مدیران کارنابلد؛ مشکل سینمای کودک

به گزارش بولتن نیوز، همیشه وقتی بحث «آینده» به میان می‌آید، قبل از هر چیز نگاه‌ها روی وضعیت «حال» متمرکز می‌شود، چراکه «حال» هر چیزی «گذشته» و «آینده» آن را ترسیم می‌کند. با این نگاه به روزهای برپایی سی‌امین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان نزدیک می‌شویم، فرصتی است مغتنم تا ببینیم در چند سال اخیر سبد سینمای کودک و نوجوان ما، با چه محتوایی و البته با چه کیفیتی پر شده است. با طرح چنین سؤالی با ابراهیم فروزش، کارگردان پیش‌کسوت سینمای کودک و عضو هیئت داوران بخش فیلم‌نامه‌های اقتباسی گروه حرفه‌ای و اندیشه‌های نو هفتمین مسابقه فیلم‌نامه‌نویسی «سی‌اُمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان»، گفت‌وگو کردیم. او درباره آینده سینمای کودک و نوجوان به «شرق» گفت: «واقعیت این است که من به‌واسطه حضورم در هیئت داوری این دوره جشنواره، قریب به ٤٠ فیلم‌نامه؛ هم اصلی و هم اقتباسی با موضوع کودک و نوجوان را مطالعه کردم که با قاطعیت می‌گویم جوانان ما موضوعات بکر و جذابی را به شکل دراماتیک به رشته نگارش درآوردند. این نوشته‌ها گواه این است که نسل جدید در سینما واقعا از استعداد‌های خوبی برخوردارند و دست‌کم از این نظر می‌توانم بگویم که می‌توان به آینده سینمای کودک و نوجوان در ایران امیدوار شد». 

فروزش در برابر این پرسش که «باوجوداین آیا سینمای ایران ظرفیت و گنجایش تولید و نمایش چنین فیلم‌نامه‌هایی را دارد»، پاسخ داد: «نکته بااهمیت و قابل‌تأمل همین است که تهیه‌کنندگان در سینمای ایران با دو رویکرد خصوصی و دولتی چندان رغبتی به تولید فیلم‌های کودک و نوجوان نشان نمی‌دهند! بخش خصوصی به دلیل بحث سرمایه‌گذاری و بازگشت آن در گیشه روی چنین موضوعاتی متمرکز نمی‌شود. بخش دولتی هم در سال با وجود حمایت‌های دولتی و وام‌ها دست‌کم دو، سه فیلم در سال را تهیه می‌کند. درحالی‌که درنهایت با ١٠ ، ١٢ فیلم در سال چندان نمی‌توان گفت که سینمای کودک داریم». 

کارگردان فیلم «شیرتوشیر» در ادامه تصریح کرد: «واقعیت این است که طبق آمار، در ایران سه‌ میلیون کودک و نوجوان حضور دارند که باید خوراک فرهنگی – هنری آنها تأمین شود. در این میان برخی از فیلم‌های ساخته‌شده هم اساسا امکان نمایش پیدا نمی‌کنند، چون برای این فیلم‌ها سالن‌های اختصاصی نداریم. از سویی سالن‌داران سینما هم رغبتی به نمایش این فیلم‌ها نشان نمی‌دهند، چون اغلب این فیلم‌ها فرهنگی هستند و نمی‌توانند با فیلم‌های تجاری و پرفروش رقابت کنند. در نتیجه فیلمی که تولید می‌شود به نمایش عمومی درنمی‌آید»! 

کارگردان فیلم «زمانی برای دوست‌داشتن» درباره نقش و تأثیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان توضیح داد: «نفس برگزاری جشنواره فرصت مغتنمی است، اما به طور مشخص جشنواره نمی‌تواند محکی برای فروش فیلم‌ها باشد. چون در درجه نخست یک فیلم باید به نمایش درآید و بعد هم به طور متوسط سه‌برابر هزینه‌های خود بفروشد تا دست‌کم بتواند سرمایه اولیه خود را بازگرداند و دراین‌صورت تهیه‌کننده تشویق شود و روی چنین فیلم‌هایی سرمایه‌گذاری کند و آن را بسازد، اما در بدو امر هم همین چرخه اصلا راه نمی‌افتد! چون اصلا فیلم‌ها به اکران نمی‌رسند یا صاحبان سینماها هم رغبتی به نمایش آنها از خود نشان نمی‌دهند». کارگردان فیلم «خمره» در ادامه، راه برون‌رفت را توجه کافی به روش مرکز فرهنگی – هنری همچون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دانست. او گفت: «به نظرم باید به حرکت کانون توجه داشته باشیم. کانون ٥٠ سالن سینما را در سراسر ایران دایر کرده تا فیلم‌های خود را که یا امکان نمایش نیافته‌اند یا ناقص به نمایش درآمده‌اند اکران کند. چنین حرکتی حتما در درازمدت تأثیر مثبت و سازنده‌ای می‌گذارد و فرهنگ نمایش و ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان را گسترش می‌دهد. ما چاره‌ای نداریم جز اینکه در میان‌مدت و درازمدت به سینمای کودک توجه جدی داشته باشیم». 

