توسعه صنایع معدنی اشتغال و رونق را به کشور باز می گرداند/استقبال از فولاد در کف قیمت

گروه اقتصادی: بولتن نیوز قصد دارد به صورت روزانه مهمترین تحولات بخش معدن و صنایع معدنی کشور را از طریق بولتن خبری به اطلاع مخاطبان خود برساند. همچنین در گزارش های تحلیلی، مهمترین موضوعات مدیریتی و صنعتی بخش معدن مورد بررسی کارشناسان قرار خواهد گرفت.

جهش قابل ملاحظه در صادرات سنگ آهن ایران در سال 1401

واحدهای تولیدی با توجه به موجودی بالای سنگ آهن در انبارها، در حال بازاریابی صادراتی بوده و آمار گمرک حاکی از جهش 421%+↖️ ارزش و 390%+↖️ تناژ صادرات مرداد 1401 نسبت به فروردین امسال داشته و به 574 هزار تن (59 میلیون دلار) رسیده است!

با توجه به الزام به عرضه سنگ آهن در #بورس_کالا ... صادرات منوط به عدم وجود تقاضا بوده و به مرور زمان و با رفع محدودیتهای انرژی فولادسازان در فصل پاییز، انتظار رشد تولید فولاد و کاهش صادرات سنگ آهن متصور است ... بعلاوه صادرات با قیمتهای کمتری نسبت به داخلی صورت گرفته و اولویت معادن، فروش در بازار داخلی می باشد

کامودیتی با توجه به محدودیت ذخایر سنگ آهن و طول عمر آن که کمتر از 13 سال است، روند صادرات سنگ آهن در بلندمدت خبر خوبی برای کشور نبوده و دولت در قالب بودجه 1401 ... احتمالا محدودیتهایی برای عدم رشد بیشتر صادرات سنگ آهن اعمال خواهد کرد.

توسعه صنایع معدنی اشتغال و رونق را به کشور باز می گرداند

صابر پرنیان امشب در جلسه کمیته رفع موانع فعالیت های معدنی شهرستانهای میانه و بستان آباد اظهار کرد: به همان اندازه که در حوزه صنعت، دغدغه رونق تولید را داریم در بخش معدن نیز یکی از رویکردهای مهم سازمان صمت رسیدگی به مسایل و مشکلات معادن است.

وی ادامه داد: با ابتکار سازمان صمت به منظور احیا و رفع موانع فعالیت معادن، مدیران شهرستان های سازمان موظف شده اند جلسه ای با عنوان کمیته معادن به ریاست فرمانداران برگزار کنند که این جلسات امسال به صورت مستمر و مداوم برگزار شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با بیان این که تصمیمات لازم در رابطه با مشکلات مختلف در این جلسات اتخاذ می شود، گفت: گاهی اوقات یک سری مشکلات به وجود می آید که شاید در اختیار شهرستان نباشد بنا بر این این موارد به مرکز استان ارجاع داده می شود تا با حضور مدیران کل استان که مرتبط با موضوع هستند مشکلات دوباره در این جلسات مطرح شود.

پرنیان ادامه داد: تاکنون مسایل و مشکلات معادن هشت شهرستان به جلسات استانی ارجاع داده شده که در این زمینه مشکلات حدود ۸۰ واحد و صنایع معدنی در این جلسات مطرح و تصمیم گیری لازم انجام شده است.

وی افزود: در این جلسات تلاش می شود تا با تفاهم و تعامل به صورت سه جانبه مابین سازمان صمت، اداره کل حفاظت محیط زیست و اداره کل منابع طبیعی موارد رفع شود تا خللی در روند فعالیت های معادن به وجود نیاید.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با اشاره به اهمیت رفع موانع فعالیت معادن در اشتغالزایی افزود: در این جلسه ۱۵ پرونده از شهرستان های میانه و بستان آباد مطرح شد که تجهیز کارگاه، احداث واحد فرآوری در کنار محدوده معدنی و بخشودگی جرایم برداشت خارج از محدوده از جمله این موارد بود.

