آقای تاج! این کمک‌داور ویدیویی، آن وی ای آر ضروری نیست
گروه ورزشی: فناوری کمک‌داور ویدئویی (VAR)، که در فوتبال مدرن به ابزاری برای عدالت و دقت تبدیل شده، سال‌هاست در ایران به یک رؤیای دست‌نیافتنی شبیه است. در حالی که جهان فوتبال با این تکنولوژی به سوی شفافیت بیشتر گام برمی‌دارد، ایران همچنان درگیر قضاوت‌های بحث‌برانگیز و اعتراضات بی‌پایان است. زمانی که فدراسیون فوتبال به ریاست مهدی تاج غرق در مناقشات مالی و انتخاباتی بود، پروژه VAR بار دیگر به حاشیه رانده شد. این گزارش، پرده از ابهامات این پروژه برمی‌دارد و می‌پرسد: چرا تاج و فدراسیونش در تحقق این وعده ناکام مانده‌اند؟
وعده‌های تکراری و زمین‌های خالی
به گزارش بولتن نیوز،داستان VAR در ایران به سال ۱۳۹۸ بازمی‌گردد، زمانی که تاج در دوره اول ریاستش قول داد این فناوری را به لیگ برتر بیاورد. پس از بازگشت او به فدراسیون در سال ۱۴۰۱، این وعده بار دیگر تکرار شد. اما در زمستان ۱۴۰۳، با گذشت بیش از دو سال از این تعهد، هنوز هیچ بازی رسمی در ایران با VAR برگزار نشده است. در دی ۱۴۰۳، فدراسیون اعلام کرد که تجهیزات اولیه وارد کشور شده و آموزش داوران آغاز شده است. با این حال، در بازی‌های حساس این ماه، از دربی تهران تا دیدارهای سرنوشت‌ساز لیگ، خبری از این تکنولوژی نبود.
داوران، مربیان و بازیکنان همچنان از اشتباهات داوری گلایه دارند. به عنوان مثال، در دیدار پرسپولیس و استقلال در دی ۱۴۰۳، یک پنالتی مشکوک به بحث داغ هواداران و رسانه‌ها تبدیل شد. کارشناسان داوری معتقدند که VAR می‌توانست این ابهام را برطرف کند. اما چرا این پروژه به سرانجام نمی‌رسد؟ آیا مشکل در تأمین تجهیزات است یا در اراده اجرایی؟
هزینه‌ها و ابهامات مالی
یکی از بزرگ‌ترین موانع مطرح‌شده برای اجرای VAR، هزینه‌های بالای آن است. فدراسیون مدعی است که تحریم‌ها و مشکلات ارزی، خرید تجهیزات و آموزش داوران را دشوار کرده است. با این حال، در دی ۱۴۰۳، زمانی که تاج از انحراف بودجه ۱۱۹ میلیارد تومانی از صداوسیما سخن گفت، این پرسش مطرح شد: چرا بخشی از این مبلغ به پروژه VAR اختصاص نیافت؟ منابع آگاه تخمین می‌زنند که راه‌اندازی این سیستم در ایران حداقل ۵۰۰ هزار دلار هزینه دارد، مبلغی که با توجه به درآمدهای فدراسیون از فیفا و کنفدراسیون آسیا، دور از دسترس به نظر نمی‌رسد.
جالب‌تر آنکه شایعاتی درباره واگذاری قرارداد تأمین تجهیزات به شرکت‌های خاص، بدون مناقصه شفاف، شنیده می‌شود. یکی از مدیران سابق فدراسیون، که نخواست نامش فاش شود، اظهار داشت: «پروژه VAR به جای یک اولویت فنی، به یک معامله مالی تبدیل شده است.» این ابهامات مالی، در حالی که رسانه‌ها روی جنبه‌های دیگر مدیریت تاج متمرکز بودند، کمتر مورد توجه قرار گرفت.
آموزش داوران؛ بهانه یا واقعیت؟
فدراسیون اعلام کرده که آموزش داوران برای کار با VAR در جریان است. اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که این روند کند و ناکافی بوده است. در بهمن ۱۴۰۳، تنها چند داور محدود دوره‌های آموزشی را پشت سر گذاشته بودند و هیچ برنامه مشخصی برای گسترش این آموزش‌ها اعلام نشد. این در حالی است که کشورهایی مانند قطر و عربستان، با برنامه‌ریزی دقیق، سال‌ها پیش این سیستم را عملیاتی کردند.
یکی از داوران بازنشسته در گفت‌وگویی اظهار داشت: «آموزش داوران بهانه‌ای برای توجیه تأخیر است. اگر اراده باشد، می‌توان در چند ماه این کار را انجام داد.» این کندی، در کنار نبود زیرساخت‌های فنی در استادیوم‌ها، نشان می‌دهد که فدراسیون نه تنها در تأمین تجهیزات، بلکه در اجرای جزئیات پروژه نیز ناکارآمد عمل کرده است.
مقایسه با منطقه و عقب‌ماندگی آشکار
در حالی که فوتبال ایران در این ایام درگیر وعده‌های توخالی بود، رقبای منطقه‌ای گام‌های بلندی برداشتند. عربستان سعودی از فصل ۲۰۲۲-۲۰۲۳ VAR را در تمام بازی‌های لیگ حرفه‌ای خود به کار گرفت. قطر نیز، با میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲، این فناوری را به سطحی پیشرفته رساند. حتی امارات، که زمانی از نظر زیرساخت از ایران عقب‌تر بود، حالا این سیستم را در مسابقات داخلی‌اش پیاده کرده است.
این پیشرفت‌ها نشان می‌دهد که مشکل ایران صرفاً تحریم یا کمبود بودجه نیست، بلکه فقدان مدیریت کارآمد است. تاج، که سال‌ها در کنفدراسیون فوتبال آسیا نقشی کلیدی داشته، نتوانسته از روابط بین‌المللی خود برای تسریع این پروژه استفاده کند. این عقب‌ماندگی، نه تنها اعتبار فوتبال ایران را خدشه‌دار کرده، بلکه هواداران را از تجربه یک رقابت عادلانه محروم ساخته است.
نتیجه‌گیری: تاج و رویای ناتمام VAR
در پایان دوره ریاست مهدی تاج در اسفند ۱۴۰۳، پروژه VAR همچنان یک وعده ناتمام است؛ وعده‌ای که می‌توانست عدالت را به زمین‌های فوتبال ایران بیاورد، اما در پیچ و خم ناکارآمدی و ابهام گم شد. در دی و بهمن ۱۴۰۳، وقتی فدراسیون مشغول دفاع از عملکرد مالی و انتخاباتی خود بود، این پروژه بار دیگر به فراموشی سپرده شد.
فوتبال ایران شایسته بیشتر از این است. VAR نه فقط یک ابزار فنی، بلکه نمادی از تعهد به پیشرفت است. اگر تاج و مدیرانش نتوانند این تعهد را عملی کنند، میراث آن‌ها نه صعود به جام جهانی، بلکه زمین‌هایی خواهد بود که همچنان در سایه اشتباهات داوری و عقب‌ماندگی تکنولوژیک می‌سوزند. زمان پاسخگویی فرا رسیده است؛ آیا تاج این بار هم با سکوت از کنار این ناکامی عبور خواهد کرد؟
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
