روند رشد اقتصادی منفی ایران در سال 99 مثبت شد / افزایش صادرات نفتی ایران با تغییر دولت در آمریکا

گروه اقتصادی: پس از تجربه رشــدهای اقتصادی منفی در ســالهای 1397 و 1398 ، در سال 99 رشد اقتصادی ایران در بخش صنعت مثبت و به موازات تغییر دولت در آمریکا، صادرات نفتی ایران نیز افزایش قابل توجهی را تجربه کرده اســت.

به گزارش بولتن نیوز، برآوردهای مقدماتی بانک مرکزی نشــان میدهد که در سال 1399 ،کل ارزش افزوده ایجادشــده در اقتصاد کشور حدود 3434 هزار میلیارد تومان بوده که به قیمتهای ثابت از رشــد اقتصادی مثبت 3.6 درصدی حکایت دارد.

در واقع پس از تجربه رشــدهای اقتصادی منفی 4/5 درصدی و منفی 5/6 درصدی به ترتیب در ســالهای 1397 و 1398 ،ســرانجام این روند متوقف شــد.

البته باید توجه داشــت که بدون در نظر گرفتن بخش نفت، رشد اقتصادی به 5/2 درصد در این سال تنزل مییابد. به عبارت دیگر به دلیل رشد قابل توجه 2/11 درصدی بخش نفت در ســال 1399 ،4/1 واحد درصد از رشد اقتصادی سال 1399 مرهون این بخش بوده اســت.

اطلاعات رسمی از تسهیل تحریمهای آمریکا علیه ایران وجود ندارد، اما اطلاعات غیررســمی نشــان میدهد که در نیمه دوم سال 1399 و به موازات تغییر دولت در آمریکا، صادرات نفتی ایران افزایش قابل توجهی را تجربه کرده اســت.

نکته امیدوارکننده دیگر این اســت که در سال 1399 میزان تولید ناخالص داخلی غیرنفتی (بدون نفت) به قیمتهای ثابت بیشتر از همه سالهای گذشــته بوده است.

بررسی آمار نشان میدهد که ثبت این رشد تا حد زیادی به افزایــش تولید در دو زیرمجموعه گروه صنایع و معادن یعنی »برق، گاز و آب« و »ساختمان« مربوط میشود.

طبق گــزارش بانک مرکزی، گروه صنایع و معادن 329 درصد از تولید ناخالص داخلی را در ســال 1399 تشــکیل داده اســت. این گروه به چهار زیرمجموعه»صنعت«، »معدن«، »برق،گاز و آب« و »ســاختمان« تقســیم میشــود که به ترتیب رشــدهای 1/8 درصدی، 3/2 درصدی، 6/5 درصدی و 7/7 درصدی را در ســال 1399 تجربه کردند.

زیرگروه صنعت که در سال 1398 رشد 1/2 درصدی و در فصل نخســت سال 1399 رشــد اندک 8/1 درصدی را به ثبت رسانده بود، در فصول بعدی ســال با رشد فزاینده ارزشافزوده به قیمتهای ثابت مواجه شد.

در گزارش مرکز آمار رشد بخش صنعت در فصل نخست سال 1399 حتی منفی برآورد شــده است، در حالی که رشد این بخش در سایر فصول این سال به طور قابل توجهی مثبت بوده است.

در زیرگروه معدن و طبق گزارش بانک مرکزی، رشد 3/2 درصدی در سال 1399 رقم خورده اســت. برخالف زیرگروه صنعت، رشد ارزش افزوده در زیرگروه معدن در نیمه نخســت سال بیشتر از نیمه دوم سال بوده است. در زیرگروه برق، گاز و آب، روند رشــد از دو گروه پیشین هموارتر و کمنوسانتر بوده تا در مجموع سال 1399 رشــد 6/5 درصدی برای این زیرگروه به ثبت برسد. این بخش حداقل در دو دهه گذشته جزو معدود بخشهای حسابهای ملی بوده که حتی در دورههای رکودی نیز به رشد خود ادامه داده است. دلیل این امر را میتوان در رشد یکنواخت جمعیت و نیازهای مصرفی آب، برق و گاز جست و جو کرد.

