۴ الزام تحول در ساختار فرهنگی / تشکیل قرارگاه فرهنگی ضرورت دوران جنگ نرم است

گروه فرهنگی: رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات‌شان در اولین دیدار با هیئت دولت سیزدهم به مسئله فرهنگ اشاره کرده و فرمودند: «ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد. ما مشکل داریم در ساختار فرهنگی کشور؛ و یک حرکت انقلابی لازم است. البتّه «حرکت انقلابی» یعنی خردمندانه و عاقلانه. معنای «انقلابی بودن» بی‌هوا حرکت کردن و بی‌حساب حرکت کردن نیست. [حرکت] انقلابی باید باشد، بنیانی باید حرکت بشود، در عین حال برخاسته‌ از اندیشه و حکمت باشد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از ایکنا، فرهنگ واقعاً زیربنا است؛ خیلی از این خطاهایی که ما در بخشهای مختلف انجام میدهیم، ناشی از فرهنگ حاکم بر ذهن ما است. اگر ما اسراف داریم، اگر ما تقلید کورکورانه داریم، اگر ما سبک زندگی غلط داریم، اینها ناشی از مشکلات فرهنگی است؛ فرهنگِ حاکم بر ذهنها است که در عمل، این مشکلات را به وجود می‌آورد. زندگی‌های تقلیدی، زندگی‌های تجمّلاتی و اشرافیگری، غالباً منشأ و ریشه‌ی فرهنگی دارد. در واقع نرم‌افزار این حوادث، فرهنگ کشور و فرهنگ حاکم غلط و انحرافی‌ای است که بر بعضی ذهنها مسلّط است.»

غلامرضا منتظری، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره پیش نیازها و الزامات عملی شدن بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور گفت: مهمترین پیش نیاز این مسئله مهم تغییر نوع نگاه به فرهنگ و فهم جایگاه فرهنگ در ابعاد مختلف جامعه به ویژه سبک زندگی است. متأسفانه نوع نگاه به فرهنگ در کشور نگاهی متعالی نیست و به رغم اینکه امام خمینی(ره) فرهنگ را زیربنای تحولات یاد می‌کنند و مقام معظم رهبری فرهنگ را به مانند اکسیژن و هوای پاک تعبیر می‌کنند، اما در عمل متولیان در برنامه‌ریزی‌ها فرهنگ را در اولویت آخر قرار می‌دهند.

وی افزود: وقتی به اعتبارات کشور نگاهی می‌اندازیم می‌بینیم سهم اعتبارات فرهنگی از کل بودجه عمومی کشور بسیار ناچیز است و بخش عمده این اتفاق به نوع نگاه برنامه‌ریزان و تصمیم گیرندگان برمی‌گردد یا وقتی وزارتخانه‌ها را تقسیم‌بندی می‌کنند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در آخرین مرتبه توجه قرار می‌دهند یا همینطور در مجلس کمیسیون فرهنگی در اغلب موارد با استقبال کم نمایندگان مواجه می‌شود و جزو آخرین کمیسیون‌هایی است که تکمیل می‌شود لذا اولین گام برای یک تحول ساختاری در حوزه فرهنگ، تغییر نگاه‌های متولیان و مسئولان در دولت و مجلس است.
آفت حاکمیت سلیقه در حوزه فرهنگ

منتظری اظهار کرد: دومین مسئله این است که نیاز به یک برش فرهنگی از چشم‌انداز نظام جمهوری اسلامی داریم و تا زمانی حوزه فرهنگ مبتنی بر یک چشم‌انداز نباشد و سیلقه‌ها در این عرصه حکمفرما باشد، تحول اتفاق نمی‌افتاد. الان اگر از وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی که مسئولیت فرهنگی دارند بپرسیم الان در حوزه فرهنگ براساس افق ۱۴۰۴ کجا قرار داریم، بعید به نظر می‌رسد پاسخ شفافی ارائه دهند.

