آنکارا و باکو ترور را محکوم کردند، ایروان عملیات شهادت شهید فخری زاده را تروریستی اعلام کرد

گروه بین الملل- مصطفی مطهری*: شهید محسن فخری زاده به عنوان یک دانشمند هسته ای، در زمره دانشمندانی بود که به دنبال ساخت واکسن کرونا جهت کمک به معضل اخیر بشریت بود که توسط مافیای ترور و جنایت، در یک عملیات تروریستی، ترور شدند؛ و ایران و بشریت را از وجود این دانشمند جهادگر محروم کردند.
به گزارش بولتن نیوز، با توجه به جایگاه والای علمی این شهید هسته ای، ترور ایشان بازتاب های زیادی در میان کشورهای جهان و منطقه داشت؛ بطوریکه پرداختن به همه آنها در قالب یک گزارش، نیازمند زمان و فرصتی مناسب است که از حوصله این یادداشت خارج است. اما آنچه در این یادداشت به آن پرداخته خواهد شد واکنش سه کشور ترکیه، آذربایجان و ارمنستان به این ترور و موضع گیری هایی است که از سوی آنها در این باره انجام شده است.
نخست ترکیه؛ دامنه محکومیت عملیات ترور شهید فخری زاده در آنکارا از سطح مقامات رسمی و غیر رسمی تا رسانه ها و مطبوعات را در بر می گیرد. اگر چه عمده ساختار سیاسی و بخش های حاکمیتی و رسانه ای در ترکیه به این ترور واکنش نشان داده اند و آن را محکوم کرده اند. اما آنچه در ذیل این محکوم سازی ها رخ نمایی می کرد، عدم استفاده مستقیم و صریح از لفظ تروریسم بود. بطوریکه «دولت باغچه‌لی»، رهبر حزب حرکت ملی ترکیه طی سخنرانی خود در نشست هفتگی فراکسیون این حزب در پارلمان ترکیه ضمن محکوم سازی این عملیات، اظهار داشت که این عملیات به شکل سازمان یافته صورت گرفته است، و عنوان کرد« ما هر گونه اقدام غیراخلاقی و غیرقانونی، حمله مسلحانه و توطئه را که با هدف بر هم زدن ثبات و صلح شکننده در منطقه صورت می‌گیرد را به مشابه تروریسم می‌بینیم»؛ این رویکرد باغچه لی در مورد بخش دولتی و بیانیه های صادر شده از سوی آنها در محکومیت عملیات تروریستی به شهادت رساندن شهید فخری زاده نیز وجود دارد.
در واقع در ذیل این سیاست رفتاری از سوی ترکیه باید گفت هدف آنکارا از موضع گیری اخیر، رعایت اصل دیپلماتیک برای آسیب نرساندن به منافع مورد نظرش در این باره است. آنکار می داند که تهران و تل آویو دشمنی دیرینه ای با هم دارند، از این رو حاضر به استفاده از الفاظی نشده است تا موجب این ظن شود که از یکی از طرفین به ضرر دیگری دفاع کرده است. چرا که موضوع مشارکت آنکارا در مناطقی مانند سوریه با تهران و همکاری با تل آویو در باکو از منظر آنکارا که زیاده خواه و توسعه طلب می باشد موجب شده است تا راه میانه را در پیش بگیرد و تنها به جمله محکومیت بسنده کند.
دوم آذربایجان؛ طبق اعلام سفارت ایران در باکو «جیحون بایراموف» وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در تماس تلفنی با وزیر خارجه ایران، ضمن محکوم کردن ترور شهید فخری زاده، این اقدام را غیر انسانی دانست. در حوزه رسانه ای نیز عمده رسانه های جمهوری آذربایجان به تبعیت از دولت این کشور واکنشی مشابه و همسو در این باره داشته اند. بطوریکه اکثر رسانه های جمهوری آذربایجان(خبرگزاری رسمی آذرتاج، خبرگزاری نیمه رسمی ترند، آپا و...) از تصریح بیانی بر تروریستی بودن عملیات به شهادت رساندن شهید فخری زاده و دخیل دانستن تل آویو در آن خودداری کردند و از کلید واژه کشته شد و یا سوء قصد استفاده کردند و نیز از بکار بردن لفظ شهید و ترور برای فخری زاده خودداری کردند. اما در این میان بجز چند سایت شیعی و دوستدار ایران، خبرگزاری ها و سایت های خبری مانند «اذپلیتیکا» بودند که بطور صریح از تروریستی بودن این عملیات سخن گفتند.
