خاشقچی گفته بود، بن‌سلمان می‌خواهد او را بکُشد

به گزارش بولتن نیوز، روزنامه‌نگار آمریکایی و تحلیلگر امور سیاست خارجی در یادداشتی با عنوان «آیا سعودی‌ها جمال خاشقچی را کشتند؟» خبر داد، این منتقد عربستانی در گفت‌و‌گویی با او محمد بن سلمان را «مستبد» خواند و از احتمال به قتل رسیدن خاشقچی توسط آل سعود خبر داده بود.

«رابین رایت» در «نیویورکر» نوشت: «آخرین باری که با جمال خاشقچی صحبت کردم، ماه آگوست بود. او درباره جانش نگرانی داشت. این معارض ۵۹ ساله سعودی و مشاور سابق دولت، به این باور رسیده بود که رهبری جدید در پادشاهی عربستان سعودی می‌خواهد او را بکشد. او به من گفت "البته که آنها دوست دارند من محو شوم". او قبلا هم همین را به من گفته بود البته در آن موقع او در واشنگتن به مدت بیش از یک سال در تبعید به سر می‌برد برای همین من فکر می‌کردم که او درباره خطرات مبالغه می‌کند. اما شاید اینطور نبوده است. از زمان رفتن خاشقچی به کنسولگری سعودی در استانبول در روز سه شنبه برای گرفتن اسناد مرتبط با تاییدیه طلاقش به منظور مجاز شدن برای تجدید فراش، دیگر کسی او را ندیده است. نامزد او که برای ۱۱ ساعت بیرون کنسولگری منتظر او بود، گفت که او هرگز از آنجا بیرون نیامد و دیده نشد».

روزنامه‌نگار آمریکایی ادامه داد: «۵ روز از این ماجرا گذشت و هیچ مدرک و نشانه‌ای از زنده بودن او وجود ندارد و گروه‌های بین‌الملل حقوق بشری حالا اتهام‌هایی درباره ربایش خاشقچی مطرح کرده‌اند. روز یکشنبه (دیروز) یاسین آکتای مشاور رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه به رویترز گفت که از نظر ترکیه، خاشقچی در کنسولگری سعودی کشته شد. او همچنین گفت که ۱۵ تبعه سعودی متهم به دست داشتن در ناپدید شدن خاشقچی هستند. اردوغان به خبرنگاران گفت که دولتش در حال تحقیق درباره این ماجرا است. او به خبرنگاران گفت " همه فیلم‌های ضبط شده ورودی‌ها و خروجی‌های سفارت، فرودگاه در حال چک شدن هستند و این بررسی‌ها ادامه می‌یابد. ما می‌خواهیم به سرعت به نتیجه برسیم. وزارت خارجه آمریکا هم اعلام کرد که از نزدیک تحولات و خبرهای این موضوع را دنبال می‌کند. یکی از همکاران ترکیه‌ای خاشقچی روز گذشته به خبرنگاران گفت، دولت ترکیه به او پیشنهاد داده که "خودتان را برای مراسم خاکسپاری آماده کنید".

رایت ادامه داد: «توران قیشلاقچی رئیس موسسه رسانه‌های عربی ترکیه به آسوشیتدپرس گفت، خاشقچی "به روشی وحشیانه" کشته و سپس بدنش تکه تکه شد. یکی دیگر از گزارش‌ها هم ادعا کرده که بدن او به عربستان سعودی برگردانده شده است.

این تحلیلگر افزود: «خاشقچی صدای مهمی در پادشاهی عربستان سعودی بوده است. من چند دهه است که او را می‌شناسم. او به پادشاهان (سعودی) وفادار بوده و برای بسیاری از خبرنگاران و کارشناسان خارجی، او منبع خوبی برای شروع فهم تفکر پادشاهی عربستان سعودی بوده است. خاشقچی به عنوان سردبیر روزنامه سعودی الوطن کار کرده و همچنین ریاست یک شبکه تلویزیونی را هم برعهده گرفته بود اما روز به روز بیشتر از قبل منتقد دولت شده بود تا جایی که در ژوئن ۲۰۱۷ تصمیم به ترک کشور گرفت. او حتی در تبعید هم روی بحث‌ها درباره آینده پادشاهی تاثیرگذار بود و بیش از ۱.۷ میلیون دنبال کننده او در توئیتر بودند و همچنین در بخش نظرات جهانی در روزنامه واشنگتن پست یک ستون ویژه در اختیار داشت و مرتب در شبکه‌های تلویزیونی بین‌المللی حضور می‌یافت».

از نظر رایت، «معمای عجیب و غریب درباره ناپدید شدن خاقشچی، بخشی از روند گسترده‌تری است که از زمان تعیین محمد بن سلمان شاهزاده جوان سعودی به عنوان ولی‌عهد آغاز شده است، جوانی که بیشتر با عنوان ام‌بی‌اس (M.B.S) شناخته شده است. این جوان سی و سه ساله متعهد به اصلاحات فراگیر شده اما حکمرانی او با بازداشت‌های دسته جمعی بازرگانان و حتی دیگر شاهزاده‌ها و صدور حکم‌های اعدام به افرادی از قبیل یک بانوی فعال حقوق زنان و همچنین روحانیون میانه رو که مخالف افراطیگری بوده‌اند، به طرز فزاینده‌ای بیرحمانه بوده است».