استقبال از فولاد در کف قیمت

نوسان مثبت نرخ ارز در کشور ظرف روزهای اخیر به رونق معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا انجامید. با وجود این، متقاضیان حاضر به رقابت قیمتی چندانی برای کسب سهم از بازار نشدند؛ چراکه در شرایط رکود سنگین مصرفی در بازار داخل و پابرجا ماندن موانع صادراتی، تولید محصول با شمش گران، فاقد توجیه منطقی و اقتصادی است.

تبلور صعود ارزی در رینگ شمش فولاد

رینگ شمش فولاد در بازار بورس‌کالای ایران طی روز دوشنبه 21شهریور با استقبال نسبتا خوب نوردکاران روبه‌رو شد؛ به نحوی که برای 218تن شمش فولاد عرضه‌شده در این بازار، تقاضایی برابر 326تن به ثبت رسید. در نهایت در این روز 139تن شمش فولاد در این بازار مورد معامله قرار گرفت و به این ترتیب حدود 64‌درصد از کل عرضه‌‌‌ها در بازار اولیه به فروش رفت. روز دوشنبه 21شهریور، شمش فولاد با نرخ پایه‌‌‌ای در بازه 12‌هزار تا 12‌هزار و 700تومان در بازار فیزیکی بورس‌کالا عرضه شد که این رقم، با بازه قیمت پایه تعیین‌شده در هفته قبل تفاوت چندانی نداشت. اما حجم فروش شمش فولاد در این بازار نسبت به هفته قبل رشد داشت. در شرایطی که نرخ شمش فولاد صادراتی ایران در بازارهای جهانی تغییر مثبتی نداشته و از بهبود بازار صادراتی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت خبری نیست، سیگنال‌‌‌های ارزی، مهم‌ترین دلیل افزایش حجم فروش شمش فولاد در رینگ بازار فیزیکی بورس‌کالا طی روز گذشته بود.

احتمال معلق ماندن مذاکرات احیای برجام ظرف روزهای اخیر باعث شد تا نرخ ارز در بازار آزاد پس از تجربه نوسان محدود قیمتی ظرف دوهفته اخیر، مجددا افزایشی شود. در حالی که کشورهای اروپایی ادعا کردند ایران از فرصت روابط دیپلماتیک خود استفاده نکرده است و مدعی شدند، در حالی که به توافق نزدیک بودیم، ایران مسائل جداگانه‌‌‌ای را دوباره باز کرد، درخواست اخیر، تردیدهای جدی در قصد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌‌‌آمیز درباره برجام به وجود آورد. البته این بیانیه از سمت سخنگوی وزارت امور خارجه پاسخ داده شد و وی به سه‌کشور اروپایی صادرکننده این بیانیه توصیه کرد، به جای ورود به فاز تخریب روند دیپلماتیک، برای ارائه راه‌‌‌حل به‌منظور پایان‌دادن به اختلاف‌نظرهای معدود باقی‌‌‌مانده نقش فعال‌‌‌تری ایفا کنند.

اخبار منتشرشده باعث شد تا نرخ ارز مجددا در بازار آزاد افزایشی شود. افزایش نرخ ارز در بازار آزاد باعث شد تا بر حجم معاملات در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران افزوده شود و 64‌درصد کل ‌‌‌عرضه‌‌‌ها در بازار اولیه مورد معامله قرار گیرد و به این ترتیب مجددا نوسانات نرخ ارز، سیگنال‌‌‌ساز اصلی بازارهای مالی و کالایی کشور شد.

