چشم‌انداز شعر انقلاب از دوره ششم تا شش‌هزارم/ با شعر به بوسنی کمک کردیم/ سه چهره پیشکسوت شعر انقلاب

گروه ادبیات، نشر و رسانه: مرتضی امیری‌اسفندقه دبیر علمی جشنواره ششم شعر انقلاب به همراه محمد زرویی معان اجرایی مرکز فرهنگی هنری سوره هنر، در این نشست خبری حضور داشتند.

اسفندقه محور اصلی جشنواره را بر اساس تعاریفی که در سه دهه گذشته از شعر انقلاب ارائه شده بود، تعریف کرد و گفت:‌ این دوره نیز بر اساس تعاریف همان سه دهه بنا نهاده شده است چرا که شعر انقلاب تعریف‌پذیر است اما این تعریف در این سه دهه اخیر رنگ عوض نکرده بلکه گسترده‌تر شده است.

وی افزود: در دهه‌های نخستین با موضوع بیداری اسلامی مواجه بودیم اما الان اوضاع خاورمیانه به گونه‌ای است که موضوع شعر انقلاب را رویاروی موضع خاص قرار می‌دهد بر این اساس عدالت و انسانیت یکی از محورهای جشنواره ششم بود.

وی ضمن اشاره به گستره جهانی جشنواره و مدنظر قرار دادن این بعد تصریح کرد: مسئله معارف دینی و آئینی تنها یک نگاه محدود به مسائل آئینی نیست از شعر انقلاب هر انچه در ایران به عنوان آئین اعلام شده نه تنها در ایران بلکه در کره خاکی، اگر منافاتی با اصول اصلی انسانیت و مبانی الهی نداشته باشد،‌در این حوزه قرار می‌گیرد. تعریف انقلاب از شعر آئینی یک تعریف صرفاً مذهبی نیست بر این اساس شب یلدا جزء آئین ما است و شعر برای شب یلدا هم آئینی شمرده می‌شود؛ آئینی که در تضاد با شعر آئینی نیست.شعر انقلاب اینگونه شعر را پاس می‌دارد.

امیری اسفندقه خاطر نشان کرد: در دهه سوم نیمه دوم این دهه قرار داریم و ششمین جشنواره منظور نظر مشتاقان و شیفتگان این حوزه قرار گرفته است و بر این اساس هدف ما آن بود تا شعر انقلاب را بر پشت‌بام بلندتری به تماشا بنشینیم و ببینیم طی این سال‌ها تا چه اندازه موفق بوده یا نبوده است که این مسئله در روز اختتامیه با رونمایی از آثار مشخص می‌شود.

وی افزود: آنچه در حوزه آئین پذیرفته شده انسانی و دینی در گستره جهان از چشم‌انداز شعر انقلاب را شاهدیم. بنابر این شعر آئینی و انقلاب همین است.

وی با ارائه آماری اظهار داشت: پس از انتشار فراخوان تا امروز، 874 اثر از 201 شرکت‌کننده در همه بخش‌ها به دبیرخانه رسیده که شامل 244 مجموعه شعر در همه قالب‌ها، 599 تک اثر در همه قالب‌ها و 31 اثر پژوهشی بوده است. این آثار در نهایت به صورت تفکیکی در بخش مجموعه شعر شامل 140 اثر سنتی و 104 اثر نیمایی در داوری‌ها لحاظ شد و در بخش تک اثر نیز 321 شعر سنتی و 278 شعر نیمایی توانست به مرحله نهایی داوری راه پیدا کند. در بخش پژوهش نیز 25 مقاله و 6 کتاب به مرحله نهایی داوری راه پیدا کرد. به گفته اسفندقه انتخاب نهایی برگزیدگان جشنواره نیز در بخش شعر سنتی از میان 10 تک اثر و 5 مجموعه اثر و در بخش نیمایی از 8 تک اثر و 4 مجموعه اثر و در بخش پژوهش نیز از میان یک کتاب و 3 مقاله انتخاب خواهند شد.

وی به بخش پژوهش هم اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه پژوهش یکی از موارد مهم شمرده می‌شود در این دوره بررسی کردیم که آیا در این سه دهه تلاش و کوشش و جوشش شاعران انقلاب معرفی و معروف شده‌اند و کتاب شعر منتشر شده است تا الان مجموع آثار آنها رسیده تا به وسیله یک مقاله در اثر برسیم و موضوع رساله‌ها مورد توجه باشد.

