راه‌حل واقعی و بلندمدت برای حل مشکل حوضه آبریز زاینده‌رود چیست؟

گروه اقتصادی: محمد مالی روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای اهل خوزستان، در یادداشت پیش رو به ماجرای اعتراض کشاورزان اصفهانی به خشکی زاینده‌رود پرداخته و آورده است: مصرف آب کارخانه فولاد مبارکه معادل ۵ و ۶ دهم درصد مصرف کل اصفهان بوده است. این شرکت در سال ۱۴۰۰ مدعی شده سالانه از مصرف ۷۰۰ هزار مترمکعب آب تازه جلوگیری کرده است اما هیچ‌گاه مصرف کلی آب خود در سال را اعلام نکرده و نمی‌گوید برای تولید یک تُن فولاد چه میزان آب مصرف می‌کند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت به شرح زیر است:

بر اساس آمار رسمی وزارت نیرو، میزان آب اختصاصی برای بخش کشاورزی در اصفهان، ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب برای وضعیت عادی، ۲ میلیارد و ۲۰۰ برای زمان کم‌آبی سطحی و یک میلیارد و ۴۴۴ میلیون متر مکعب برای وضعیت کم آبی می‌باشد.

استان اصفهان دارای ۵۶۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی است که قریب ۲۰۰ هزار هکتار از این اراضی زیر کشت محصولات زراعی و باغی است.

حدود ۳۰ درصد از سطح زیر کشت این استان وابسته به آب زاینده‌رود است، چرا که سال‌هایی که آب در رودخانه نباشد ۳۰ درصد سطح زیر کشت استان کاهش می‌یابد.

بخش کشاورزی اصفهان معادل پنج درصد از مساحت استان و ۳.۵ درصد از اراضی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.

بخش کشاورزی اصفهان در سال‌های اخیر بین ۷۰ تا ۷۵ درصد منابع آب‌های سطحی و زیر زمینی واقع در استان را مصرف کرده است.

میزان مصرف آب شرب اصفهان نیز ۳۲۱ میلیون مترمکعب است.

استان اصفهان از صنعتی‌ترین استان‌های ایران است و شماری از کارخانه‌های آن، از جمله ذوب‌آهن، پتروشیمی، پالایشگاه، لوله‌سازی و نساجی از واحدهای پُر مصرف آب به شمار می‌روند.

تنها در سال ۹۰ بیش از یک هزار واحد تولیدی در اصفهان در شماره واحدهای آلاینده قرار داشته‌اند.

مطابق آخرین آمار در دسترس و منتشر شده توسط آبفای اصفهان که شاید مربوط به یک دهه پیش باشد، کارخانه فولاد مبارکه به عنوان بزرگ‌ترین کارخانه فولاد ایران، در سال، ۲۷ میلیون متر مکعب آب مصرف کرده و آب مصرفی کل شهر اصفهان در آن دوره زمانی ۴۷۶ میلیون متر مکعب بوده است.

یعنی مصرف آب کارخانه فولاد مبارکه معادل ۵ و ۶ دهم درصد مصرف کل اصفهان بوده است. این شرکت در سال ۱۴۰۰ مدعی شده سالانه از مصرف ۷۰۰ هزار مترمکعب آب تازه جلوگیری کرده است اما هیچ‌گاه مصرف کلی آب خود در سال را اعلام نکرده و نمی‌گوید برای تولید یک تُن فولاد چه میزان آب مصرف می‌کند.

اما مطالبه کشاورزهای اصفهان چیست؟ آن‌ها ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب در مدت ۲۵ روز در آذرماه را مطالبه کرده‌اند.

چرا که کشت گندم در این منطقه باید در برج ۹ تمام شده باشد.

این در حالی است که هم اکنون سد زاینده‌رود، ۱۷۰ میلیون مترمکعب آب دارد و وضعیت آن بحرانی اعلام شده است.

راه‌حل واقعی و بلندمدت برای حل مشکل حوضه آبریز زاینده‌رود که درواقع با توجه به خشکی و کم‌آبی کشور باید موردتوجه جدی واقع شود، انتقال صنایع آب‌بر استان اصفهان که نامشان ذکر شد به مناطق ساحلی کشور و جلوگیری از اجرای طرح‌های توسعه‌ای در این صنایع و شهرک‌های صنعتی اصفهان است.

راه‌حل بعدی که باید در حوضه آبریز زاینده‌رود موردتوجه واقع شود؛ حذف ۱۲۸ محصول پرمصرفی است که در بخش کشاورزی اصفهان به عنوان محصولات آب فراوان‌بر شناسایی شده‌اند و به تعبیری؛ تغییر الگوی مصرق و کشت. شیفتِ کشاورزی سنتی استان به کشاورزی با آبیاری، بذر و کشت مدرن.

راه‌حل دیگر: صنایع موجود در اصفهان آب مصرفی خود را از محل بازیافت فاضلاب‌های شهری تامین کنند تا آب اختصاص یافته به این صنایع به بخش‌های دیگری اختصاص یابد.

و پیشنهاد دیگر: صنایع آب‌بر اصفهان تا زمان انتقال به استان‌های ساحلی، آب مورد نیاز خود را از حق‌آبه کشاورزان خریداری کنند.

و حرف آخر: کنش مدنی کشاورزهای اصفهان، قانونی و مورد حمایت مردم ایران است. امیدواریم شاهد تکرار این برخورد صبورانه و حکیمانه با کنش‌‌های مدنی اعتراضی در چهارمحال یا خوزستان باشیم و البته تحت‌تاثیر فضای احساسی تصمیم نگیریم! و یادمان باشد طرح‌های انتقال آب، غیرعلمی و نامشروع است.