هفته دولت از 94 تا 95/ تاثیرهای بین المللی افزایش روابط ایران و روسیه در پسا برجام

به گزارش بولتن نیوز، همکاری های راهبردی دو جانبه و منطقه ای ایران و روسیه در دولت یازدهم در هشت دیدار حسن روحانی و ولادیمیر پوتین رییسان جمهوری دو کشور پایه گذاری و پیگیری شد که سه مذاکرات آن در آذر و مهر 94 به ترتیب در تهران و نیویورک و تازه ترین نشست سران نیز ماه گذشته در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان در فاصله هفته دولت از سال گذشته تا امسال برگزار شد. 

از سوی دیگر، نقطه عطف روابط دو کشور سال 94 انجام شد که نشست صمیمانه رییس جمهوری روسیه با حضرت آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری در دوم آذر ماه تاثیرهای مثبت زیادی بر شتاب بخشی روند توسعه روابط دو کشور بر جای گذاشت. 

روحانی و پوتین در نشست باکو، محورهای زیادی را برای توسعه همکاری ها تعیین کردند که مشارکت در ساخت راهگذر شمال- جنوب از روسیه به جمهوری آذربایجان و ایران در قالب حلقه وصل گذرگاه بین قاره ای هلسینکی-بمبئی یکی از مهمترین موارد می باشد، زیرا با 7200 کیلومتر طول، شمال اروپا را به جنوب آسیا پیوند می دهد و سپس شاخه های آن سراسر دو قاره را زیر پوشش می گیرد. 

پوتین پیش از آغاز این دیدار تاکید کرد که تهران و مسکو برای رسیدن به بالاترین سطح روابط برنامه ریزی کرده اند و رشد 70درصدی در ارزش همکاری های اقتصادی نشان می دهد، هنوز هم زمینه های بیشتری برای ارتقای آن وجود دارد. 

افزون بر دیدارهای سران در مدت مورد بررسی بین دو هفته دولت از سال 94 تا 95، وزیران دو کشور بویژه در حوزه های نفتی، دفاعی و همکاری های اقتصادی بیش از 20 دیدار و مذاکرات برگزار کرده اند. 

برنامه های کاری فشرده سردار حسین دهقان وزیر دفاع ایران در دو سفر به مسکو، مذاکرات کاری با ارتشبد سرگئی شویگو همتای خود و دیدار با پوتین رییس جمهوری روسیه در پایان سال 94 و چندین میزبانی از وزیر دفاع این کشور در تهران،

افزون بر دستاوردهای مختلف در همکاری های دفاعی، سبب شد پرونده تنش ساز اس 300 که از سال 2007 تا 2015 بر روابط دو کشور سایه افکنده بود، حل و به صورت کامل تحویل شود. 

از سوی دیگر، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی دو کشور نیز برای توسعه روابط برنامه پرکاری داشت و نشست ها و مذاکرات متعددی را در تهران و مسکو برگزار کرد.

برگزاری نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در پائیز سال گذشته با حضور حدود 150 مقام و کارشناس عضو دو هیات در مسکو به ریاست مشترک واعظی و الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه، تصویب طرح ها و برنامه های 40 میلیارد دلاری در حوزه های مختلف از جمله نیروگاه اتمی و بخار، علمی و فناوری، ریلی، نفتی و ... توانست افزایش روابط دو کشور را شتاب بیشتری ببخشد.

همچنین سفر ماه گذشته واعظی به روسیه در راس یک هیات و مذاکره با پنج وزیر این کشور در حوزه های مختلف از جمله ارتباطات، انرژی، کشاورزی و صنعت نیز سبب شد تا دستورهای کار زیادی برای نشست آتی کمیسیون مشترک اقتصادی در تهران تدارک دیده شود.

مجموعه نتایج این دیدارها و مذاکرات در سطوح مختلف سبب شد، روابط اقتصادی ایران و روسیه که یخ زده ترین دوره آن مربوط به سال 1392 پیش از آغاز کار دولت یازدهم بود، از سال 1393 دگرگون شود و بیشترین تغییرات مثبت نیز بین سال 94تا 95 شکل گرفته است. 