وی به اعتراض نیز اشاره کرد و گفت:‌از گذشته تا به امروز بسیار شعر اعتراض گفته‌اند اما آیا این اعتراض‌ها موضوع یک رساله دانشجویی قرار گرفته است یا تنها نق زدن محض بوده است.

اسفندقه در ادامه سخنان خود از منظر شعر انقلاب به دفاع مقدس هم اشاره کرد و گفت:‌ شعر دفاع مقدس فقط شعر جنگ نیست همانگونه که شعر آئینی فقط با موضوع ستایش، مدح و مرثیه‌ اهل بیت آئینی شمرده نمی‌شود بلکه اخلاق و رفتار اجتماعی پاس داشته می‌شود از این رو شعر دفاع مقدس از هر آن چیزی که مقدس شمرده می‌شود چه جنگ باشد چه نباشد.

اسامی هیأت داوران از سوی امیری اسفندقه اینگونه اعلام شد:

در بخش شعر نیمایی،‌مصطفی علیپور، محمدرضا عبدالملکیان، علی‌محمد مؤدب، در بخش شعر سنتی، محمدعلی بهمنی، محمدکاظم کاظمی، محمود حبیبی کسبی و در بخش پژوهش سعید یوسف‌نیا، عبدالحمید ضیایی و محمدرضا سنگری، داوری این بخش‌ها را بر عهده داشتند. 

زرویی نصرآباد دبیر اجرایی هم در سخنانی اظهار داشت: دبیر اجرایی این دوره بر عهده رئیس حوزه هنری استان فارس بود که به دلیل مشغله جشنواره به این نشست نرسید.

وی ادامه داد:‌در دو ماه اخیر تغییراتی در مرکز محافل رخ داد که به شکل مؤسسه فرهنگی هنری درآمد. هر چند کلیه اجرای جشنواره‌ها همانگونه که بر عهده مرکز محافل بود همچنان باقی است اما مؤسسه سوره هنر همراه مرکز است و مدیریت آن بر عهده حامد رهنما است.

وی پیرامون فراخوان جشنواره گفت: از ابتدای سال جاری به دلیل وجود دبیرخانه دائمی فراخوان جشنواره منتشر شد بر اساس اعلام نفر اول در بخش مجموعه اثر نفر اول تندیس به علاوه دیپلم جشنواره و 7 میلیون تومان جایزه نقدی دریافت می‌کند، نفر دوم تندیس، دیپلم افتخار و 5 میلیون تومان و جایزه نفر سوم 3 میلیون تومان است اما در بخش تک‌اثر، سنتی و نو نفر اول تندیس، دیپلم افتخار و 4 میلیون تومان، نفر دوم 3 میلیون تومان به همراه تندیس و دیپلم افتخار و نفر سوم در کنار تندیس و دیپلم افتخار 2 میلیون تومان دریافت خواهد کرد،‌در بخش پژوهش کتاب تندیس به علاوه دیپلم افتخار و 3 میلیون تومان به نفر برگزیده تخصیص می‌یابد اما در بخش مقاله نفرات اول تا سوم به ترتیب 2 میلیون، 1.5 میلیون و یک میلیون تومان دریافت خواهند کرد. و به افرادی که به جشنواره راه یافته‌اند ولی حائز رتبه نمی‌شوند 5 میلیون ریال کمک هزینه پرداخت می‌شود.

وی افزود: در بخش بین‌الملل سه نفر برگزیده در تک‌اثر معرفی می‌شوند و 1500 دلار دریافت خواهند کرد.

زرویی با بیان اینکه این جشنواره روزهای 7 و 8 دی در شیراز برپا می‌شود افتتاحیه را صبح روز هفتم با شعرخوانی شاعران پیشکسوت در کنار آرامگاه حافظ و سعدی دانست و گفت:‌ عصر همان روز شب شعر بزرگ انقلاب با حضور 25 نفر از شاعران طراز اول کشور در شیراز برپا می‌شود.