رونق معاملات فولاد بدون رقابت قیمتی

اگرچه حجم تقاضا نسبت به عرضه برای کسب سهم از معاملات شمش فولاد در روز دوشنبه 21شهریور بالاتر بود؛ اما متقاضیان شمش فولاد که اغلب نوردکاران هستند، حاضر به رقابت قابل‌ملاحظه قیمتی برای کسب سهم از بازار نشدند. به این ترتیب، در نهایت میانگین نرخ فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران به 12هزار و 517تومان به ازای هر کیلوگرم رسید. با احتساب ارز نیمایی 27‌هزار تومان، میانگین دلاری نرخ فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا طی روز گذشته به 5/ 463دلار به ازای هر تن رسید. به این ترتیب، همچنان نرخ فروش شمش فولاد در بازار داخل بالاتر از نرخ فروش صادراتی آن است. البته تفاوت قیمتی یادشده ظرف دوهفته اخیر به‌شدت محدود شده است. در شرایطی که بازار داخلی و صادراتی مقاطع طویل فولادی با رکود مواجه است، خرید شمش گران، برای نوردکاران فاقد توجیه است. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین نرخ فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا طی روز دوشنبه 21شهریور به 13‌هزار و 650تومان می‌‌‌رسد. با احتساب هزینه متوسط حمل و تبدیل شمش به میلگرد، نرخ تمام‌شده میلگرد تولیدی با این شمش برابر 15‌هزار و 150تومان خواهد بود.

متال‌‌‌بولتن نرخ شمش فولاد صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس را در روز هفتم سپتامبر 455 تا 465دلار به‌ازای هر تن ارزیابی کرد. اگرچه این رقم نرخی پایین برای فروش بیلت صادراتی ایران تلقی می‌شود؛ اما میانگین نرخ فروش صادراتی بیلت فولادی کشور از کف قیمتی خود ظرف یک‌سال اخیر که در نیمه مردادماه به ثبت رسید، فاصله 30دلاری گرفته است. با وجود این، بیلت فولادی ایران با نرخی کمتر از دیگر رقبای صادراتی به فروش می‌رود، به نحوی که در زمان مشابه، متال‌بولتن میانگین نرخ فروش بیلت صادراتی هند فوب بنادر اصلی این کشور را 495دلار، میانگین بهای بیلت فولادی ترکیه فوب بنادر این کشور را 617دلار و نرخ فروش بیلت فولادی فوب دریای‌سیاه را 528دلار به ازای هر تن ارزیابی کرد. به این ترتیب می‌‌‌توان اذعان کرد که شمش فولاد صادراتی ایران با نرخی به‌مراتب کمتر از سایر رقبای خود روانه بازارهای جهانی می‌شود.

تحریم و وضع دستورالعمل‌‌‌های متعدد و متناقض باعث شده است تا فعالان زنجیره آهن و فولاد در کشور از ابتدا تا انتها در حفظ بازارهای صادراتی خود به چالش کشیده شوند و راهی جز ارزان‌‌‌فروشی برای کسب سهم از بازارهای جهانی نداشته باشند. البته لزوم ارزان‌‌‌فروشی برای کسب سهم از بازارهای صادراتی تنها شامل حال حلقه شمش فولاد نمی‌شود؛ نوردکاران کشور نیز مقاطع طویل فولادی خود را با نرخی به‌مراتب کمتر از رقبا صادر می‌کنند. بنابراین در چنین شرایطی، عرضه شمش فولاد برای صنایع تکمیلی با نرخ شمش‌‌‌سازان منطقه باعث می‌شود که نوردکاران امکان صادرات را از دست بدهند. درواقع نمی‌‌‌توان انتظار داشت که بخش پایانی زنجیره، تاوان وضعیت نامساعد تجاری کشور را بدهد.

ضوابط خاص معامله و حمل و نگهداری فلزات گرانبها و گوهر سنگ ها اعلام شد

محمد مهدی برادران معاون صنایع عمومی وزارت صنعت با صدور بخشنامه ای جدید، ضوابط اختصاصی خرید و فروش و حمل و نگهداری گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهر سنگ ها را ابلاغ کرد که اینجا قابل دریافت است.

