چند هزار ساعت کار کارشناسی، نتیجه اش همین بود؟/ این برنامه، مناظره نبود، آزمون تست هوش بود!

به گزارش بولتن نیوز، مسئولین رسانه ملی و در رأس آنان جناب آقای ضرغامی تا پیش از این بارها اعلام کرده بودند که مناظرات انتخاباتی امسال از هر جهت بهتر و پرشور تر از مناظرات انتخاباتی سال 88 خواهد بود. مناظرات سال 88 در حقیقت مناظره نبود، "جدل انتخاباتی" بود که حتی در پاره ای از موارد از مدار اخلاق و شرع نیز خارج شده بود. به همین دلیل مسئولین رسانه ملی تصمیم گرفتند تا مدل جدیدی برای مناظرات ارائه دهند.

روند برنامه ریزی مناظرات نیز به شکلی بود که مسئولین رسانه ملی، تا دقائق آخر از ارائه هرگونه اطلاعاتی نسبت به چگونگی اجرای برنامه و همین طور محتوای مناظرات خودداری کردند. تا جایی که حتی نام مجری مناظرات نیز اعلام نشد.

این موضوع موجب شد تا عملا کارشناسان و اهالی رسانه به دلیل عدم اطلاعات دقیق و کافی، نتوانند "نقد و نظر"ی پیرامون نحوه "اجرا" و "محتوا"ی مناظرات داشته باشند. هرچند مسئولین رسانه ملی تا قبل از این نیز بارها ثابت کرده اند که گویا اعتقادی به نقد کارشناسان و ناظران رسانه ای ندارد و صرفا اتکای به نظرات مسئولین رسانه ملی و کارشناسان آن دارند. و این یعنی عدم توجه به خرد جمعی برای برطرف کردن اشکالات و نواقص احتمالی.

ماحصل این موضوعات موجب شد تا اولین مناظرات انتخاباتی امسال، نه تنها موجب اعتراض نامزدهای انتخاباتی شد بلکه حتی اعتراض افکار عمومی را نیز به دنبال داشت.

شکل اجرایی این مناظرات بدین نحو بود که هر یک از نامزدها می بایست در یک فرصت کوتاه "سه دقیقه ای"، نظر خود را در مورد سوال مطروحه بیان کرده و پس از آن سایر نامزدها فرصت داشتند تا در "نود ثانیه"، به نقد مباحث مطروحه نامزد مورد نظر پرداخته و در آخر نیز مجددا نامزد مورد نظر، "دو دقیقه" فرصت داشت تا به دفاع از خود بپردازد.

از همین جا معلوم است که در یک فرصت سه دقیقه ای، نود ثانیه ای، و دو دقیقه ای، عملا جای هرگونه بحث کارشناسی و عمیق و مستدل از نامزدها گرفته شده و آنان تنها بسنده به یک سری مفاهیم و موضوعات کلی و انتزاعی می کنند. موضوعاتی که یقیناً اگر توسط کارشناسان فن مورد نظر قرار گیرد، می توان اشکالات زیادی به آنان گرفت.

اوضاع مناظرات آنجا بغرنج تر و بدتر شد که در بخش دوم مناظرات، نامزدها می بایست جواب سوالات را به صورت "تستی" و با "بلی یا خیر" بدهند! این مسأله موجب اعتراض برخی از نامزدها چون آقایان عارف، روحانی و رضایی قرار گرفت. سایر نامزدها نیز اگر چه اعتراض علنی نکردند اما از نحوه پاسخ دادن آنها نیز می شد فهمید که رضایتی از چنین روندی ندارند. تا جایی که مجری برنامه مجبور شد قید خواندن بقیه سوالات را بزند و وارد مرحله دیگری از مناظرات بشود.

به نظر می رسد همانگونه که برخی از نامزدها بیان کردند این مناظره نه از جنبه اجرایی و نه محتوایی، برنامه قابل قبولی نبود. در حقیقت "مناظره" آنگاه جذاب و قابل قبول می شود که نظرات هرچه بیشتر مورد بحث و فحص قرار گیرد. مادامی که مباحث، کلی باشد و مبهم گویی، نه تنها ثمره ای ندارد بلکه حتی موجب بی حوصلگی و کسل شدن مخاطبین نیز خواهد شد.

معلوم نیست طرح چنین سوالات کلی و مبهمی که هر کس که اندکی اطلاعات رسانه ای و تخصصی داشته باشد، می تواند آنها را طرح کند، چه نیازی به چند هزار ساعت کار کارشناسی کارشناسان داشته است؟ طرح سوالاتی نظیر اینکه "نظر شما در مورد اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه ها چیست؟" یا "در زمینه مسکن چه کارهایی انجام خواهید داد؟" یا "راهکارهای شما برای به وجود آوردن اقتصاد بدون نفت چیست؟" و امثالهم، آیا نیازمند هزاران ساعت کار کارشناسی و احیانا هدر دادن میلیون ها تومان پول بیت المال است؟ حتی با اندک جستجویی در فضای مجازی نیز می توان به انبوهی از اینگونه سوالات دست پیدا کرد!

از سویی دیگر، معلوم نیست این برنامه، چنانچه از نامش پیداست، "مناظرات انتخاباتی" است یا "تست هوش"! وظیفه رسانی ملی، ایجاد بستر های لازم برای انجام مناظرات رسانه ای است نه نشان دادن چند تصویر مضحک و احیانا سنجش میزان هوش نامزدهای انتخاباتی! این موضوع نه تنها مسخره است بلکه حتی شأن رسانه ملی هم این نیست. اصلا این موضوع ارتباطی به وظائف و تکالیف رسانه ملی در فرایند انتخاباتی ندارد. به رسانه ملی چه که هوش روسای جمهور چقدر است؟ در ثانی، مگر مشکل روسای جمهور قبلی ایران، آی کیوی پایین یا مقدار هوش کافی بوده است؟!

این مناظرات را می شد به اشکال بهتر و مناسب تری حتی به صورت دو به دو، و مبتنی بر "قرعه" نیز انجام داد تا شائبه جهت گیری رسانه ملی نسبت به یک نامزد خاص هم به وجود نیاید. و یا اینکه برای هر نامزد ریاست جمهوری، یک برنامه با حضور کارشناسان اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مخالف، و طرح سوالات چالشی و عمیق ایجاد کرد.

البته ممکن است مسئولین رسانه ملی که تجربه تلخ مناظرات انتخاباتی سال 88 را داشتند، برای جلوگیری از به وجود آمدن مجدد آن فضا، دست به چنین ابتکار مبتکرانه ای زده اند. اما می شد با راهکارهای بهتری، هم از آن فضا جلوگیری کرد و هم جذابیت مناظرات را حفظ کرد. مشکل مناظرات سال 88، دو به دو بودن مناظرات نبود، خروج نامزدها از اخلاق و شرع بود.که می شد برای جلوگیری از تکرار آن در مناظرات امسال، مکانیسم هایی طراحی کرد.

به هر حال تا روز انتخابات، حدود دو هفته زمان باقی است و مسئولین رسانه ملی می توانند با بازنگری در سیاست های خود، موجبات به وجود آمدن برنامه ها و مناظرات جذاب انتخاباتی را فراهم کنند. به شرط اینکه جناب آقایان ضرغامی، دارابی و مسئولین رسانه ملی گرفتار توهم "خود متفکر پنداری" و "خود کارشناس پنداری" نشده و از نقطه نظرات سایر کارشناسان و اهالی رسانه نیز استفاده کنند.