آنچه که عیارها را عیان میکند و نهان ها را ظاهر، امتحانات الهی است. رجز خوانی در میدان خالی دل و جرأت نمی خواهد، این ابتلائات و امتحاناتِ عاشورایی است که قبیله ی عاشوراییان را سربلند و روسفیدِ میادین سخت می کند.
شيطان با هيچ كس شوخي ندارد و سراغ همه مي رود و از هيچ كس نمي گذرد، سراغ قوي ترين رزمندگان، مجاهدان و شهادت طلبان تاريخ رفته و آنها را فاسد كرده و می کند. سركينه، رقابت، جاه طلبي، رياست طلبي و قدرت طلبي، ثروت طلبي و شهوت طلبي و در یک کلام، دنیا طلبی عامل اصلی بروز فتنه و شبهه در جامعه ی دینی است.
حجت الاسلام عبدالرحیم بیرانوند، مدرس و پژوهشگر حوزه علمیه قم، در گفتگو با خبرنگار شبستان که به بهانه فرا رسیدن یوم الله 9 دی انجام شد گفت: میادین امتحان و بروز فتنه ها از الزاماتِ صحنۀ حیات دنیا و مایۀ آزمایش انسانهاست تا مؤمن مخلص از منافق مکار شناخته شود و هر کدام مستحق پاداش یا عقاب شوند، و مؤمنین با تحمل آزار منافقین و ثابت قدم در ایمانشان به درجاتی دست بیابند.
در جامعه اسلامی چه چیزهایی باعث بروز شبهه و فتنه می شود؟
این مدرس و پژوهشگر حوزه، با بیان این مطلب که خداوند انسانها را برای آزمایش آفریده است افزود: خدای متعال در آيات 2 و 3 سوره عنكبوت می فرمایند: آيا مردم فكر كردند كه رها مي شوند و هيچ آزمایشی در كار نيست، بايد گفت كه يكي يكي شما را به صلابه آزمايش مي كشيم و نمي گذاريم كسي بگويد كه ما مومنيم مگر بعد از فتنه و امتحان است که عیار ایمان مومنین مشخص می شود.
وی تصریح کرد: خدای متعال صراحتا مي فرمايد، آيا مردم گمان كرده اند كه همين طور رها مي شوند و همين كه بگويند ما ايمان آورديم مورد آزمايش قرار نمي گيرند؟ بايد امتحان پس دهيد و بايد معلوم شود كه به چه دل بستيد؟ آيا منافع، جاه طلبي، قدرت و ثروت را زير پا مي گذاريد يا خير؟ بايد مشخص شود كه خداي تو كيست، خداي تو چيست، بايد معلوم شود كه حقيقتا موحد هستيم يا مشرک؟ نام هر كسي را كه در تاريخ مي خوانيم می بینیم که به شکلی مورد آزمایش قرار گرفته، كه بين دين و دنيا یکی را انتخاب كند، خداوند مي فرمايد نمي گذاريم هيچ كدامتان از دنيا برويد مگر اينكه بين دين و دنيا انتخاب كنيد.
حجت الاسلام عبدالرحیم بیرانوند حادثه عاشورا و واقعه ی عبرت آموز کربلا را بهترین معیار سنجش عیارهای افراد جامعه دانست و ادامه داد: خدای متعال به ظواهرمان کاری ندارد. آنچه که عیارها را عیان میکند و نهان ها را ظاهر، امتحانات الهی است. رجز خوانی در میدان خالی دل و جرأت نمی خواهد این ابتلائات و امتحاناتِ عاشورایی است که قبیله ی عاشوراییان را سربلند و روسفیدِ میادین سخت می کند. لذا واقعه ی کربلا و حوادث عاشورایی، بهترین معیار سنجش عیارهای افراد جامعه در طول تاریخ بوده و هست. با این اوصاف همه ی ما در طول حیاتمان بايد آزموده شویم تا معلوم شود چه كساني صادق هستند و چه كساني كاذب. پس آنچه مسلم است این است که در خط قرار گرفتن،خیلی مهم نیست، از خط خارج نشدن بسیار اهمیت دارد.علاقه طبیعی به مادیات، در نهاد هر کسی وجود دارد، آنچه خطرناک است، فریب خوردن از زینت ها و جلوه های آن و عدم کنترل دلبستگی هاست. به همين خاطر همه ما تا لحظه آخر در خطريم و بايد توجه داشت كه تداوم هدایت جز در پرتو دعا و استمداد از پروردگار میسر نیست.
