آیت الله ری‌شهری، عالمی که از قلم عدالتش، فقه می‌چکید

گروه دین و اندیشه: درگذشت یکی از یاران انقلاب، امام و رهبری، «آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری» ضایعه ای است بر پیکر نظام اسلامی؛ آنچه از این مجاهد انقلاب برجای مانده است مجموعه ای از آثار، تلاش ها و مجاهدت های ایشان در عرصه های مختلف دینی – مذهبی، انقلابی، علمی و سیاسی – فرهنگی، که در این ارتباط و در راستای ادای دین به آن مجاهد و مقلد انقلاب و نظام اسلامی و رهبری در این یادداشت تلاش می شود تا به بخش هایی از فعالیت های ایشان اشاره کنیم.

به گزارش بولتن نیوز، «آیت الله محمد محمدى ری‌‏شهرى» (۱۳۲۵ش-۱۴۰۱ش)، از روحانی های انقلابی و کارگزاران نظام اسلامی بود که وسعت و دامنه تلاش های مستمر ایشان متشکل از بخش های متنوعی از حوزه های پژوهشی(دین پژوه و حدیث پژوه) و مسئولیت های سیاسی – اجتماعی بود.

در ارتباط با تلاش های علمی ایشان، تألیفات به جای مانده از این عالم بزرگوار که با تکیه بر احادیث شیعه نگاشته شد باید شامل ۳۰ عنوان کتاب در ۹۵ جلد است. کتاب«بحث‌هایی درباره خدا» نخستین اثر پژوهشی – تألیفی ایشان است که در سال در سال ‍۱۳۵۰ش منتشر شد. «میزان الحکمه» معروف‌ترین اثر ایشان در 15 جلد می باشد.

به علاوه اینکه، مجموعه هایی چون دانشنامه قرآن و حدیث (دایرةالمعارفی موضوعی که مفاهیم دینی، اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را پوشش داده است. این دانشنامه به شیوه الفبایی ــ موضوعی به گزارش احادیث مرتبط با موضوعات پرداخته و با استناد به آیات و روایات به توضیح و تبیین موضوعات، مفاهیم و مدخل های دینی می‌پردازد) دانشنامه امیرالمؤمنین(13 جلد)، دانشنامه امام حسین(14 جلد)، دانشنامه امام مهدی(بر پایه قرآن و حدیث، دایرة المعارفی که دارای چهارده بخش از ولادت، زندگی امام(ع) تا تشكیل حكومت را شامل می‌شود که در سال ۱۳۹۳ش در ۱۰ جلد)، کیمیای محبت(درباره زندگی‌نامه شیخ رجبعلی خیاط است که مجموعه‌ای از خاطرات و گفتگو با شاگردان شیخ رجبعلی است و این کتاب از پنج بخش ویژگی‌ها، تحول، سازندگی، وفات و برخی مربیان و شاگردان شیخ، تشکیل شده است)، علم و حکمت در قرآن و حدیث(در این اثر، ارزش علم و عقل از دیدگاه اسلام در آیات قرآن و روایات شیعه و اهل سنت، به صورت موضوعی در 7 بخش گردآوری شده است) و مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک(این اثر ۱۲ مناظره از جمله مناظره پیامبر اسلام با اشراف قریش، مناظره علی(ع) با یکی از دانشمندان یهود و دیگر مناظره‌ها را در بر دارد) یا تألیف ایشان هستند یا بطور مستقیم زیر نظر ایشان تألیف شده اند.

اما با توجه به نقش پررنگ ایشان در جریان مبارزات سیاسی در قالب نهضت اسلامی، ایشان بعد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به عنوان یکی از کارگزاران مطرح نظام سیاسیِ اسلامی، بنا بر ضرورت در پست ها و مسئولیت هایی قرار گرفتند. در ارتباط با مسئولیت های اجتماعی و سیاسی ایشان باید این نکته را خاطرنشان کرد مسئولیت های سیاسی آیت الله ری شهری بر اساس مقاطع و دوره های سیاسی در حیات نظام اسلامی بوده است.

به عبارت بهتر میزان فعالیت های ایشان در عرصه ها و جایگاه های مدیریتی بر حسب مقتضیات و شرایط صورت پذیرفته، که گویای پیرو بودن ایشان در ذیل اطاعت از رهبری و ولایت پذیری است. در کارنامه مسئولیت های ایشان نمایندگی مجلس خبرگان در دوره سوم و دوره پنجم، حاکم شرع دادگاه‌هاى انقلاب اسلامى دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس، ریاست دادگاه انقلاب ارتش در اواسط سال ۱۳۵۸ش( از جمله مسائل مطرح در طول تصدى او، رسیدگى پرونده حزب خلق مسلمان در پایگاه‌هاى هوایى تبریز، اصفهان و بوشهر، محاکمه نظامیان کودتاى نوژه، رسیدگى به پرونده قطب‌زاده و سران نظامى حزب توده بوده است)، دادستان کل کشوردر سال ۱۳۶۸ش و دادستان ویژه روحانیت، اولین وزیر اطلاعات ایران در سال ۱۳۶۴ش)

از دیگر مسئولیت‌های سیاسی وی می‌توان نمایندگی ولی‌فقیه و سرپرستی حجاج ایرانی و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره چهارم، پنجم و ششم، تأسیس حزب سیاسی جمعیت دفاع از ارزش های انقلاب در سال ۱۳۷۶ش و دبیرکلی آن را نام برد. به علاوه اینکه آیت الله ری شهری تولیت آستان عبدالعظیم حسنی و ریاست موسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث (با دو زیر مجموعه پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث) نیز عهده دار بود و در کارنامه و سوابق فعالیت ها و مسئولیت هایش برعهده داشت.

با این حال نباید از نقش پررنگ ایشان در مبارزه با جریانات انحرافی در اوایل انقلاب(ماجرای سید مهدی هاشمی برادر داماد مرحوم منتظری) به سادگی گذشت؛ بطوریکه مبارزه هدفمند ایشان در راستای حذف جریان مذکور از صحنه سیاسی کشور و بطن نظام نوپای اسلامی موجب شد تا بذر نفاق از نطقه خفه گردد. خلاصه اینکه آیت الله ری شهری با کوله باری از خدمت و مجاهدت در عرصه های علمی – دینی و سیاسی – اجتماعی به دیار حق شتافت که آثار خدمات و زحمات ایشان در عرصه هایی که حضور داشته اند سال ها ماندگار خواهد بود.