ارزش بازار سرمایه در کمتر ۱۵ ماه به ۳۰۰ میلیارد دلار رسید!

مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در گفت و گوی، در پاسخ به این پرسش که، کدام کشور‌ها بورس‌های مطرح تری دارند؟، اظهار کرد: ایالات متحده با بازار سهام داخلی ۳۰ هزار میلیارد دلاری (بدون شرکت‌های خارجی لیست شده) بزرگترین بازار‌ سرمایه دنیا را دارد. پس از آن کشور چین با ۱۰ هزار میلیارد دلار (با لحاظ بازار سهام ۴ هزار میلیارد دلاری هنگ کنگ) جزو دومین کشورهای دنیا از نظر ارزش بازار قرار دارد.
حمایت از بورس در کشور‌های مختلف

او بیان کرد: البته این ارقام با نرخ بازار دلار در کشور چین و بدون در نظر گرفتن برابری قدرت خرید است و با لحاظ آن ارزش بازار سرمایه چین به نصف ایالات متحده می‌رسد. کشور ژاپن با بازار ۵ هزار میلیارد دلاری، کشور فرانسه با بازار ۲.۳ هزار میلیارد دلاری و کشور کانادا با بازار‌های نزدیک به ۲ هزار میلیارد دلار مارکت کپ رتبه‌های بعدی را دارد.

قلی پور گفت: کشور کانادا، بریتانیا، آلمان، سوئیس، کره، استرالیا و هلند دیگر کشورها، با ارزش بازار سهام بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار هستند. برزیل و آفریقای جنوبی، اسپانیا، سنگاپور، روسیه، ایتالیا و تایلند کمتر از ۱۰۰۰ و بیشتر از ۵۰۰ میلیارد دلار ارزش بازار دارند. در کشور‌های منطقه، عربستان با ۴۹۰ میلیارد دلار بزرگ‌ترین بازار سهام منطقه را دارد و امارات با ۲۳۰ میلیارد دلار و ایران با ۲۰۰ میلیارد دلار رتبه‌های بعدی را دارند. قطر، ترکیه، کویت و‌ پاکستان هم کمتر از ۲۰۰ و بیشتر از از ۹۰ میلیارد دلار ارزش بازار دارد.

او افزود: بورس ایران سال‌هاست که ارزشی بین ۸۰ تا ۱۱۰ میلیارد دلار داشته است، ولی در سال گذشته ارزش بورس ایران تا ۳۰۰ میلیارد دلار هم افزایش یافته بود که با رشد اقتصادی کشور در مقایسه با کشور‌های منطقه و جهان متناسب نبود. البته عمده رشد به خاطر انتظار تضعیف ریال بود که محقق نشد.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، در کشور‌های مختلف با چه قوانین و ابزار‌هایی به حمایت از بورس می‌پردازند؟، گفت: روش‌های حمایتی مختلفی در بازار‌ها وجود دارد، ولی عمدتا مقطعی و برای مواقع بحرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین حمایت از بازار سرمایه یک کشور، داشتن ثبات اقتصادی در کنار آموزش، ارتقای دانش و نیز نهاد‌های مالی توسعه یافته‌تر است. ثبات اقتصادی در راستای نرخ‌های ارز، ارزش پول ملی، نرخ‌های بهره، سیاست‌های دولت‌ها در مالیات و عوارض واردات و صادرات، قیمت گذاری‌ها و نیز ثبات در قوانین و مقررات از همه چیز مهم‌تر است.

قلی پور بیان کرد: در کشور‌های توسعه یافته غربی، حمایت‌ها شامل، سیاست‌های مالی و پولی، تغییرات در نرخ‌های بهره و مالیات که مهم‌ترین ابزار دولت‌ها هستند، است. با این حال تزریق منابع کلان به بازار‌ها و ورود دولت به سهامداری شرکت‌ها و نیز صندوق‌های حمایتی، در مواقع بحرانی استفاده شده است.

او افزود: همچنین ابزار‌ها و بازار‌های مشتقه با حجم معاملات بالا، ابزار‌های مناسبی برای پوشش ریسک را در اختیار فعالان می‌گذارد. کشور‌های کمتر توسعه یافته، محدودیت‌های معاملاتی مثل، دامنه نوسان و حجم مبنا را به عنوان ابزاری برای کنترل نوسانات به کار گرفته‌اند. همچنین صندوق‌های حمایتی از بازار هم در برخی کشور‌ها وجود دارد.

قلی پور در خصوص قوانین و حمایت‌های صورت گرفته از بازار سرمایه ایران اظهار کرد: حمایت‌ها معمولا برای سهامدار خرد مطرح می‌شود و عمدتا در خصوص دسترسی منصفانه به اطلاعات مقررات تصویب و اعمال می‌شوند.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: در ایران قوانین پنج ساله توسعه و قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۸۴ و دستورالعمل‌های بعدی در سازمان بورس، بانک مرکزی و یا سایر بخش‌ها مبنای سیاست‌های حمایتی هستند و قوانین بودجه سالانه کشور نیز نقش موثری در وضعیت بازار دارد.