براساس این گزارش، طبق این مصوبه گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهر سنگ ها به عنوان یکی از مصادیق کالای موضوع قاچاق به پیشنهاد وزارت صنعت و تایید دستگاه های مربوطه عضو ستاد معرفی شده و به استناد ماده 3 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ضوابط اختصاصی لازم برای فروش خرید حمل و نقل نگهداری به شکل تجاری فلزات گرانبها و گوهر سنگ ها اعلام شده است.

فروشندگان کالاهای مشمول ملزم به ثبت اطلاعات فروش در سامانه جامع تجارت هستند. علاوه بر این فروش به مصرف کننده نهایی صرفاً با ثبت اطلاعات توسط فروشنده تجاری بوده و نیازمند تایید اطلاعات خرید از سوی مصرف کننده نهایی نیست. همچنین فروش کالاهای مشمول به اعضای زنجیره تامین که مشخصات آن در سامانه جامع تجارت مورد تایید قرار نگرفته متخلف است .

خدمات رسانی مستمرموکب چادرملو به زائران حسینی

گفتنی است شرکت معدنی و صنعتی چادرملو امسال اقدام به برپایی موکب اسکان و پذیرایی زائرین اربعین حسینی در مسیر نجف به کربلا در عمود ۱۷۰ نموده است .

این موکب برای اسکان و پشتیبانی در زمینی به مساحت ۳۰۰۰ مترمربع با ظرفیت ۷۰۰ نفر و با اعزام ۱۲۰ نفر از پرسنل جهت خدمات رسانی به زائران حسینی بر پا شده است .

معدنکاری هوشمند؛ ضروری و انکار نشدنی

معدن هوشمند و معدنکاری دیجیتال هم به عنوان یک چارچوب تحول‌ساز، مقیاس، ایمنی و شکل کار در تولید مواد خام و معدنی را تغییر داد. به رغم پیشرفت معدنکاری هوشمند در جهان، وضعیت در ایران به سامان نیست و جز تعداد کمی از معادن، خبری از توسعه فناوری دیجیتال در بخش معدن نیست. دولت البته نقشه‌هایی برای تحرک این بخش دارد و بخش خصوصی هم کارهایی را پیش برده است.

اردشیر سعدمحمدی مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات که پیشتر مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس بود، یکی از مدیران ملی است که به خوبی توانسته است در برخی از پروژه‌های صنعت مس، مساله معدنکاری هوشمند را اجرایی و عملیاتی کند. وی نگاه خود درباره پیشبرد معدن هوشمند در کشور را در این گفت‌وگو تشریح کرده است.

معدنکاری هوشمند چه‌قدر برای ایران مهم است؟ صرفا یک واژه فانتزی یا اولین اولویت بخش معدن در کشور است؟

پاسخ به این سوال نیاز به تفصیل دارد. ایران از حیث برخورداری از منابع خدادادی با داشتن ذخایر حدودا ۲۷ هزار میلیارد دلاری در جایگاه ششم دنیا قرار دارد. لیکن با این وجود، از درآمدی حدود۲۲۰ میلیارد دلار برخوردار است. کشور آمریکا با داشتن رتبه نخست اقتصاد جهانی، درآمدی بالغ بر ۲۴ هزار میلیارد دلار دارد؛ چین با ۷/ ۱۶ هزار میلیارد دلار در رتبه دوم و ژاپن با درآمد ۶ هزار میلیارد دلار در جایگاه سوم قرار می‌گیرند. مقایسه درآمد سالانه ایران با سایر کشورها نشان می‌دهد ما هنوز استفاده درستی از منابع موجود نداریم و خروجی برنامه‌ریزی‌های موجود با توسعه پایدار اقتصادی فاصله زیادی دارد. صنعت کشورمان بخش قابل‌توجهی از این کسب درآمد را به خود اختصاص داده‌است و بهتر است بگوییم پتانسیل بسیار بالایی برای ایجاد درآمد دارد. اما مشکلات زیرساختی موجود به مزیت‌های رقابتی صنعت لطمه می‌زند. به عنوان مثال، ایران با داشتن منابع عظیم گازی، همچنان در تولید گاز و تامین انرژی مورد نیاز صنعت، با مشکلات عدیده‌ای روبروست، در زمان‌های اوج مصرف برق و گاز، بخش‌هایی از صنعت ما دچار تعطیلی می‌شود. مشکلات مشابهی نیز در تامین زیرساخت‌های دیگری همچون آب، حمل‌ونقل و… وجود دارد. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا هزینه‌های تمام‌شده محصولات را به شدت افزایش دهند و طبیعتا این مساله، رقابت‌پذیری را در سطح جهانی و حتی منطقه‌ای با چالش جدی مواجه می‌سازد.