اما در راستای تحلیل جهت گیری بیان شده از سوی باکو باید تأکید کرد، با توجه به اینکه نقش رژیم صهیونیستی در این عملیات تروریستی در ایران روشن است، باکو علاوه بر تبعیت رفتاری – عملکردی در عرصه سیاست خارجی از آنکارا، به سبب اینکه در یک اتحاد راهبردی با تل آویو قرار دارد از هرگونه عامل یا متغیری که موجب شود تا در روابط میان آنها با رژیم اسرائیل خلل وارد کند، ممانعت می کند. پس موضع گیری آذربایجان در قبال عملیات تروریستی اخیر در ایران متأثر از روابط راهبردی آنها با آنکارا و تل آویو است. از این رو انتظار تروریستی خواندن این عملیات از سوی باکو واهی و خوش خیالی محض خواهد بود.
سوم ارمنستان؛ اگر چه ایروان بعد از گذشت چهار روز از انجام عملیات تروریستی در ایران، به آن واکنش نشان داد، اما نکته اینجاست که در واکنش ارمنستان به این عملیات در ایران که توسط وزارت خارجه ارمنستان انجام شد، بطور صریح اعلام کرد که ایروان هرگونه اقدام تروریستی در منطقه و جهان را محکوم می کند. اما بازتاب ترور شهید فخری زاده در مطبوعات ارمنستان و واکنش به آن در همان ساعات اولیه رسانه ای شدن این عملیات تروریستی آغاز شد. آنچه در این باره قابل توجه می باشد این است که عمده مطبوعات و رسانه های ارمنستان مانند روزنامه آراوود، شبکه تلویزیونی شانت، روزنامه اَزگ، بطور صریح از لفظ ترور برای این عملیات استفاده کرده اند. به علاوه اینکه مطبوعات ارمنستان هدف این ترورها را ایجاد ناامنی در ایران و جلوگیری از تلاش های صلح آمیز هسته ای ایران عنوان کرده اند.
اما در تحلیل رفتارهای رسانه ای ارمنستان و حتی دولت این کشور علیرغم موضع گیری دیرهنگام بعد از چند روز، باید گفت که ارمنستان، تنها به محکوم کردن این عملیات تروریستی در ایران بسنده نکرد و بطور صریح لفظ ترور را در این باره بکار برد. یکی از دلایلی که ارمنستان برخلاف باکو این عملیات را تروریستی خوانده است و حتی اشاراتی نیز در مطبوعات این کشور درباره نقش تل آویو داشته است این می باشد، که ایروان بر خلاف باکو در اتحاد راهبردی با تل آویو نیست؛ به علاوه اینکه ایروان، تل آویو را متحد راهبردی باکو می داند که در نبرد قره باغ نیز به کمک باکو علیه ایروان شتافت و حمایت های اطلاعاتی و نظامی از باکو به عمل آورد. از این رو از منظر افکار عمومی ایروان و مطبوعات این کشور، در دسترس ترین راه برای انتقام از تل آویو بدون در نظر گرفتن محافظه کاری، تروریستی خواندن عملیات اخیر در ایران و اعلام واقعی آن چیزی است که در ایران رخ داده و نقشی می باشد که تل آویو داشته است. از سوی دیگر نیز ایروان نمی خواهد مواضعی مشابه با باکو و آنکارا در این باره داشته باشد، و به انحراف افکار عمومی از طریق تغییر در واژگان حقیقی بپردازد.