تولید۴.۷میلیون بشکه‌ای طلای سیاه/رویای شیرین سال ۱۴۰۰

به گزارش بولتن نیوز، افزایش تولید نفت ایران به رقم ۴.۷ میلیون بشکه در روز هدفی بود که وزارت نفت آن را برای پایان سال ۹۶ برنامه ریزی کرد که بسیار زود از آن عقب نشست و این هدف را برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفت.

هم اکنون میزان تولید نفت ایران روزانه ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز است و پیش بینی می‌شود در خوش‌بینانه‌ترین حالت، این رقم در پایان سال جاری به ۴ میلیون بشکه در روز برسد. با این فرض که تولید تا پایان امسال به ۴ میلیون بشکه در روز برسد، از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا پایان دولت دوازدهم حدود ۳ سال و نیم یا به عبارتی ۴۲ ماه فرصت باقی است تا وزارت نفت بتواند هدف ۴.۷ میلیون بشکه‌ای خود را محقق کند. روی کاغذ، وزارت نفت باید بتواند ماهانه حدود ۱۶ هزار و ۶۶۶ بشکه به ظرفیت تولید نفت کشور بیافزاید که تحقق چنین رقمی محال است ولی وزیر نفت در برنامه اعلامی خود این تعهد را داده است که ایران در سال ۱۴۰۰ به چنین مهمی دست یابد.

برای رسیدن به این رقم چند راه بیشتر وجود ندارد؛ یکی افزایش تولید از میادین brown field یا همان میادین توسعه یافته است. میادینی که هم اکنون به تولید مشغول هستند و شرکت‌های زیر مجموعه وزارت نفت می‌توانند با تعریف پروژه‌های افزایش ضریب بازیافت، تزریق گاز و آب، حفر چاه ‌های جدید، تعمیر چاه، اضافه کردن واحدهای بهره برداری و ... تولید از آن‌ها را افزایش دهند.

دیگر میادینی که می‌توان برای افزایش تولید نفت ایران بکار گرفت میادین green field یا توسعه نیافته هستند که باید با تعریف mdp یا همان طرح توسعه اولیه میدان، کار تولید از آن آغاز شود که اغلب نیاز به تزریق منابع مالی در این بخش بیشتر از میادین توسعه یافته است.

هم اکنون میادین آزادگان شمالی و جنوبی، یادآوران، یاران شمال و جنوبی، لایه نفتی پارس جنوبی، آذر، دارخوین و... از جمله مهمترین میادین توسعه یافته اولیه‌ای هستند که کار تولید از آن‌ها در حال انجام است و برای افزایش تولید از آن‌ها فازهای توسعه‌ای دیگری تعریف شده است و شرکت‌های خارجی به مناقصه یا مذاکره برای توسعه آنها دعوت شده‌اند. این میادین تازه نفس بوده و حساب ویژه‌ای روی آن‌ها باز شده است که در واقع همان «تمدن غرب کارون» است که تولید حدود ۷۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه ای نفت برای آنها برآورد شده است.

آزادگان جنوبی در اولویت

هم اکنون میدان آزادگان جنوبی در اولویت توسعه قرار دارد که بیش از یک سال از وعده‌های داده شده برای برگزاری مناقصه آن می‌گذرد؛ اگر طبق وعده مسئولان، امسال این مناقصه برگزار شود کار توسعه این میدان در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیمه دوم سال آینده آغاز می‌شود. با توجه به شرح کار وسیع در آزادگان جنوبی از یک سو و میانگین توسعه میدان نفتی که رقم ۷ سال را نشان می‌دهد، آزادگان جنوبی قطعا تا سال ۱۴۰۳ هم به افزایش تولید و برنامه ابتدایی نخواهد رسید.

در آزادگان شمالی و یادآوران هم که ذخایر بیشتری از آزادگان جنوبی دارند مشکلات حقوقی با چینی‌ها وجود دارد و مشخص نیست قرار است چه برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته شود اما به هر صورت این میدان هم تا سال آینده نیز تعیین تکلیف نخواهد شد. یاران هم میدان دیگری است که شرکت پرشیا برای توسعه آن در نظر گرفته شده است که در صورت امضای این قرارداد، توسعه فاز دوم هم به ۵ سال زمان نیاز دارد که البته این حالت خوش بینانه آن است.

در میدان آذر هم که قرار بود میزان تولید به ۶۵ هزار بشکه در روز دست یابد رقم ۳۵ هزار بشکه محقق شده است و در حالی که این میدان در مشکلات قرارداد بای بک خود غوطه ور است قرار است توسعه این میدان به روس‌ها واگذار شود ولی روس‌ها گفته‌اند آذر و چنگوله را با یکدیگر می‌خواهند که موجب شده است توسعه این میدان فعلا در مرحله مذاکره باقی بماند.

لایه نفتی نیز از همین وضعیت برخوردار است و با توجه به خرید شرکت مرسک توسط توتال و اظهار نظر زنگنه درباره نگران کننده بودن این اقدام، قطعا تعیین تکلیف این میدان به سال ۹۷ موکول می‌شود. میادین دیگر مانند میدان منصوری و چند میدان مناطق نفتخیز هم فعلا در مرحله مذاکره و تفاهم نامه باقی مانده است که بیشتر این موارد برای سال آینده به قرارداد خواهد رسید بویژه آنکه زمزمه‌های خروج آمریکا از برجام و همچنین تحریم جدید نفتی و بانکی ایران شنیده می‌شود.

هدف گذاری اشتباه

چنین شرایطی به این معناست که هیچ یک از برنامه‌های توسعه‌ای وزارت نفت برای افزایش تولید تا سال ۱۴۰۰ به تولید نخواهد رسید و این در حالی است که میزان فعلی تولید نفت به دلیل افت طبیعی مخازن و فرسودگی تاسیسات ۱۰۰ هزار بشکه در سال کاهش می‌یابد که خوشبختانه با تلاش شرکت‌های بهره برداری پیش بینی می‌شود این کاهش تولید به کمترین میزان رسیده و حداقل با سرمایه گذاری‌های خرد و تعمیر چاه‌ها و احداث کارخانه‌های نمکزدایی، تولید فعلی حفظ شود.

البته این نگهداشت تولید با دست خالی و عدم تزریق منابع مالی مورد نیاز از سوی شرکت ملی نفت بسیار سخت است چرا که طی ۳ سال اخیر تولید نفت فلات قاره به ظرفیت پیش از تحریم خود بازنگشته است و همچنان خلا ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار بشکه‌ای این شرکت حس می‌شود.

در صورت امضای قراردادهای جدید نفتی میان ایران و شرکت‌های بین المللی، دولت آتی از آن سود می‌برد و دولت دوازدهم نمی‌تواند ظرفیت جدید بالفعلی به تولید نفت ایران اضافه کند؛ هر چند که امیدواریم روند توسعه‌ای در بخش نفت و گاز سرعت بیشتری بگیرد و هر چه زودتر قراردادهای جدید امضا شده و کار توسعه آغاز شود.

کارشناسان صنعت نفت معتقدند برای افزایش تولید باید از راه‌های در دسترس‌تری مانند افزایش تزریق گاز به مخازن نفتی، استفاده از منابع داخلی، خرید مشترک از شرکت‌های خدماتی و ... استفاده شود چرا که با این روندی که برای توسعه میادین و افزایش تولید در پیش گرفته شده است، سال‌های آینده مشکلات بیشتری بوجود خواهد آمد