پیآمدهای مثبت فتنه در جامعه ی اسلامی
حجت الاسلام بیرانوند،در ادامه سخنان خود در زمینه پیامدهای فتنه در جامعه اسلامی اظهار داشت: هرچند فتنهها، سختی و تلخیهای خاصّ خود را به دنبال میآورد و همچنین سبب بروز اختلاف و تردید، گم کردن دوست از دشمن، بی ثباتی و تزلزل در ایمان برخی خواص جامعه می شود لیکن شیرینیهایی نیزدر پی آن نصیب مؤمنین میگردد که شاید از هیچ راه دیگری تحصیل آنها برای مؤمنین ممکن نباشد. در روایات رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) میخوانیم: «از فتنههای آخرالزمان کراهت نداشته باشید که منافقان را نابود میکند».
وی با اشاره به فتنه سال 88 بیان داشت: در همین فتنه های اخیر، درست است که هزینه هایی را بر روی دست نظام و ملت گذاشت که بعضا هم جبران ناپذیر است مثلا همین که حرکت یک ملت را در دست یابی به قلٌه های پیشرفت وتعالی برای مدتی (8 ماه) کُند کرد، اما باید عرض کنم که برکات زیادی هم داشت که از آن جمله شناساندن و معرفی خائنین به نظام و ملت بود و چهره ی واقعی منافقین داخلی را برای همگان رو کرد، که این چیز کمی نیست.
تبدیل شدن ضد ارزش ها به جای ارزش، زمینه ساز بروز فتنه در جامعه دینی
کارشناس حوزه علمیه قم، تبدیل شدن ضد ارزش ها به ارزش و بالعکس را زمینه ساز بروز اغلب فتنه ها در جامعه اسلامی دانست و افزود: حال این امر به دست هر کسی و هر چیزی چه در داخل و چه در خارج تحقق یابد حرکتی نامیمون و تلاشی شیطانی است و بر همه لازم است که نگذاریم معیارهای الهی در جامعه دینی عوض شوند. این تغییر معیارها در سه حوزه ی سیاست، فرهنگ و اقتصاد می تواند اتفاق بیافتد. بعنوان مثال در حوزه سیاست خارجی تبدیل شدن شعار استکبار ستیزی به سازش، یا در سیاست داخلی جایگزینی دمکراسی غربی به جای مردم سالاری دینی و در حوزه فرهنگ، تقلید کور کورانه از فرهنگ بی بند و بار غرب و همچنین از بی حیایی، بی عفتی و مصادیق آن گرفته تا رفتن به سمت سر سپردگی و تعبدِ مبانی فکری و فلسفی آنان.
وی با اشاره به نقش تمدن غرب به عنوان مهمترین کانون تبدیل ارزشها به ضد ارزش درعالم، خاطر نشان کرد : چنانکه می دانیم استحاله فرهنگی با حاکمیت فرهنگی غیر الهی، آن هم با همه مبانی، لوازم و خاستگاه هایش شکل می گیرد و از آنجا که تمدن غرب غایتش رفاه مادی و دنیا طلبی است نه تنها نمی تواند به عنوان یک الگو برای جامعه ی دینی ما قرار بگیرد بلکه در تعارضِ جدّی با مبانی و اهداف نظام مبارک اسلامی است.