در چنین شرایطی ساخت و بهسازی زیرساخت‌ها اولویت مهمتری نسبت به توسعه معدن هوشمند نیست؟

در کشور ۷ هزار معدن فعال وجود دارد که متوسط سرانه تولید هر معدن چیزی حدود ۶۰ هزار تن است و این امر گویای هزینه بالای استخراج در معادن ایران است. همچنین تقریبا تمام سیستم‌هایی که در ایران برای اکتشاف استفاده می‌شوند، به روش سنتی کار می‌کنند و این مساله میزان بازدهی را کاهش و هزینه تمام‌شده را افزایش می‌دهد. البته در موارد معدودی تجربه‌های موفق هوشمندسازی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین داشته‌ایم که نتایج قابل‌ملاحظه‌ای به‌دنبال داشته است. به ویژه در مورد اکتشاف نیاز به فعالیت‌های گسترده‌تری وجود دارد چرا که با توجه به میزان سنگ آهن مورد نیاز برای رساندن سطح تولید به برنامه تدوین‌شده صنعت فولاد، مقدار زیادی کمبود سنگ آهن داریم و شاید ناچار به وارد کردن آن شویم.

پس با این تفاسیر، چرا کسی سراغ هوشمندسازی معادن نرفته است؟

عوامل موثری در عدم تحقق برنامه‌ریزی‌ها و عقب‌ماندن از روند توسعه پایدار اقتصادی نقش ‌دارد. یکی از این عوامل عدم استفاده کافی از فناوری‌ها و دستاوردهای علمی روز دنیاست. توجه به تجارب و یافته‌های جهانی در صنعت، نقش بسیار موثری در همسو شدن با روند پیشرفت و حضور موثر در بازارهای رقابتی دارد. گام برداشتن در مسیر یکپارچگی و هوشمندسازی سازمانی به ویژه در بنگاه‌های تولیدی ضرورتی غیرقابل انکار است. تکنولوژی ابزاری است که به ما کمک می‌کند در این مسیر گام برداریم. امروزه با انقلاب صنعتی چهارم، روند تحولات دیجیتالی و هوشمندسازی صنعت با سرعتی بسیار بیشتر از گذشته در حال شکل‌گیری است. لازمه توسعه پایدار، رعایت قوانین جدی و سخت تبادلات تجاری و اقتصادی در عرصه بین‌الملل است و امروز برای حضور موثر در این عرصه، تولید به هر نحو و از هر منبعی پذیرفته شده نیست. توجه ویژه به منابع انسانی و حفظ امنیت و سلامت نیروی کار، کربن صفر و استفاده از انرژی پاک در جهت کمک به حفظ محیط زیست و داشتن گوشه چشمی به آیندگان و سهمی که از زمین دارند، از قوانین پایداری در اقتصاد دنیای کنونی است.