او گفت: نهاد‌های مالی متنوعی در قانون بازار سرمایه طرح و کم کم اجرایی شده‌اند که شامل، تشویق روش‌ها و واسطه‌های مالی برای سرمایه‌گذاری غیر مستقیم (توسعه سبدگردان‌ها، تامین سرمایه‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری)، توسعه مشاوره و آموزش (شرکت‌های مشاوره، تحلیل داده، ...)، توسعه نهاد‌های تثبیت کننده بازار (بازارگردان‌ها، بازارگردان اختصاصی، صندوق توسعه بازار، صندوق تثبیت بازار)، توسعه شفافیت در اطلاعات شرکت‌ها (لزوم ثبت شرکت‌های سهامی عام در و بهبود کمی و کیفی اطلاع رسانی‌ها برای بنگاه‌های پذیرفته شده در بازارها) است.

قلی پور افزود: در حال حاضر شاهد مشوق‌های مالیاتی نیز هستیم، که مهم‌ترین آن، تخفیف مالیاتی ۱۰ درصدی شرکت‌های بورسی و کاهش زیاد در مالیات و حق تمبر در افزایش سرمایه‌ها بود. اخیرا هم بسته جدید سازمان مشوق‌های مالیاتی برای حمایت از سهام، تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی، بازگشت مالیات از محل بازار از خزانه به صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار و نیز آسان‌گیری‌هایی در مورد انتشار اوراق بدهی برای تامین مالی برای حمایت از بازار سرمایه به تصویب رسیده است.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص مشکلات بازار سرمایه تشریح کرد: مشکل اصلی بازار سرمایه ارزش آن بود. بازار سرمایه ۱۰۰ میلیارد دلاری کشور، در کمتر از ۱۵ ماه، در شرایطی که رشد اقتصادی منفی بود به ۳۰۰ میلیارد دلار رسید و این رشد ارزش دلاری با فرض لحاظ ۵۰ میلیارد دلار عرضه اولیه جدید بازار را به شدت متورم کرده بود.

متورم شدن سهام به دلیل پیش بینی اشتباه!

او بیان کرد: البته دلیل متورم شدن سهام، تحلیل اشتباه فعالان نبود بلکه بازار ارز و سرمایه پیش بینی اشتباهی از انتخابات ایالات متحده داشت. بازار فکر می‌کرد که دلار به ۵۰ هزار تومان برسد و در آن صورت، ارزش دلاری بازار سرمایه به زیر ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. حال آنکه، انتظارات، رشدی شدید از دلار به واسطه انتخاب بایدن تعدیل شد، شاهد رسیدن ارزش بازار به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار هستیم و این ۱۰۰ میلیارد دلار افت، به واسطه تعدیل انتظارات از ارزش ریال بود.

قلی پور گفت: ارزش فعلی ۲۰۰ میلیارد دلاری بازار سرمایه نیز، صرفا با لحاظ قیمت‌های جهانی که به شدت افزایش یافته قابل توجیه است و اگر این رشد قیمت‌های جهانی را نداشتیم، بورس می‌توانست تا ۳۰ میلیارد دلار دیگر افت کند.

او افزود: بنابراین مشکل اصلی، تعدیل شدید انتظارات بود که زور اقدامات حمایتی دولت و سازمان بورس به این مشکل نرسید. البته دستور رئیس جمهور، برای کاهش نرخ دلار برای تحویل کار به دولت بعدی بسیار اثرگذار بود و این اقدام غیرمنطقی بازار را نابود کرد؛ چرا که، تورم ریالی رکورد می‌زد و از آن طرف شاهد تقویت ریال هستیم.

قلی پور در پایان در خصوص سیاست‌های ضد بورسی بانک مرکزی گفت: کاهش دستوری نرخ ارزها، توسط بانک مرکزی، سیاستی کاملا ضد بورس بود، چرا که بانک مرکزی افزایش نرخ بهره بین بانکی و انتشار اوراق بدهی، با بازدهی تا سرسید بالای ۲۰ درصد را، پیگیری کرد و در این مدت تلاش بورسی‌ها گرفتن سرعت کاهش قیمت‌ها با ابزار‌هایی مثل، کنترل دامنه نوسان، حجم مبنا، اجبار بازارگردانی، ممانعت از فروش حقوقی و غیره بود. ولی امید می‌رود با ثبات در متغیر‌های کلان اقتصادی، و تزریق منابع جدید از محل‌های مختلف دیده شده در بسته جدید دولت و بورس، کم کم وضعیت بازار بهبود یابد.