تاکید حقوقدانان بر غیرقانونی بودن ثبت‌نام "مشاغل ممنوعه" در آزمون سردفتری

گروه اجتماعی: ثبت‌نام شاغلین به مشاغل منافی شغل سردفتری در آزمون 1401 سردفتری، موضوعی جنجالی هفته‌های اخیر بوده که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در توجیه آن، به یک رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و نیز ماده 3 قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار استناد کرد که این امر، واکنش برخی از حقوقدانان را در پی داشت.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از تسنیم، کامبیز نوروزی؛ حقوقدان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره اقدام سازمان ثبت اسناد در ثبت‌نام شاغلین در مشاغل ممنوعه در آزمون سردفتری 1401 گفت: در حال حاضر اعتبار مواد 5 و 15 قانون دفاتر اسناد رسمی همچنان باقی است؛ به این معنا که مشاغل منافی شغل سردفتری در زمان ثبت‌نام نمی‌توانند برای شرکت در آزمون داوطلب شوند.

وی تاکید کرد: ملاک زمانی برای ممنوعیت اشتغال شاغلان منافی شغل سردفتری، زمان ثبت‌نام در آزمون است و نه زمان صدور ابلاغ؛ زیرا مواد 5 و 15 قانون دفاتر اسناد رسمی و همینطور ماده 3 آیین‌نامه این قانون همچنان به قوت خود باقی‌ است.

نوروزی با بیان اینکه زمانی یک ماده قانونی ماده دیگری را نسخ می‌کند که موضوعآً یکسان باشند، ادامه داد: ماده 3 قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار اساساً متفاوت از مواد 5 و 15 قانون دفاتر اسناد رسمی است. در ماده 3 قانون تسهیل صدور مجوزها، سازمان ثبت اسناد مکلف به برگزاری آزمون سالانه شده و امتیاز قبولی هم در آن تعیین شده است یعنی این ماده اساساً هیچ ربطی به موضوع مشاغل منافی سردفتری ندارد.

این حقوقدان افزود: ماده 5 قانون دفاتر اسناد اساساً مربوط به یک موضوع دیگری است و هیچ ربطی به بحث مشاغل منافی سردفتری ندارد. همینطور در رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری هم اساساً تصریح شده به اینکه هیئت مقررات‌زدایی نمی‌تواند اعلام نقض قانون کند؛ من متعجبم که با چه توجیه حقوقی این رأی را به این موضوع نسبت می‌دهند و ارتباطی بین این دو مشاهده نمی‌کنم.

وی افزود: ضمن آنکه این رأی در سال 95 صادر شده است در حالیکه آیین‌نامه قانون دفاتر در سال 1400 از سوی رئیس قوه قضائیه ابلاغ شده که تصریح دارد زمان اعمال ممنوعیت مشاغل منافی شغل سردفتری زمان ثبت‌نام در آزمون است؛ این آیین‌نامه هنوز هم به اعتبار خودش باقی است و مقررات مربوط به اعتقاد من هیچ تغییری نکرده است.

نوروزی ادامه داد: وقتی مرحله ثبت‌نام برای آزمون سردفتری صورت می‌گیرد، باید در همان زمان از ثبت‌نام کسانی که شاغل به مشاغل منافی شغل سردفتری مثل قضاوت، وکلا، تجار و مانند اینها هستند، جلوگیری شود.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا ثبت‌نام غیرقانونی این افرد در آزمون سردفتری قابل احراز است؟ گفت: به هر حال ثبت‌نام این افراد ناممکن نیست به خصوص اینکه در سال‌های اخیر در انواع و اقسام آزمون‌ها از دوره‌های دکتری رشته‌های مختلف تا آزمون سراسری مقطع کارشناسی و آزمون‌های دیگر مواردی که ضوابط و مقررات رعایت نشده باشد را کم نداشتیم. حتی طبق اخباری که رسمی اعلام شده، سؤال‌ها پیش از آزمون لو رفته است.

این حقوقدان تاکید کرد: نمی‌خواهم قضاوت کنم که در موضوع آزمون سردفتری 1401 هم اتفاق غیرقانونی رخ داده یا نه، اما ضوابط قانونی به نظر من کاملاً روشن است و ابهامی در آنها نیست. ماده 3 قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار ربطی به این موضوع ندارد و رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در سال 95 تغییری در این قانون ایجاد نکرده است. همچنین ماده 5 و ماده 15 قانون دفاتر اسناد رسمی و تبصره 3 ماده 3 آیین‌نامه این قانون همچنان به اعتبار خودش باقی است و باید به آن عمل شود. این مواد قانونی از ممنوعیت ثبت‌نام شاغلان به مشاغل منافی سردفتری به صراحت سخن گفته‌اند.

نوروزی درباره تبعات شرکت این گروه از متقاضیان در آزمون سردفتری گفت: اگر مشاغل منافی سردفتری در زمان صدور ابلاغ بخواهد اعمال شود، اولاً یک بی‌نظمی اتفاق می‌افتد و اسامی عده‌ای در حوزه‌های مختلف به عنوان قبول‌شده اعلام می‌شود که در زمان ابلاغ معلوم خواهد شاغل به مشاغل دیگری هستند و مجوز سردفتری به آنها ابلاغ نخواهد شد که نظم آزمون به هم می‌خورد و باید بگردند ببینند که چه کسی قبول شده تا جایگزین آنها شود.

وی افزود: همچنین یک بی‌عدالتی هم ممکن است اتفاق بیفتد. فرض کنید کسانی بیایند در آزمون سردفتری شرکت کنند که وکیل هستند و با سابقه کار حقوقی که دارند طبیعتاً از جوان تازه‌کار بهتر می‌توانند سؤال‌ها را پاسخ دهند و سطح تراز آزمون را بالا می‌برند که هم رقابت ناعادلانه اتفاق می‌افتد و هم‌اینکه محاسبه تراز را خراب می‌کنند.

نوروزی گفت: حتی اگر افراد شاغل در زمان ابلاغ از چرخه دریافت مجوز سردفتری حذف شوند، تراز‌ها با احتساب نمرات آنها در آزمون محاسبه شده و با کنار رفتن این گروه از پذیرفته‌شدگان، کدام تراز برای معرفی تفرات برگزیده آزمون محاسبه خواهد شد؟