وی گفت:‌میهمانانی را از کشورهای لبنان، سوریه، عراق، کویت، آذربایجان و دو شاعر از پاکستان خواهیم داشت، همچنین محفل ادبی دیدار مهر با حضور جمع منتخب شاعران داخلی و خارجی در حرم شاهچراغ برپا شده و از کتاب امین زبان و ادب فارسی رونمایی خواهد شد. سکوت سرشار از هیاهو عنوان اثری است شامل شعرهای تازه شاعران جوان عرب در حوزه بیداری اسلامی و مقاومت که رونمایی خواهد شد. این کتاب شعرهایی از شاعران مراکش، یمن، مصر، فلسطین، سوریه، عراق، کویت، لبنان را در بر دارد که توسط موسی بیدج و فائزه جمالی تدوین و ترجمه شده که شامل زندگینامه شاعران هم می‌شود.

وی افزود:‌روز 8 دی ماه در سالن صدرای شیراز برترین‌ها معرفی و از سه چهره پیشکسوت شعر انقلاب به نام‌های مرحوم استاد نصرالله مردانی، سیدمحمود سجادی و قادر طهماسبی (فرید) تقدیر خواهد شد.

امیری اسفندقه با توجه به برگزاری اولین دوره بین‌المللی شعر انقلاب این اتفاق را در دوره ششم ضروری دانست و گفت:‌ این اتفاق باید در یک دوره از ادوار جشنواره شعر انقلاب خود را به رخ می‌کشید. به واقع در این ایام شعر انقلاب و پیام انقلاب محور اصلی‌اش بیشتر از همه دوره‌ها منظور نظر بوده است چرا که مقوله و پیامی همچون عدالت و انسانیت را در این دوره داریم.

وی گفت:‌ زمانی که در کشور بوسنی جنگ بود، جمهوری اسلامی ایران همه جوره به بوسنی کمک می‌کرد یک نمونه از کمک‌ها به واسطه شعر بود یکی از اهالی کشور بوسنی عنوان کرد ایران بسیار به سبب دارویی و پوشاک به ما کمک می‌کرد اما آنچه بیش از همه کمک کرد تا ما مقاومت کنیم شعر شاعران ایران بود. بنابر این از این رو می‌گویم شعر انقلاب علیه استکبار، ظلم و نامردمی در این دوره از اسلوب و وحدت رویه بیشتری برخوردار است.

وی بخش بین‌الملل را اینگونه توصیف کرد که در این بخش از 25 کشور بیداری اسلامی و فارسی زبان اثر داشته‌ایم که بالغ بر 205 اثر ارسال شده و میهمانان ویژه از میان آنها دعوت شده‌اند.

اسفندقه در این نشست در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر حضور در هیأت داوران و بررسی آثار گفت: بنده به عنوان دبیر  علمی حتی در روز معدل‌گیری داوران حاضر نشدم کنار دوستان داور قرار بگیرم تا کاملا آزادانه  معدل آثار را بگیرند اما تمام معدل‌ها را با تمام آثار به واسطه معلم بودنم مطالعه کردم این موضوع مبنی بر عدم اعتماد به داوران نبود بلکه شیوه معلمی اینگونه است و بدون دخالت نظر خودم را هم اعلام کردم.

وی ادامه داد:‌داوران انتخاب شده نظر انفرادی من نبود ما انتخاب نکردیم آثار آنها به ما معرفی‌شان کرد. هر چند شورای سیاست‌گذاری جشنواره که از یک سال پیش کار را استارت می‌زند هیأت داوران را انتخاب می‌کند.

او در پاسخ به سوال دیگر فارس پیرامون اینکه جنابعالی اشراف کامل به شعر انقلاب دارید دوره ششم را با حدود 900 اثر به چه چشم‌اندازی به اهداف ارزیابی می‌کنید، گفت: جشنواره شعر انقلاب از دوره ششم تا شش‌هزارم ادامه خواهد داشت معتقد نیستیم که باید به جایی برسیم چون آن جایگاه به حدی عزیز است که نمی‌توان به آن رسید، آن یک بی‌نهایتی است که هیچگاه به پایان نمی‌رسد بنابر این رفتن رسیدن است و هدف ما رفتن است. این آرمان ماست که از دوره ششم تا شش‌هزارم همچنان و بدون لغزش در حرکت باشیم.