آیا دولت ایران به خلع سلاح تن می‌دهد؟

گروه سیاسی: در روزهایی که خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری در آستانه تنش‌های جدید قرار دارد، ایران با چالش‌های متعددی در حوزه امنیتی و دفاعی روبه‌رو شده است. از یک سو، اسرائیل تمرکز خود را بر روی حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران گذاشته و از سوی دیگر، تهدیدات دونالد ترامپ علیه تهران بار دیگر شدت گرفته است. هم‌زمان، باکو و استانبول نیز در موضع‌گیری‌هایی کم‌سابقه علیه ایران، بر آتش این تنش‌ها دمیده‌اند. اما در این میان، آنچه بیش از همه موجب تعجب و واکنش‌های گسترده در محافل داخلی شده، اقدام ناگهانی دولت برای ارائه یک لایحه دو فوریتی به مجلس در جهت محدودیت بر سیستم دفاعی ایران است؛ حرکتی که برخی آن را اقدامی مشکوک و پرسش‌برانگیز توصیف کرده‌اند.

به گزارش بولتن نیوز بر اساس اطلاعات منتشرشده، دولت پزشکیان در تاریخ ۱۵ بهمن لایحه‌ای دو فوریتی به مجلس ارائه داده که هدف آن پیوستن ایران به کنوانسیون محدودیت یا ممنوعیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف است. این کنوانسیون که با هدف کنترل و کاهش استفاده از سلاح‌های خاص تدوین شده، در سال‌های اخیر به موضوعی داغ در محافل بین‌المللی تبدیل شده است. در حالی که مقامات دولتی این اقدام را در راستای تعهدات بشردوستانه و گسترش دیپلماسی دفاعی ایران معرفی کرده‌اند، مخالفان معتقدند که این لایحه، در واقع گامی در جهت تضعیف توان دفاعی کشور است.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌هایی که پیرامون این لایحه مطرح شده، ارتباط آن با محدودیت بر پهپادهای انتحاری است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، این کنوانسیون سلاح‌هایی مانند شاهد ۱۳۶ را که در دسته «سلاح‌های خودمختار» قرار می‌گیرند، شامل می‌شود و ممکن است به محدودیت‌های جدی بر استفاده از این پهپادها منجر شود.

این در حالی است که در صفحه پنجم گزارش این کنوانسیون در نوامبر ۲۰۲۴، اسرائیل مدعی شده که ایران در حملات خود صدها موشک بالستیک، پهپاد و موشک کروز را به سمت آن شلیک کرده است. از این رو، تحلیلگران بر این باورند که هدف اصلی فشارهای بین‌المللی برای پیوستن ایران به این کنوانسیون، کاهش توان پهپادی جمهوری اسلامی و محدودسازی قدرت بازدارندگی آن است.

لایحه دولت برای ممنوعیت استفاده از برخی سلاح‌های متعارف قرار بود روز گذشته در دستور کار مجلس قرار بگیرد، اما پس از اعتراض برخی نمایندگان، به‌طور موقت از دستور خارج شد. هنوز مشخص نیست که این لایحه در جلسه علنی بعدی مجلس مطرح خواهد شد یا به جلسات کمیسیون‌ها و جلسات غیرعلنی موکول می‌شود.

منتقدان این لایحه معتقدند که ارائه چنین طرحی در شرایط کنونی، به‌نوعی ارسال سیگنال ضعف به دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی ایران است. برخی رسانه‌های اسرائیلی نیز با استناد به این تحولات، مدعی شده‌اند که ایران در حال ارسال سیگنال‌های غیرمستقیم به آمریکا و اسرائیل برای تغییر موضع تهاجمی خود است و حتی ممکن است به معاهده بین‌المللی منع موشک‌ها بپیوندد.

با توجه به شرایط پیچیده منطقه‌ای و تهدیدات فزاینده علیه ایران، این پرسش مطرح می‌شود که آیا تصویب این لایحه در شرایط فعلی اقدامی منطقی است یا می‌تواند زمینه‌ساز کاهش قدرت بازدارندگی دفاعی کشور شود؟ آیا این لایحه تنها اقدامی در راستای سیاست‌های کلی‌تر دیپلماتیک است یا مقدمه‌ای برای پذیرش محدودیت‌های بیشتر بر صنایع نظامی و دفاعی ایران؟

درحالی‌که مخالفان این لایحه آن را گامی در جهت تضعیف امنیت ملی می‌دانند، حامیان آن بر این باورند که پیوستن به چنین کنوانسیون‌هایی می‌تواند موجب تقویت چهره بین‌المللی ایران و کاهش فشارهای جهانی شود. اما در نهایت، تصمیم نهایی در این زمینه بر عهده مجلس شورای اسلامی است؛ نهادی که در هفته‌های آینده، سرنوشت این لایحه پرحاشیه را تعیین خواهد کرد.