درمان اختلالات دهلیز گوش با تمرینات توانبخشی دهلیزی

به گزارش بولتن نیوز،دهلیز، یکی از دو بخش گوش داخلی انسان است. گوش انسان، از سه بخش بیرونی، میانی و درونی تشکیل شده است. گوش میانی از دو بخش حلزونی و دهلیزی تشکیل شده است. بخش حلزونی، در دریافت امواج صوتی و تبدیل کردن آنها به پیام های عصبی نقش دارد.

بخش دهلیزی گوش، یک بخش مربوط به تعادل است و با مخچه ارتباط مستقیمی دارد. بخش دهلیزی، بیشتر در تعادل سر انسان نقش ایفا می کند. هنگامی که بخش دهلیزی دچار اختلال می شود، انسان نمی تواند تعادل خودش را به درستی حفظ کند. این اختلالات، بیشتر در افرادی که سن بالاتری دارند مشاهده می شود. 

شاید برای برخی ها به نظر برسد که بخش دهلیزی گوش داخلی اهمیت چندانی ندارد، اما اختلال در عملکرد آن می تواند باعث گیجی، عدم تعادل، درست نشنیدن صداها، تاری در دید، حالت تهوع و مشکلات دیگری شود. در نتیجه مهم است که اختلالات موجود در این بخش درمان شوند.

افرادی که دچار اختلال در بخش دهلیزی گوش خود شده اند، می توانند با روش توانبخشی دهلیزی که به آن VRT هم گفته می شود، اختلالات را درمان کنند و سلامت فرد را به او برگردانند. پایه توانبخشی دهلیزی، ورزش است. فعالیت های بدنی مناسب و به اندازه می توانند باعث تحریک شدن دهلیز فرد شوند، و در نتیجه، فرد کاهش علائم اختلال دهیلزی را به مرور زمان تجربه خواهد کرد. البته نکته مهم این است که بسیاری از افراد نمی توانند به حالت اول خود برگردند و اختلالات مربوط به دهلیز، در آنها باقی خواهد ماند. 

فعالیت های مربوط به توانبخشی دهلیزی، می توانند احساس بهتری به فرد بدهند و بخش دهلیزی گوش را تحریک به فعالیت بیشتر کنند. در برخی موارد، ممکن است که دهلیز گوش مشکلی نداشته باشد و علائم مشاهده شده مانند سرگیجه، تاری دید و... مربوط به مخچه، چشم ها و... باشند.

هدف اصلی توانبخشی، این است که اختلالات موجود در بخش دهلیزی را کاهش دهد و کمبود های آن را بوسیله حواس دیگر جبران کند.

انواع توانبخشی دهلیزی

روش های مختلفی برای توانبخشی دهلیزی وجود دارند، که بعضی از افراد تنها با یکی از این روش ها مشکل خود را حل می کنند. اما در برخی موارد ممکن است که هر سه روش نیز بر روی بهتر شدن تعادل افراد تأثیر نگذارند. مشکلات مربوط به بخش دهلیزی گوش داخلی، متفاوت از یک دیگر هستند و روش های درمانی مربوط به آنها متفاوت خواهد بود. در ادامه مطلب، این سه روش توانبخشی دهلیزی را به شما معرفی کرده و آنها را توضیح خواهیم داد.

1. تثبیت کردن دید از روش های توانبخشی دهلیزی 

می توان گفت که مهمترین حس انسان، حس بینایی است. بخش دهلیزی گوش داخلی می تواند در فعالیت صحیح چشم ها و بینایی درست نقش داشته باشد. در برخی از موارد، اختلالات دهلیزی باعث ایجاد اختلال در بینایی نیز می شوند. در این صورت، از روش توانبخشی تثبیت دید استفاده می شود تا افراد بتوانند اختلالات موجود در بینایی خود را درمان کنند.

تمرین های مختلفی برای تثبیت کردن دید انسان انجام می شود. حتی بعضی از حرکات به هدف جایگزین کردن لامسه و بینایی برای انجام فعالیت های دهلیز گوش انجام می شوند. 

یکی از تمرین های مهم در تثبیت کردن دید افرادی که دچار اختلالات دهلیزی شده اند، خیره شدن به یک جسم در فاصله های دور و یا نزدیک است. این تمرین، باعث تحریک شدن دهلیز می شود و می تواند به مرور زمان، دهلیز را وادار به کار کند. در این روش توانبخشی، فردی که دچار اختلال دهلیزی است، باید از زاویه های دید مختلف به جسم نگاه کند و روی آن متمرکز شود. 

