نامه ربع رشیدی آمده است که متولی وقف با داشتن شرایط کامل می تواند عمل به وقف را ادامه دهد . وقف نامه ربع رشیدی به غیر از ارزش آن در سنت حسنه وقف سندی زنده از دوران گذشته است که می توان به گذشته های دور ، همچون حال نگریست.

نوشته ای از: مرحوم حسن وحیدی آذر

به یاد استاد حسن وحیدی آذر، دوست فرهنگ شهرتبریز!

21 آبان سال­ مرگ استاد حسن وحیدی آذر نویسنده و روزنامه نگار و شاعر آذربایجان در سال 1388 است که عمری را در مبارزه برای ارزش های اجتماعی و فرهنگی و انسانی جامعه اش گذراند.

ده ها مقاله از وی در روزنامه های کشور در تلاش برای ممانعت از توسعه بی رویه شهر تبریز و در مخالفت با از بین بردن باغات و ساختن برج هایی از آهن و پولاد بدون درک عناصر ترکیب دهنده شهری همچون باغات و زمین کشاورزی اطراف شهر چاپ گردید؛ وی همواره از کرامت انسان و عزت مردمی که در آن می زیستند دفاع می­کرد.

او به این نوشته هایش نیز قناعت نمی کرد، وی اندرزنامه هایش را به مسئولین شهر و استان و کشور ارسال می­داشت .تا بلکه کلنگ های تخریب در پوشش توسعه؛ شهر را به آسیب نکشانند . توسعه کاذب شهرها و توسعه صنعت مونتاژ و انقلاب ارضی که موجب تخریب ساختار جامعه شده بود و ایجاد یک طبقه جدید واسطه گر سود طلب را منجر شده بود؛ در ساختاری از بوروکرات های بی­سواد و فاسد هر روز به صدور مجوز تخریب و گذربندی ها از میان باغات تبریز دست می­زدند و او نیز در تقابل با نابودسازی هویت­ها ایستادگی می­کرد.

وی در زمره مدافعین ارک تبریز و مسجد علیشاه و کتابخانه ملی قرار گرفته بود و با ارائه راهکارهایی برای حفظ

این آثار تلاش کرد ؛ تسلط وی بر تاریخ مغول و دوره قاجار موجب دفاع او از ربع رشیدی و موقوفات این دانشگاه بزرگ اسلامی گردید ؛ تا آنکه توانست تنفیذ وقف نامه را از دادگاه مدنی خاص تبریز به نمایندگی از سوی اوقاف اخذ نماید.

روحش شاد و یادش جاودان