ایشان همچنین افزود: با توجه به آن که سال هاست تهاجم همه جانبه دشمن علیه باورها، اعتقادات،ارزشها و هنجارهای ما در جریان است ضروری است نسبت به ترمیم، سالم سازی و توانمند کردن ساختارها و پالایش علوم انسانی در زمره اولویتها قرار گیرد چرا که تربیت نسل های آتی مدیران کشور چنانچه بر پایه علوم ومفاهیم وارداتی، بیگانه با مفاهیم و سنن شرعی مان باشد آسیب پذیری ما در حوزه باورها افزایش یافته و طبیعتا ابزارهای تهاجمی دشمن کارآمدتر خواهد بود .
نظام مقدس اسلامی بزرگترین نعمت الهی برای امت اسلام
بیرانوند ادامه داد: ما معتقدیم که نظام مقدس اسلامی ایران در عصر غلبه ی مدرنیته یکی از بزرگترین نعمات خدای متعال به امت اسلامی است و نعمتی با این وسعت قطعا مورد باز خواست از طرف خدای متعال قرار خواهد گرفت. انسان هر مقدار، بیشتر از نعمت های الهی برخوردار شود، وظیفه اش سنگین تر می شود. بنابراین ما معتقدیم که یکی از مهمترین امتحانات الهی برای امت فعلی اسلام ، حفظ نظام و جهتِ انقلاب اسلامی است. انقلاب اسلامی به برکت خون شهدا و تلاشهای امام راحل، بوجود آمد تا با ارائه ی یک نسخه ی شفا بخش که برگرفته از قرآن و عترت است، بتواند مدل اداره جامعه و سبک زندگی را به دنیا عرضه نماید.
فرآیند تحقق آرمانهای انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خامنه ای
عبدالرحیم بیرانوند با تشریح مراحل پنجگانه تکامل نظام اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری، افزود: حضرت آقا فرآیند تحقق آرمانهای انقلاب اسلامی را پنج گام میدانند. اولین گام ، ایجاد انقلاب اسلامی بود و ایجاد انقلاب اسلامی به معنی گرفتن پرچم اختیارات از دست طاغوتیان توسط مومنین و سپردن آن به فقیه جامع الشرایع.
گام دوم انقلاب، ایجاد نظام اسلامی است که با رفراندم عمومی در 12 فروردین، جمهوری اسلامی هویت پیدا کرد و با تدوین و تصویب قانون اساسی به عنوان ستون فقرات نظام اسلامی، نظام با نام جمهوری اسلامی ایران استقرار یافت.
گام سوم انقلاب، ایجاد دولت اسلامی است. و این قدم از قدم های قبلی به مراتب دشوارتر است.در اینجا حضرت آقا دولت را نه به عنوان هیئت وزیران، بلکه به عنوان مجموعه کارگزاران حکومت معرفی می کنند و می فرمایند: اگر دولت به معنای واقعی کلمه اسلامی شد، آن وقت کشور به معنای واقعی کلمه، اسلامی خواهد شد، عدالت مستقر ، فقر به تدریج ریشه کن و تبعیض از بین خواهد رفت.
حال سوال ما این است که آیا تحقق یافتن دولت اسلامی با ساختارهای موجود ممکن است؟ آیا ساختارهای موجود توانایی برنامه ریزی برای تحقق شاخص های هویت اسلامی در جامعه را دارند؟ چگونه و به چه شکل باید ساختار ها را توانمند نمود؟ برای مثال آیا ساختارها می توانند افزایش عدالت در جامعه را محاسبه کنند؟ بنابراین معتقدم که ما باید ساختارهای توانمندی داشته باشیم تا بتواند برای شاخص های هویت اسلامی جامعه، برنامه ریزی کند؟ اینجاست که ضرورت تولید نقشه راه الگوی پیشرفت اسلامی بیش از پیش نمایان می شود.
اما گام، چهارم ایجاد جامعه و کشور اسلامی است. یعنی در واقع مرحله تلألو و تشعشع نظام اسلامی، که اگر این مرحله به وجود آمد، آنگاه برای مسلمانان عالم، الگو و اسوه می شویم. و در نهایت گام پنجم، ایجاد تمدن اسلام است، یعنی خطی را که نظام اسلامی ترسیم می کند خط رسیدن به تمدن اسلامی است.