روند پیشرفت معدنکاری دیجیتال در دنیا به چه شکل است؟ معدنکاران از کدام فناوری‌های نسل ۴ استقبال کرده‌اند؟

هرچند به ‌نظر می‌رسد معدنکاران در دنیا دیرتر از سایر بازیگران عرصه اقتصاد روند تغییر و تحول را آغاز کرده‌اند، اما تاکنون شرکت‌های بزرگ معدنی در سطح دنیا پیشرفت‌های زودهنگام و قابل‌توجهی داشته‌اند. به کارگیری سیستم‌های هوشمندسازی معادن و بهره‌گیری از اینترنت اشیا خصوصا در معادن زیرزمینی که به لحاظ امنیتی و سختی کار، پیچیدگی بیشتری از معادن روزباز دارد، استفاده از به‌روزترین تکنولوژی‌ها در اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری از معادن، کشورهایی مثل استرالیا، کانادا و چین را به پیشتازان نوآوری در این عرصه تبدیل کرده است. در حالی که ما در ایران هنوز به شیوه‌های سنتی عملیات اکتشافی را انجام می‌دهیم و دامپتراک‌های ۱۳۰ تنی به ندرت در معادن ما یافت می‌شود، دنیا به سمت ساخت تراک‌های ۵۵۰ تنی رفته ‌است و در کشوری مثل استرالیا بیش از ۵۷۰ تراک تمام هوشمند و خودران در معادن مشغول به کار هستند که از بهره‌وری و ایمنی بالایی برخوردار هستند و هزینه‌های تمام‌شده را نیز کاهش می‌دهند.

با وجود اهمیت تکنولوژی به عنوان یک ابزار موثر در تحول دیجیتال، باید همواره به این نکته توجه داشت که برای نیل به تحولات پایدار، تغییرات فرهنگی، چه در سطح سازمان و چه در جامعه، یک ضرورت است. تکنولوژی با افزایش قابل‌توجه راندمان و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند قادر به ادامه رقابت در این عرصه باشیم، در غیر این صورت از صحنه رقابت جهانی حذف خواهیم شد. باید این نکته را در نظر گرفت که ورود به این مسیر پیش‌نیازهایی دارد که بدون وجود آن‌ها عملا تحول دیجیتال در معدنکاری امری ناممکن خواهد بود.

ایران برای تحقق اهداف خود در این حوزه چه رویکردی را باید در پیش گیرد؟

در ابتدای امر مدیران سازمان‌های ما باید عمیقا باور داشته باشند که با ادامه روند موجود به مرور دچار عقب‌ماندگی بیشتری خواهیم شد و برای حضور موثر در بازارهای جهانی راهی جز پذیرش نوآوری‌ها و فناوری‌های روز نداریم. افزایش نرخ ارز فولادسازی را ظاهرا به لحاظ اقتصادی برای ما توجیه‌پذیر کرده‌است اما چه مدت می‌توانیم با این روند درحالی که هزینه‌های اکتشاف و استخراج، انرژی و حمل‌و‌نقل در کشور ما بسیار بالاست، ادامه ‌دهیم؟ باور به اینکه به تغییرات بنیادین در ساختارهای معدنکاری و استفاده از تکنولوژی‌های روز نیاز داریم، یک امر ضروری است. نکته حایز اهمیت این است که عدم سرمایه‌گذاری و ضعف تکنولوژی معمولا از دلایل شکست تکنولوژی نیست بلکه غالبا مقاومت در برابر تغییرات فرهنگی است که منجر به شکست تکنولوژی می‌شود.

با هوشمندسازی و دیجیتالی شدن، ممکن است برخی از مشاغل سنتی موجود از بین بروند و ما نیاز به تربیت نیروی‌ کار ماهری پیدا کنیم که بتواند از ابزارهای جدید همچون ماشین‌آلات تمام هوشمند و دستگاه‌های پیشرفته اکتشاف و استخراج به نحو مطلوب استفاده کند. حرکت در این مسیر، نیاز به برنامه‌ریزی منسجم، عزم راسخ و اجرای دقیق و حساب‌شده دارد. برای آنکه بتوانیم در آینده از فناوری بهره‌مند شویم، باید امروز خود را به مهارت‌های مورد ‌نیاز مجهز کنیم.