مدیریت یکپارچه آب و رویکرد وزیر پیشنهادی نیرو
گروه اقتصادی: نخستین بار در اواخر دهه هفتاد میلادی بود که عامل حفاظت از محیط زیست و منابع آب در مفهوم توسعه پایدار وارد شد و به تبع آن، در اجلاس سران زمین در 1992 در ریودوژانیرو بود که موضوع آب و مدیریت یکپارچه آن مورد بحث های گسترده قرار گرفت.
به گزارش بولتن نیوز، تا پیش از این رویکرد عمومی مديريت و سياست‌گذاری آب در سطح جهان، صرفاً به دنبال عرضه آب بيشتر برای تأمين تقاضای روزافزون جمعيت بود و به مباحثی نظیر مسائل اجتماعی، روابط درونی و پيچيدگی‌های محيط طبيعی و انسانی و آثار متقابل آنها بر هم کمتر توجه داشت و تردیدی نیست که چنین رویکردی آثار نامطلوب و گاه جبران‌ناپذيری را برسامانه های زیستی و جوامع برجای می‌گذاشت.
در رویکرد جدید محدودیت و آسیب پذریری منابع آب شیرین و ضرورت حفظ آن برای توسعه و محیط زیست، نقش محوری زنان در مدیریت و تضمین تامین آب و مشارکت مصرف کنندگان، برنامه ریزان وسیاستگذاران مورد توجه قرار گرفته و از این رهگذر، نهاد جهانی آب (GWP)، مدیریت یکپارچه آب را چنین تعریف می کند: «مديريت يكپارچه منابع آب، فرايندی است كه توسعه و مديريت هماهنگ آب، خاك و منابع وابسته را به‌منظور حداكثركردن رفاه اقتصادی و اجتماعی به شيوه‌ای عادلانه، بدون لطمه‌ديدن پايداری اكوسيستم‌های حياتی ترويج می‌كند.»
در کشور ما، تا اواسط دهه هفتاد شمسی، محرومیت های به جای مانده از دوران گذشته و عقب ماندگی های ناشی از جنگ، شرایطی را بوجود آورد که رویکرد عمومی به مقوله آب، همچنان در رهگذر تامین و عرضه آب متوقف باشد و مباحثی مانند محیط زیست و مسائل اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گیرد.
هرچند رویکرد سازه ای و نگاه صرفاً فیزیکی حاکمیت به موضوع آب در شرایط و مقتضیات بیش از دو دهه پیش کشور کاملا طبیعی و پذیرفتنی است، اما تبعات آن در سالهای اخیر در عرصه های زیست محیطی، اجتماعی و سیاسی به گونه ای فزاینده ملموس است و شرایط تغییر اقلیم و خشکسالی های مداوم نیز بر آثار آن افزوده است. در این میان، تمرکز سیاستگذاران و تصمیم سازان این حوزه بیشتر منعطف به همین دو مقوله اخیر، یعنی تغییر اقلیم و خشکسالی بوده و بار بیشتر نواقص و کمبودها بر دوش این دو مفهوم گذاشته شده است و موضوع مدیریت یکپارچه آب کمتر مدنظر قرار گرفته است، امری که به نظر می رسد وزیر پیشنهادی نیرو به خوبی به آن واقف بوده و به وضوح و روشنی آن را در برنامه های خود گنجانده است.
دکتر رضا اردکانیان با سابقه چند دهه ای در مدیریت منابع آب در کشور و سوابق برجسته علمی از جمله استادتمامی بخش محیط زیست دانشگاه درسدن درآلمان و مدیریت دهه جهانی آب سازمان ملل متحد، در برنامه پیشنهادی خود برای وزارت نیرو، تاکید ویژه ای بر مدیریت یکپارچه منابع آبی داشته است، هرچند توجه به این امر، استاد آب و محیط زیست را که اکنون نامزد تصدی پست وزارت نیرو است، ازمسائلی نظیر خشکسالی و تغییر اقلیم غافل نکرده است.
برای نمونه هرچند تغییرات آب و هوایی، خشکسالی ها و کاهش سرانه منابع تجدید پذیر، مسائلی بوده اند که همواره در دهه های گذشته منابع آبی کشور را تهدید کرده اند، اما مواردی نظیر فقدان آمایش سرزمین و سیاستگذاری کلان برای "توسعه آب محور" کشور، عدم استقرار مدیریت همبسته آب، اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی، عدم توسعه مناسب ارتباطات بین المللی جهت ارتقاء و انتقال دانش و فناوری و نیز مشارکت کمرنگ ذینفعان در تصمیم سازیها، از جمله مواردی هستند که به نظر می رسد آثار گسترده تر و عمیق تری بر شدت مسائل مبتلا به آب در کشور داشته اند.
در برنامه پیشنهادی دکتر اردکانیان مواردی مانند " تقویت سطح کمی و کیفی دانش مورد استفاده برای مدیریت منابع آب و انرژی"، "افزایش مشاکت ذینفعان در فرایندهای تصمیم گیری و گسترده تر کردن دایره نخبگان و سازمانهای مورد مشورت و دخیل در تصمیمات وزارت نیرو"، " تعامل نزدیک با نیروهای سیاسی و اجتماعی " و " تعامل گسترده با جامعه به منظور نهادینه کردن ارزشها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی متناسب با شرایط خاص آب و انرژی در کشور " ذکر شده که به وضوع نشان از رویکرد وزیر پیشنهادی نیرو به موضوع مدیریت یکپارچه منابع آب و انرژی دارد.
انتهای پیام/#
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