هنگامی که فرد بیمار، از زاویه های دید مختلف و فاصله های متغیر به یک جسم خیره شود، بخش دهلیزی گوش او تحریک می شود و تلاش می کند که چشم های او را با یکدیگر هماهنگ کند تا تصویر واضح تشکیل شود. همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم، اختلالات موجود در بخش دهلیزی گوش فرد بیمار، ممکن است تا حدی باشد که قابل درمان نباشد و تنها بتوان آن را با حواس دیگر مانند لامسه جایگزین کرد.

2. تمرینات مربوط به حفظ تعادل از روش های توانبخشی دهلیزی 

یکی دیگر از مشکلاتی که افراد دارای اختلال در دهلیز گوش با آن دست و پنجه نرم می کنند، اختلال در تعادل است. در برخی از موارد، مشکل آنقدر جدی است که فرد بیمار نمی تواند حتی روی پاهای خودش بایستد. در این حالت، با استفاده از تکنیک های مربوط به توانبخشی دهلیزی، می توان تعادل را در افراد بیمار بهبود بخشید و یا حتی در مواردی، مشکلات مربوط به تعادل را به طور کامل برطرف کرد. 

تمریناتی که مربوط به حفظ تعادل هستند، باید در یک شرایط کنترل شده و ایمن انجام شوند، زیرا بیمار ممکن است در هر لحظه تعادل خود را از دست بدهد و روی زمین بیفتد. در نتیجه، محیط مربوط به انجام تمرینات حفظ تعادل باید طوری طراحی شده باشد که باعث آسیب دیدگی فرد بیمار نشود.

یکی از تمرینات مربوط به حفظ تعادل، راه رفتن است. در واقع راه رفتن، یکی از رایج ترین تمرین های مربوط به حفظ تعادل است و در محیط های صاف و یا ناهموار صورت می گیرد. 

تمرینات بسیار گوناگونی برای حفظ تعادل و توانبخشی دهلیزی وجود دارند که بر روی اعمالی مانند راه رفتن، ایستادن، نشستن، خم شدن، چرخیدن، نگه داشتن اجسام و... تمرکز دارند. این تمرین ها، می توانند باعث بهبودی سریع بیمار شوند و علائم مربوط به اختلالات دهلیزی در زمینه تعادل را کاهش دهند.  

سرگیجه وضعیتی حمله خوش خیم، یک نوع بیماری است که بسیار جدی است و افرادی که دچار این بیماری هستند، نمی توانند در تمرین های مربوط به حفظ تعادل شرکت کنند و نباید تمرین های مربوط به آن را انجام دهند.

3. خوگیری از روش های توانبخشی دهلیزی 

خوگیری، یکی دیگر از روش های توانبخشی دهلیزی است. در این روش، درمان سرگیجه یکی از مهمترین اهداف است و افراد بیماری که دچار سرگیجه در حین انجام حرکات سریع می شوند، با این روش توانبخشی درمان می شوند.

حرکاتی که در خوگیری توسط افراد بیمار انجام می شوند، همان حرکاتی هستند که بیمار با انجام دادن سریع آنها دچار سرگیجه می شود. بیمار، این حرکات را در ابتدا با سرعت بسیار پایین انجام می دهد. این تمرین باید آنقدر تکرار شود تا بیمار دچار سرگیجه نشود و بتواند این حرکت را در حالت کند به خوبی انجام دهد.

هنگامی که فرد بیمار توانست حرکت مربوط به خوگیری را با سرعت پایین انجام دهد، باید سرعت انجام آن حرکت را بالا ببرد. انجام دادن این حرکات با سرعت بیشتر، می تواند میزان تمرکز و تعادل بدن را بالاتر ببرد و در نتیجه، از شدت سرگیجه در هنگام انجام این حرکات کاسته خواهد شد.

سخن پایانی

توانبخشی دهلیزی یا VRT، یک راه برای درمان و یا بهتر کردن افرادی است که دچار اختلال در عملکرد دهلیز گوش داخلی خود هستند. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد، این است که توانبخشی دهلیزی، ممکن است برای بیشتر افراد بیمار تأثیر گذار نباشد و یا در مدت زمان طولانی تأثیر خود را بگذارد.