وی ادامه داد: درست است که تلاش زیادی انجام می‌شود اما تا وقتی که مقصد به درستی تعریف نشود، میزان راه طی شده روشن نمی‌شود لذا باید مقصد براساس اسناد بالادستی مشخص شود و بعد این اسناد بالادستی باید به منزله معیار ارزیابی مدیران و مسئولان فرهنگی کشور قرار بگیرد.
معایب و مزایای تنوع و تکثر در ساختار فرهنگی

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس سومین لازمه را تحول در ساختار نهادهای فرهنگی کشور خواند و گفت: ساختارهای فرهنگی کشور متکثر و متنوع است. البته این تنوع و تکثر در حوزه فرهنگ مزیت است اما از طرفی چون ضریب موازی‌کاری در این ساختارها بسیار بالاست و منابع مالی ما محدود و نیازهای ما فراوان است هرچه به جلو حرکت می‌کنیم به تعبیری احساس می‌شود که چاله‌ها پر نمی‌شود و لذا باید یک بازنگری در ساختار هر نهاد و سازمان فرهنگی برای چابک سازی انجام بگیرد.

وی بیان کرد: برای نمونه باید دید آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی و ... با همان ساختار اولیه که مربوط به سال‌های دور است، امروز پاسخگوی نیازهای گام دوم انقلاب هستند یا خیر. همچنین باید یک بازنگری در حوزه سرمایه انسانی صورت بگیرد و کادرسازی و تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد برای نقش آفرینی در عرصه فرهنگ عملیاتی شود.
لزوم ایفای نقش قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی

منتظری تشکیل یک قرارگاه فرهنگی چهارمین ضرورت تحول ساختاری در حوزه فرهنگ دانست و اظهار کرد: در این راستا لازم است شورای عالی انقلاب فرهنگی یک نقش قرارگاهی ایفا کند ولی اکنون اینگونه نیست. درست است که کارهای زیادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌شود، اما همانطور که در دوره جنگ سخت یک قرارگاه جنگ داشتیم و تقسیم وظایف، ارزیابی عمکرد و دیدبانی می‌کرد، در دوران جنگ نرم نیز به یک قرارگاه فرهنگی نیاز داریم زیرا جنس جنگ نرم، فرهنگی است.

وی درباره مأموریت و وظایف این قرارگاه فرهنگی گفت: این قرارگاه باید وضعیت فرهنگی کشور را رصد کرده و فرصت‌ها، قوت‌ها، آسیب‌ها و تهدیدها را شناسایی کند و براساس یک زمان بندی مشخص، حداقل فصلی یکبار، دستگاه‌ها و سازمان‌های فرهنگی بررسی کنند به آن نقطه‌ای که تعریف کردند رسیدند یا خیر و دلایل آن را شناسایی کنند.
نظر وزیر فرهنگ و ارشاد برای عملی کردن تحول انقلابی

منتظری درباره رویکرد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره این تحول و بازسازی انقلابی در ساختار فرهنگی کشور گفت: در صحبتی که با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتم نظر ایشان این بود که کمیته‌ای شکل بگیرد که در آن کمیته مجموعه عناصر مؤثر در حوزه فرهنگ اعم از عناصر تقنینی، اجرایی، نظارتی و سیاستگذاری از مجلس، دولت، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی، صدا و سیما و ....حضور داشته باشند.

وی افزود: هدف این کمیته هم در حقیقت تحلیل دقیق انتظارات مقام معظم رهبری است. البته چرایی این مطالبات مشخص است اما چگونگی عملی شدن این انتظارات باید برای دستگاه‌ها و سازمان‌های فرهنگی روشن شود و در کمیسیون فرهنگی مجلس نیز این مسئله مورد بحث قرار گرفته است. امیدوارم این کمیته هر چه زودتر تشکیل شود و یک تصویر روشن از انتظارات مقام معظم رهبری در قالب راهبردها ترسیم شود و دستگاه‌های مرتبط مسئولیت و رسالت خودشان را به شایستگی انجام دهند.

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس درباره جایگاه نخبگان دانشگاهی و حوزوی در چنین کمیته‌ای گفت: با تشکیل این کمیته کارگروه‌های تخصصی زیر مجموعه آن هم شکل می‌گیرد که مجموعه‌ای شامل نخبگان هستند و اساساً تکیه گاه ما باید کسانی باشد که در خط مقدم ایفای نقش می‌کنند و بهتر از ما مشکلات و مسائل را لمس کنند و خیلی از راهکارها را می‌توان از این مجموعه نخبگانی دریافت کرد.