حال که در مرحله سومِ حرکتِ انقلاب اسلامی یعنی ایجاد دولت اسلامی هستیم، مهندسی فرهنگی و تولید نقشه راه این الگوی پیشرفت اسلامی که موضوع منتقل شدن نظام از مرحله دولت اسلامی به مرحله بعدی است، قطعا یکی از مهمترین تکالیف خواص در شرایط موجود است و باید توجه داشت که دستیابی به نقشه راه الگوی پیشرفت اسلامی حاصل نمی شود مگر با تحلیل درست جهت و مراحل تکامل انقلاب اسلامی البته آن هم بر مبنای ادبیات انقلاب.
توسعه یافتگی غربی نقطه مقابل پیشرفت اسلامی
کارشناس مسائل فرهنگی در کشور، در بخش دیگری از سخنان خود به وجود اختلاف دیدگاه درباره ی چگونگی پیش بُرد اهداف انقلاب اسلامی در بین نیروهای انقلابی کشور اشاره کرد و گفت: امروز یکی از مهترین دیدگاهها که از طرف برخی نیروهای انقلابی در جامعه مطرح می شود و با اساسِ ماهیت انقلاب اسلامی هم ناسازگار است، مسئله ی فهم معنای توسعه است. برخی لفظ توسعه را غربی معنا می کنند و این در حالی است که امام خامنه ای بارها در این خصوص فرموده اند که بنده تعمدا لفظ توسعه را استفاده نمی کنم، ایشان به جای استفاده از لفظ توسعه، که بار معنایی غربی دارد کلمه ی پیشرفت را به کار می برند. برهمین اساس می بینیم که حضرت آقا در نامگذاری دهه چهارم انقلاب به عدالت و پیشرفت این دقت را داشته اند. چرا که پیشرفت به معنای رشد و کمال و تعالی می باشد، لذا در ترسیم جهت مراحل تکامل انقلاب اسلامی ما باید به دنبال پیشرفت سازگار با مبنای ادبیات انقلاب اسلامی باشیم نه هر پیشرفتی. اما توسعه به معنای رایج آن، چیزی جز تبعیت محض از مبانی و تکنولوژی غرب نیست و غایت تمدن غرب چیزی جز رفاه مادی و دنیاگرایی نیست و اساسا این در تعارض با اهداف تمدن سازی اسلامی است.
غرب بر اساس مبنای خودش در یک تقسیم بندی، کشورهای جهان را به توسعه یافته یا توسعه نیافته و یا در حال توسعه تقسیم میکند در حالی که توسعه یافتگی، معنایی جز سرسپردگی به غرب را ندارد. وقتی که معیارهای توسعه یافتگی در یک کشور، رعایت شاخص های جهانی توسعه {wdi} شد، معنایش این است که هرچه توسعه یافته تر، به غرب نزدیک تر و بالعکس.