سارا لیا ویتسون مدیر اجرایی بخش خاورمیانه (غرب آسیا) دیدبان حقوق بشر به نیویورکر گفت: «جدای از تحت تعقیب قرار دادن کنشگران اجتماعی، نویسندگان، روحانیون، متفکران و بازرگانان در داخل (عربستان) که سعودی‌ها می‌توانند ادعا کنند به یک فرایند تبدیل شده، ربایش احتمالی خاشقچی اکنون نمایانگر یک الگوی از حملاتی است که سعودی‌ها حتی نمی‌توانند برای آن بهانه و مستمسکی قانونی بیاورند».

به گفته این فعال حقوق بشری، تشدید کارزار ارعاب افکنی در عربستان سعودی در بازداشت خانم «لجین الهذلول» فعال حقق زنان به وضوح قابل مشاهده است، زنی که در دسته‌بندی صورت گرفته درباره «100 بانوی قدرتمند کشورهای عربی» در رده سوم قرار گرفته بود.

در ادامه این یادداشت به گزارش شبکه بی‌بی‌سی اشاره شده، گزارشی که در آن تاکید شده است، از سال ۲۰۱۵ و با آغاز پادشاهی ملک سلمان پدر محمد بن سلمان، سه شاهزاده عربستان سعودی ربوده شده‌اند.

مدیر اجرایی بخش غرب آسیا دیدبان حقوق بشر معتقد است، این گونه اقدامات نمایانگر «ماهیت (معمر) قذافی‌گونه ولی‌عهد سعودی است و فراتر از آن حاوی این پیام او به سعودی‌های داخل و خارج از کشور است: بهتر است دهانتان را ببندید، جان شما در امان نیست، قانونی برای حفاظت از شما وجود ندارد».

خبرنگار ارشد آمریکایی همچنین در یادداشت خود خبر داده است: «روز یکشنبه به عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی ایمیل زدم، کسی که وقتی یک جوان دیپلمات ساکن واشنگتن بود، در همسایگی من زندگی می‌کرد. در ایمیلم از او درباره وضعیت خاشقچی سوال کردم اما او پاسخی نداد».

در ادامه این گزارش آمده است: «کارشناسان مسائل عربستان سعودی درباره یک الگوی شوم در این کشور ظن دارند. بروس ریدل مامور سابق سیا، پنتاگون و شورای امنیت ملی آمریکا که حالا در بنیاد بروکینگز کار می‌کند، به من گفت: "ناپدید شدن جمال (خاشقچی) با الگوی ارعاب خشونت‌آمیز و خاموش کردن منتقدان و مخالفان همخوانی دارد"».

به گفته نویسنده یادداشت نیویورکر، خاشقچی در آخرین مکالمه بین آنها گفته بود که ولی‌عهد سعودی هیچ مدارا و میلی برای پذیرش انتقاد ندارد و به رغم آنکه او در صف پادشاهی قرار دارد اما طوری اقدام می‌کند که انگار او عملا رهبر کشور است. به گفته خاشقچی، بن سلمان همین حالا هم بیشتر از همه شش پادشاه عربستان سعودی از زمان مرگ ابن سعود موسس پادشاهی عربستان سعودی در سال ۱۹۵۴، خودکامه‌تر و مستبدتر بوده است.

این روزنامه‌نگار ارشد آمریکایی ادامه داد: «از زمانی که پدرش در سال ۲۰۱۵ پادشاه شده، محمد بن سلمان تسلط خود بر ۵ بخش مهم قدرت را تحکیم بخشیده و او وزیر دفاع، رئیس شورای تازه تاسیس اقتصادی و رئیس دادگاه سلطنتی شده است».

به گفته رابین رایت، خاشقچی در گفت‌وگوی ماه اگوست گفت: «(محمد بن سلمان) خیلی خودکامه و کاملا غیر لیبرال است. من ۴ یا ۵ سال برای دولت کار کردم و هرگز فکر نمی‌کردم بازداشت شوم اما بعدا به ذهنم خطور کرد که شاید بازداشت شوم و به همین دلیل کشور را ترک کردم».

رایت یادداشت خود را با یکی از نوشته‌های خاشقچی در روزنامه واشنگتن پست به پایان می‌برد.

این تحلیلگر آمریکایی نوشت: «خاشقچی در یکی از اولین نوشته‌هایش در واشنگتن پست در سپتامبر ۲۰۱۷ گفت که زمان زیادی طول کشید تا به مرحله انتقاد و چالش کشیدن دولت عربستان سعودی برسد. او در این یادداشت نوشت: "چندین سال قبل که چند تن از دوستانم بازداشت شدند، برای من خیلی دردناک بود اما چیزی نگفتم چرا که نمی‌خواستم شغلم یا حتی آزادی‌ام را از دست بدهم و من نگران خانواده‌ام بودم اما حالا انتخاب متفاوتی کرده‌ام. من وطنم، دوستانم و شغلم را رها کردم و در حال بالا بردن صدایم هستم. اگر کاری غیر از این را انجام بدهم، به آنهایی که در زندان در حال پژمرده شدن هستند، خیانت کرده‌ام. من در حالی که بسیاری از افراد نمی‌توانند حرف بزنم، توان حرف زدن را دارم. من می‌خواهم که شما بدانید عربستان سعودی همیشه شبیه به چیزی که الان شاهدش هستیم، نبوده است. ما سعودی‌ها شایسته وضعیت بهتر هستیم"».