البته در رهگذر موانع پیش‌رو فیلم‌های کودک و نوجوان باید بازی‌های کامپیوتری، تولیدات انیمیشنی شرکت‌های بسیار بزرگ فیلم‌سازی در جهان، شبکه‌های ماهواره‌ای متعلق به کودک و ... را هم در نظر گرفت که هرروز با انواع و اقسام ایده‌ها، بازار جهانی فیلم‌ها را در چنگ خود نگه داشته‌اند و همچنان رقیبی جدی برای فیلم‌های فرهنگی کودک و نوجوان ایرانی هستند. 

اما رهبر قنبری، کارگردان شناخته‌شده سینمای کودک، عمده مشکلات سینمای کودک و نوجوان ایران را وجود برخی از مدیران ناکارآمد می‌داند که در بخش‌های دیگر با مدیران کاربلد و فهیم همکاری نمی‌کنند و به‌اصطلاح چوب لای چرخ کاربلدان می‌گذارند. کارگردان فیلم «پرنده‌باز کوچک» درباره مشکلات موجود در سینمای کودک و نوجوان به «شرق» گفت: «خوشبختانه ما در بخش تفکر و اندیشه‌ای صاحب فیلم‌سازان خوب و فهیمی هستیم. امثال زنده‌یاد عباس کیارستمی، محمدعلی طالبی، فریال بهزاد، حسین قناعت و دیگران تاکنون فیلم‌های خوب و درخشانی ساخته‌اند، اما متأسفانه در بخش تهیه‌کنندگی فیلم کودک و نوجوان دچار کاستی‌هایی هستیم». 

قنبری درباره کاستی‌های بخش تهیه‌کنندگی توضیح داد: «باید یادآور شویم که تهیه‌کنندگی برای فیلم کودک و نوجوان تخصصی است و کسی که وارد این حوزه می‌شود باید آگاهانه جوانب کار را در نظر بگیرد، اما متأسفانه برخی اوقات شاهدیم که افرادی با ساخت‌وپاخت با برخی از مدیران و استفاده از رانت وارد حوزه تهیه‌کنندگی می‌شوند و از تولید فیلم، فقط پول را در نظر می‌گیرند و بدون توجه به مسائل تفکری و فرهنگی، با کم‌کردن غیرمنطقی هزینه‌ها کمر به نابودی فیلم می‌بندند. نتیجه هم همینی می‌شود که شاهدیم. اگر هم امروز افرادی در سینما فیلم‌هایی از نوع کودک و نوجوان می‌سازند آدم‌های سخت‌کوشی هستند». کارگردان و تهیه‌کننده فیلم «نسترن‌های وحشی» که در این دوره جشنواره فیلم کودک حضور دارد، افزود: «البته در این مسیر برخی از مسئولان هم از جنس همین تهیه‌کنندگان هستند و تصوری از فرهنگ و هنر ندارند! بااین‌حال واقعیت‌ها را هم باید گفت. خوشبختانه ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیران فهیم و کاربلدی هم داریم که فیلم‌سازان به کمک آنها کارشان را ادامه می‌دهند، اما کار زمانی بحرانی می‌شود که مدیران کارنابلد سوار بر کار می‌شوند و هرچه رشته بودیم را پنبه می‌کنند»! 

این کارگردان سینما در پایان خاطرنشان کرد: «البته در زمینه سینمای کودک و نوجوان نهادهای دیگر هم باید همراهی کنند؛ همچون وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت بهداشت و مهم‌تر از همه شهرداری‌ها که نبود هرکدام به پیکره فیلم ضربه وارد می‌کند». 

منبع: شرق