ابزار اقتصادی شاخص کلیدی یکجانبه گرایی آمریکا در دوره ترامپ

گروه بین الملل: مصطفی مطهری* در یادداشت پیش رو که پیرامون اقتصاد یکجانبه آمریکا در دوره ترامپ نگاشته شده، نویسنده معتقد است:ترامپ با علم به اینکه پاشنه آشیل دیگر بازیگران بین المللی چون اروپا و چین، اقتصاد است، طراحی و تدوین سیاست های اقتصادی را عامل اصلی حیات تنها هژمون جهانی (ایالات متحده آمریکا) بعد از فروپاشی نظام دو قطبی را در این عرصه می داند

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

دونالد ترامپ از زمان جلوس اش بر مسند ریاست جمهوری در کاخ سفید و سکانداری سیاسی در ایالات متحده آمریکا با مرکزیت واشنگتن، همواره تلاش کرده است با موضع گیری های تند و تنشی نسبت به مسائل مختلف از تنش های میان اروپائیان گرفته تا موضوعاتی چون خلع سلاح کره شمالی و فراهم سازی تنش های رسانه ای میان دو طرف و رفتن به سمت مذاکره دو جانبه که اخیراً اتفاق افتاد، تهدید به خروج از برجام و عملی سازی این تهدیدات با خروج از آن، فرمان منع مهاجرتی و ...، چهره ای هژمون را از خود و قدرت ایالات متحده آمریکا در عرصه جهانی به نمایش بگذارد.

در واقع ترامپ با رویه اتخاذی مذکور از قدرت کشورش، تعهد و ایمان خود را به سازوکارهای یکجانبه گرایی در عرصه بین المللی را به همگان نشان داده است. بطوریکه می توان وی را ادامه دهنده راه منش و سیاست بوش پسر که یکجانبه گرایی را سرلوحه اهداف و راهبردهای جهانی اش قرار داده بود، دانست؛ با این تفاوت که یکجانبه گرایی واشنگتن در عصر بوش پسر بر محور تهدیدات نظامی با رویکردهای حمله مستقیم به مناطقی که مورد نظر واشنگتن بود و با نظریاتی چون حمله پیشدستانه و یا پیشگیرانه طراحی می شد قابیلت اجرایی به خود گرفته بود اما در دوره کنونی، ترامپ یکجانبه گرایی را با ابزارهای اقتصادی و تهدیدات تحدیدی مبتنی بر آن دنبال می کند؛ به عبارتی ترامپ از طریق اقتصاد و زیر مجموعه های آن با بکاربستن لوازماتی چون تحریم اقتصادی - تجاری برای به زانو در آوردن نظام های برون از گعده و دایره قدرت واشنگتن مانند ایران، بستن عوارض و حقوق گمرکی به روی کالاهای صنعتی اروپائیان و ...، خروج از معاهدات بین المللی همچون معاهده پاریس با ادعای این امر که هزینه مالی و اقتصادی برای واشنگتن دارد، درصدد تحمیل هژمونی ایالات متحده آمریکا بر دیگر بازیگران بین المللی و حتی منطقه ای است.

ترامپ با علم به اینکه پاشنه آشیل دیگر بازیگران بین المللی چون اروپا و چین، اقتصاد است، طراحی و تدوین سیاست های اقتصادی را عامل اصلی حیات تنها هژمون جهانی (ایالات متحده آمریکا) بعد از فروپاشی نظام دو قطبی را در این عرصه می داند؛ بطوریکه اگر به سیاست های نظامی ایالات متحده آمریکا در دوران چند ساله ریاست جمهوری ترامپ بیندازیم، خواهیم دید سیاست ها و راهبردهای نظامی ترامپ در مناطقی چون خاورمیانه متأثر از مولفه اقتصادی می باشد که کاخ سفید آن را اولویت اولیه و حیاتی خود قرار داده است. نمونه این مورد را می توان در پرتاب موشک های آمریکا به سوی دمشق در چند ماهه گذشت جستجو کرد که هزینه های پرتاب آنها از طریق کشورهای عربی مانند سعودی، امارات و قطر داده شده بود؛ بطوریکه ترامپ در یک تویتی بعد از پایان عملیات متتجاوزانه به دمشق، به سران این کشورها گفت که پرداختی شما برای پرتاب موشک و بمب به سمت دمشق همین مقدار بوده است، اگر می خواهید این عملیات ادامه یابد، باید پول بیشتری بدهید.

از جمله موارد دیگری که دلالت بر این دارد که ترامپ به اقتصاد برای پیاده سازی سیاست های جهانی واشنگتن نگاه ویژه ای دارد، سخنان وی درباره آینده نظامی ناتو در سال اول ریاست جمهوری اش بود که وی از کشورهای اروپایی عضو ناتو خواست سهم مالی بیشتری بپردازند؛ به علاوه اینکه وعده های اقتصادی و پیشرفت های مبتنی بر آن برای پیونگ یانگ در جریان و در پایان مذاکرات با کیم جونگ اون نیز می توان به آن ها اضافه کرد.

واقعیت این است که نمونه های ذکر شده در این یادداشت که از نظر گذشت، تنها بخشی از رویکرد کنونی کاخ سفید در عرصه تحکیم جایگاه هژمون ماندن آنها با کمک و با اولویت گزاره اقتصاد بر دیگر ابعاد قدرت از سیاسی، نظامی، فرهنگی و ... است. در واقع کاخ سفید از طریق ابزار اقتصادی و با ایجاد فشار اقتصادی بر اروپا و دیگر بازیگران جهانی از یکسو و بستن و برقراری تحریم های اقتصادی بر کشورهایی چون ایران که در مدار تمدنی غرب و یا ایالات متحده آمریکا قرار ندارند، درصدد است قدرت فائقه و برتر بودن کشورش را بر مبنا و با استفاده سیاست های اقتصادی عملی کرده و اجرایی سازد.

*دکترای علوم سیاسی