« نه شرقی نه غربی » از شعار تا عمل
بیرانوند، ضمن بیان مواضع دولت های پیشین اظهار داشت: در دولت سازندگی که رویکرد اقتصادی برآن حاکم بود، جهت دولت، رفتن به سمت توسعه اقتصادی و نهایتا لیبرال سرمایه داری شده بود. این طیف معتقد به انقلاب اسلامی بودند منتها برای اداره جامعه معتقد بودند که باید از مبانی و تکنولوژی موجود استفاده کرد، این مبانی موجود هم که در واقع علوم ترجمه شده ای بود که از غربی بود. لذا این دسته غافل از این که این علوم و مبانی برگرفته از فلسفه ای که اساس آن اعتقاد به ماتریالیسم و هدف نهاییش رفاه مادی و آباد کردن دنیاست و برای دین و آخرت مردم برنامه ای ندارد چرا که برنامه های اقتصادی و سیاسی غرب در جهت فلسفه ی خودشان است و به درد همان جوامع می خورد و قطعا استفاده کردن از این گونه مدل ها و الگو ها در جامعه اسلامی نه تنها گره ای از مشکلات آن جامعه باز نمی کند بلکه گره ای بر گره های جامعه ی دینی می افزاید.با این حال دولت سازندگی به سمت این گونه مدل های ترجمه شده پیش رفت و از آن ها به عنوان یک نسخه ی شفا بخش استفاده نمود.حال باید این پرسش را مطرح نمود که آیا مدل ها و برنامه های اقتصادی غربی توانست مشکل فقر، فساد و تبعیض در یک جامعه اسلامی را حل کند؟ یا می تواند مشکل ربا را از سیستم بانکی برطرف نماید؟ قطعا پاسخ منفی است چرا که اساسا مدل های غربی پاسخگوی اینگونه سوالات نیست. اینها مجموعه سوالاتی است که دغدغه ی یک جامعه ی دینی و الهی است که خواص و نخبگان آن می بایست پاسخگو باشند.
حجت الاسلام عبدالرحیم بیرانوند، با بررسی و نقد رویکرد دولت اصلاحات افزود: دولت اصلاحات نیز با رویکرد سیاسی و پرداختن به مقوله توسعه سیاسی و نهایتا با حرکت به سمت لیبرال دمکراسی بر سر کار آمد. بنای دولت در این دوره به جای اینکه اصلاح در روش و اداره جامعه بر مبنای ادبیات انقلاب باشد به سمت تغییر سبک زندگی مردم با ارائه ی الگوهای غربی و هجمه ی به دین پیش رفت. بنابراین باید به صراحت بگویم که بزرگترین انحراف دولت اصلاحات همین مطلب بود. با واکاوی این دولت در می یابیم که بیشترین هجمه ی به دین در همین دولت شکل گرفت.
اهانت به مقدسات، از خدا و پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) گرفته تا حضرت امام (ره). در این دولت بود که زمزمه تلخِ امام (ره) و تفکراتش باید به موزه تاریخ سپرده شود به گوش رسید. تعاریف گنگ و مبهم از لفظ آزادی، مردم سالاری،تمدن و... در یک جمله مهم ترین ارمغان دولت اصلاحات را می توان فتنه 18 تیر 78 و همچنین کنفراس برلین و آنچه که در آن گذشت را بیان کرد. سفیران دولتی که با باری گران و خفت وخواری از برلین به وطن باز گشتند و بعد همگی به همان راهی رفتند که امروز رفته اند. همچنین می توان به پیشنهادِ جام زهر به رهبر معظم انقلاب، به عنوان لکه ننگ تاریخ اصلاحات اشاره کرد.
در همه ی این زمان ها شعار « نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» می بایست به عنوان اصلی ترین و محوری ترین شعار و بلکه هویت نظام اسلامی ایران برای دولت ها بحساب آید،اما مخصوصا در این دولت ها، 16 سال شعار و رویکردشان در عمل شده بود « هم شرقی هم غربی». لذا به تدریج از شعارها و جهت انقلاب اسلامی زاویه و فاصله گرفتند و شاید در یک معنا بشود گفت که بروز این فاصله ها و زاویه ها و درمان و اصلاح نکردن این تفکرات در یک بازه زمانی، منجر به شکاف عمیق و نهایتا تقابل و تعارض با مبانی و شعارهای انقلاب اسلامی شد. لذا بنده معتقدم که منشأ و ریشه فتنه 88 را هم باید در همین جاها جستجو کرد.
سخن آخر
حجت الاسلام بیرانوند در پایان با اشاره به نزدیک شدن انتخابات در پیش رو تصریح کرد: مومنین باید با چشم و گوشی باز در این انتخابات ورود پیدا کنند و مواظب باشند که در دام این دو دیدگاه و طرفداران آن، یعنی اسلام مدرنیته و اسلام سکولار که هم جهت با شعار توسعه یافتگی غربی بودند نیافتند.