درزیرگروه ساختمان که شامل ساختمانهای مسکونی و غیرمسکونی، جادهسازی، سدسازی و موارد مشابه دیگر میشــود، عامل اصلی رشد 7/7 درصدی در سال 1399 ،ســرمایهگذاری بخش خصوصی در این بخش بوده که رشد ارزش افزوده 5/14 درصدی ســاختمان بخش خصوصی به قیمتهای ثابت را در پی داشــته است. ارزش سرمایهگذاری بخش خصوصی در ساختمان مناطق شهری طی سال 1399 به قیمتهای جاری بیش از دو برابر ســال 1398 بوده اســت. در نتیجه این تغییر و تحوالت، گروه صنایع و معادن با رشــد 1/7 درصدی در سال 1399 ، ســهم قابل توجه 9/1 واحد درصدی از رشــد اقتصادی 6/3 درصدی این ســال داشته اســت.

شــاخص تولید کارگاههای بزرگ صنعتی که نماگر خوبی برای بررسی وضعیت بخشهای مختلف صنعتی کشور است، از بهار 1397 به این سو به صورت رسمی از سوی بانک مرکزی منتشر نشده، اما طبق اذعان معاون اقتصادی این بانک، این شــاخص در نیمه نخست سال 1399 رشد 8/6 درصدی را نسبت به دوره مشابه سال 1398 تجربه کرد
طبق گــزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید محصوالت پتروشــیمی به عنوان یکی از بزرگترین صنایع کشــور در ســال 1399 با رشد 9/8 درصدی به 60.7 میلیون تن رســید.

فروش محصوالت پتروشیمی )پلیمری و شیمیایی( در بورسهــای کاال و انرژی از 9/4 میلیون تن در ســال 1398 به 4/5 میلیون تن در ســال 1399 افزایش یافت.

طبق اذعان مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز رشد تولیدات صنعت پتروشیمی در 10 ماهه نخست سال 1399 نســبت به دوره مشــابه ســال قبل از آن معادل 6 درصد بوده که حدود 3 واحد درصــد از آن به بهرهبرداری از واحدهــا و طرحهای جدید در این صنعت مربوط میشــود.

طبق اعلام شــرکت ملی صنایع پتروشیمی، در سال 1399 حدود 25 میلیــون تن به ظرفیت تولید این صنعت افزوده شــد تا ظرفیت تولیدی صنعت پتروشیمی کشور به 90 میلیون تن برسد

. در مورد خودروســازی، در ســال 1399 معادل 991 هزار و 692 دستگاه انواع مختلف خودرو تولید شد که 2/19 درصد بیشتر از سال قبل از آن بود، اگرچه به سطح تولید برنامهریزی شده یک میلیون و 200 هزار دستگاه در این سال نرسید. در این بین تولید انواع خودروی سواری رشد 1/19 درصدی، تولید انواع کامیون و کشنده رشد 1/54 درصدی، تولید کمباین رشد 5/44 درصدی و تولید تراکتور رشــد 9/15 درصدی داشــت.

در این بین تنها مقدار تولید اتوبوس، مینیبوس و ون نسبت به سال 1398 کاهش یافت و رشد منفی 8/7 درصدی را ثبت کرد

. تولید فولاد نیز به عنوان یکی از مهمترین صنایع عمده کشــور در ســال 1399 نسبت به سال قبل از آن افزایش یافت. در این سال 4/28 میلیون تن فوالد خام )3/7 درصد بیشــتر از سال 1398 )و 1/25 میلیون تن محصوالت فوالدی )4/7 درصد بیشتر از سال 1398 )تولید شد.

نکته قابل توجه این است که تولید سالانه فولاد خام کشــور از سال 1395 به این سو به طور مستمر و حتی پس از خروج آمریکا از برجام افزایش یافته اســت.

در بخش صادرات نفت هم برابر برخی تخمین ها و گزارش های منتشر شده توسط منابع بین المللی صادرات نفت خام ایران در ماه فوریه 2020 به ســطح نازل حدود 140 هزار بشــکه در روز کاهش پیدا کرد. این سطح نازل صادرات نفتی حتی در زمان جنگ ایران و عراق هم تجربه نشــده بود. پس روی کار آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا بــه مرور صادرات نفت ایران افزایش یافت تــا در آوریل 2021 به سطح حدودی 750 هزار بشکه در روز برسد.