دیگی که برای ما نجوشد بهتر است ...

گروه بین الملل- مصطفی مطهری*: ورود ارتش آذربایجان به شهر لاچین در شرایطی اتفاق افتاد که براساس توافق صلح میان باکو و ایروان با میانجی گری روسیه، قبلاً دو شهر آغدام و کلبجر نیز از سوی ایروان به باکو واگذار شد. پس لاچین سومین شهری بود که ارمنی‌ها پس از توافق آن را ترک کردند. ازنگاه جغرافیایی لاچین با وسعت بیش از ۱۸۰۰ کیلومتر مربع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان واقع شده و دارای ذخایر معدنی غنی است.

به گزارش بولتن نیوز، اما آنچه در جریان تخلیه و واگذاری این شهرها از سوی ساکنان ارمنی به طور سریالی انجام شد و قابلیت تحلیل و ارزیابی ندارد پدیده آتش زدن خانه‌ها بود که در لاچین به مانند دیگر مناطق واگذار شده نیز رخ داد.
1- از حیث جامعه شناسی تصمیم و اقدام به آتش زدن خانه ها و مزارع از سوی ارامنه ساکن در مناطقی که باید واگذار شوند، پاسخ نهایی ساکنین این مناطق در قالب اعتراض و مقاومت به آنچه می باشد که در توافق میان طرفین صورت گرفته است.
2- از آنجایی تخلیه این مناطق برای ارمنی ها یادآور قانون تهجیر(کوچ اجباری) در سال 1915 از سوی عثمانی در قبال ارامنه می باشد، واگذاری خانه و کاشانه شان به ترک ها و آنچه که از آن ها با نام نمادهای زندگی و امور دینی و اجتماعی – اقتصادی شان یاد می شود، می تواند به مثابه مهری بر پذیرش توافق محسوب شود. از این رو با سیاست آتش زدن خانه و دیگر اموال غیر منقول نه تنها نشان می دهند که برحسب اجبار حاضر به تخلیه شده اند، بلکه با این اقدام می توانند ارضا روانی - دورنی شوند که خانه و کاشانه شان را به مانند خاکشان به آسانی به ترک ها واگذار نکرده اند.
3- ارمنی ها با آتش زدن منازلشان، درصدد نمایه سازی این موضوع اند که نشان دهند آنها تنها مانده اند؛ و دولتشان از آنها حمایت نمی کند. بطوریکه آسیب های فیزیکی و روانی متعددی بر آنها بواسطه توافق صلح بار شده است، از این رو در جهت حفظ غرور خرد شده شان، تنها ابزار در دست را آتش زدن می بینند.
4-اهالی مناطق سه گانه واگذار شده به وضوح دریافته اند که احساس برتری نظامی ارمنستان در دهه های گذشته از هم فروپاشیده شده است، اکنون آنها در موضع ضعف قرار دارند و با این شرایط آنها دیگر نمی توانند به اینجا بازگردند و این هجرت اجباری همیشگی است. چرا که با توجه به شرایط در ضعف بودن ارمنستان، ایروان در شرایطی می تواند به داشتن امنیت امیدوار باشد که پایبند به صلح پایدار با باکو باشد. با وجود این شرایط و با مشاهده این اوضاع و احوال است که ارامنه آتش زدن و از میان بردن را تنها راه موجود دریافته اند. با این هدف که اگر قرار است آنها در این سرزمین ها نباشند بهتر است همه چیز ویران شود و ویرانه ای به ترک ها تحویل داده شود.

*دکترای علوم سیاسی