آیا کردها در سوریه عامل تنش خواهند بود؟

گروه بین الملل: مقامات آمریکایی در چند روز گذشته به صراحت از مشارکت کردهای سوریه در عملیات آزاسازی رقه سخن گفتند و اعلام کردند آنها موثرترین نیرو در این خصوص خواهند بود. این سخنان واکنش شدید ترکیه را بدنبال داشت به گونه ای که وزیر امور خارجه ترکیه امروز (سه‌شنبه) گفت، همکاری شبه‌نظامیان یگان‌های مدافع خلق کرد (ی.پ.گ) در عملیات بازپس گیری شهر رقه، آینده سوریه را به خطر می‌اندازد.


به گزارش بولتن نیوز، به نقل از خبرگزاری رویترز،‌ از نظر ترکیه، یگان‌های مدافع خلق کرد که مورد حمایت آمریکا در جنگ علیه داعش در شمال سوریه هستند، نیروهای متخاصمی هستند که ارتباطات عمیقی با شبه‌نظامیان کرد حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) دارند.مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه گفت: برخی از عناصر ی.پ.گ هنوز در شهر منبج سوریه و غرب رود فرات هستند و این در حالی است که آنکارا مکررا خواستار خروج آنها شده و آمریکا هم به ما تضمین داده که این شبه‌نظامیان از آنجا خارج می‌شوند.

این مقام ترکیه‌ای از همکاری واشنگتن با گروهی که به گفته آنکارا "قادر به کنترل آن نیست"، به شدت انتقاد کرد.چاووش‌اوغلو گفت: ترکیه نشان داده است که استراتژی حمایت از گروه‌های محلی ممکن است سودمند واقع شود و این رویکرد را می‌توان در رقه و یا حتی برای عملیات طراحی شده برای باز پس‌گیری شهر موصل عراق اجرایی کرد.


ترکیه در تلاش است تا به هر نحو ممکن مانع از مشارکت کردهای سوریه در عملیات آزادسازی رقه شود چون علیرغم تاکیدات مجدد آمریکاییها مبنی بر خروج کردها از رقه بعد از کنترل این شهر اما ترکیه نیک واقف است که کردها سوریه در لوای جنگ با داعش همزمان در تلاش برای ایجاد زیرساختهای حاکمیتی در مناطق کردنشین هستند. تاکنون آمریکاییها در خصوص تلاشهای داخلی کردها برای ایجاد این زیرساختها موضع گیری نکرده اند و در روابط با کردها تمرکز خود را بر کنترل مناطق گذاشته اند.

آمریکاییها بعد از شکستهای مداومشان در ایجاد و تشکیل گروههای میانه رو برای مبارزه با داعش و دولت سوریه حالا امیدوار هستند که کردها جایگزین این نیروها برای مبارزه شوند. تاکیدات مجدد کردهای سوریه بر عدم جدایی از سوریه هرچند نتوانسته است کشورهای منطقه و بخصوص ترکیه را قانع به حضور کردها در بازی سوریه بکند اما به نظر می رسد آمریکاییها با اغماض از این موضوع می کوشند روابط نظامی را جایگزین روابط سیاسی با کردهای سوریه بکنند.


برای آمریکاییها کنترل موضوعات در سوریه در راس اولویتها قرار دارد و قطعا در این راستا با همه بازیگران بازی خواهد کرد و طبیعی است کردها بدلیل چسبندگی بالا با این کشور می توانند در اولویتهای اولیه قرار بگیرند. حضور مقامات نظامی آمریکا در رمیلان و کوبانی در چند روز گذشته نشان دهنده این توجه آمریکاییهاست اما سطح روابط با کردهای سوریه بیشتر از این نشده است .

مشکلات داخلی کردها در سوریه با همدیگر و مواضع دولت ترکیه در کنار سایر مخالفتها با نقش کردها در سوریه مهمترین دلایلی هستند که آمریکاییها تنها در سطح نظامی ارتباط را با کردها ادامه دهند.اما در لایه های پنهان آمریکاییها حمایتها را بیشتر کرده و در مقابل اقدامات اخیر کردها برای انجام سرشماری و مرتبط کردن مناطق کردنشین به یکدیگر آنها سکوت گزیده اند.

آمریکاییها نیک می دانند جنگ های مذهبی شلعه ور شده منطقه را بستر بحرانهای متعدد کرده است و از این رو در تلاش هستند با حفظ کردها به یک بازیگر دیگر برای بازیهای طائفه ای و مذهبی دست یابند. تحکیم مواضع نظامی آمریکاییها در سوریه نشان دهنده تنها مبارزه با داعش نیست هرچند همه می دانیم داعش خود مرهون سیاستهای غرب و آمریکاست بلکه نشان دهنده استقرار نیروهای آمریکایی برای مدتهای مدید و دخالت در منطقه می باشد.

از این رو کردهای سوریه به این امید می کوشند چارچوب سیاسی برای خود در داخل سوریه درست بکنند و علیرعم تلاش برای زدودن نگرانیها از دیگران اما اقدامات عملی دراین راستا انجام نشده و اقدامات انجام شده در راستای استقرار یک زیرساخت دیگر در مناطق کردنشین سوریه است .

آمریکایی ها به هیچ عنوان از بازیهای مذهبی و تنش های مذهبی و قومی در منطقه دست برنخواهند داشت و خواهند کوشید از بازیگران در این زمینه به شکل احسن بهره برداری بکنند هر چند لزوما این به معنای تثبیت کردها در سوریه آینده نیست. کردها در آینده سوریه به عنوان یک بازیگر باقی خواهند ماند چون جغرافیا و نیروی نظامی دارند اما در دراز مدت بقایشان در سیستم سیاسی با روند کنونی با مشکل روبرو خواهد شد چون توان همزیستی مسالمت آمیز با سایر ترکیبهای جمعیتی در این مناطق به شدت کاهش یافته است و این به معنای نوعی انحصار قدرت در این مناطق نیز می باشد.


تکیه صرف کردها به آمریکا در سوریه می تواند پیامدهای خطرناکی هم برای آنها به همراه داشته باشد چون اصولا آمریکاییها نشان داده اند از کردها تنها به عنوان یک عامل تقویتی یا تضعیفی علیه دیگران بهره برداری کرده اند و هیچ وقت آنها به عنوان یک عامل مستقل دخیل درتحولات به شمار نرفته اند.

با این اوصاف حتی اگر نگرانیهای ترکیه ناشی از بحران این کشور با کردها باشد اما باید توجه داشت روابط آمریکاییها با کردهای سوریه می تواند در درازمدت به عنوان عامل تنش مورد بهره برداری قرار بگیرد.درک درست از تحولات سوریه و بازگشت کردها به بازیگری معتدل می تواند آنها را امیدوار به آینده بکند چیزی که دستکم در شرایط کنونی لمس کردنی نیست.