نوواک وزیر انرژی روسیه ماه گذشته با اعلام رشد 69 درصدی در ارزش حجم مبادلات بازرگانی دو کشور در شش ماهه نخست سال 2016 نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن گفت، این افزایش در حالی صورت گرفته که ارزش روابط اقتصادی روسیه با برخی کشورها حتی چین در مدت مورد بررسی کاهش یافته است. 

ایران و روسیه پایین ترین سطح روابط تجاری را زمان پایان کار دولت دهم در سال 1392 با سقوط از چهار میلیارد دلار به کمی بیش از یک میلیارد دلار تجربه کردند. 

در چارچوب برنامه دولت یازدهم برای تحرک بخشی به روابط اقتصادی ایران و روسیه براساس آمارهای انتشار یافته، سال 2014 ارزش مبادلات به حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار افزایش یافت، سال 2015 نیز شاهد حدود 30 درصد رشد بود و براساس اعلام جدید وزیر انرژی روسیه در شش ماهه گذشته نسبت به مدت مشابه سال 2015 افزایش 69 درصدی ثبت شده است. 

وزیر انرژی روسیه در جریان سفر مرداد ماه واعظی به مسکو در برنامه گشایش پایگاه اطلاع رسانی اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی که با هدف افزایش همکاری ها راه اندازی شد، گفت: برنامه های کاری سفارت ایران در مسکو و پیگیری مداوم مذاکراتی و عملیاتی سبب شده است، همکاری ها دگرگون شود.

نوواک همچنین در دیدار با محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت و مهدی سنایی سفیر ایران در حاشیه نشست بین المللی اقتصادی سن پترزبورگ که دو ماه پیش برگزار شد، گفت: مجموعه برنامه های دو سال گذشته برای توسعه روابط با پیگیری های فراگیر سفیر و سفارت ایران در فدراسیون روسیه و برنامه های دو کشور در حال نتیجه دادن است که انتظار داریم در مراحل و زمان های بعدی شتاب بیشتری بگیرد.

نعمت زاده وزیر صنعت نیز با تاکید بر راهبردی بودن همکاری های ایران و روسیه در بخش های مختلف از جمله اقتصادی گفت: تهران در تمامی ابعاد از توسعه روابط با مسکو استقبال می کند.

وی با اشاره به اعلام نوواک مبنی بر افزایش ارزش روابط اقتصادی اظهارکرد: حرکت خوب کنونی زمینه رشد بیشتری دارد که بخش های مختلف باید از آن بهره بگیرند تا سطح همکاری های اقتصادی از حد کنونی فراتر رود.

سنایی سفیر ایران در مسکو نیز با اشاره به حرکت انجام گرفته در توسعه روابط از آغاز کار دولت یازدهم، گفت: مجموعه زیادی از اسناد، قراردادها، توافق و تفاهم بین دو دولت و بخش های خصوصی دو کشور امضا شده است که ظرفیت بسیاری برای افزایش هر چه بیشتر ارزش مبادلات اقتصادی ایجاد کرده است.

سفیر ایران افزود: تهران و مسکو با نگاه راهبردی به روابط، تحرک زیادی در همکاری های اقتصادی و صنعتی ایجاد کرده اند و اکنون فرصت پیش رو برای رشد مناسبات در تمامی بخش ها فراهم شده است که بخش های خصوصی باید از آن بهره بگیرند.

روسیه به عنوان یکی از پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل با امتیاز وتو و همچنین عضو گروه 1+5 در مذاکرات مربوط به فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران، نقشی تاثیرگذار و حمایتی از جمهوری اسلامی در رسیدن به توافق برجام داشت.

راهبرد همکاری های دو کشور در این حوزه در دیدارهای سران و همچنین وزیران خارجه دو کشور تدوین و اجرایی شد که در جریان مذاکرات فشرده هسته ای تاثیر زیادی در رسیدن به توافق نهایی گذاشت.

همکاری های اجرایی و فنی دو کشور در این زمینه از جمله تغییر کاربری سایت فردو، برنامه انتقال اورانیوم غنی شده و فروش آب سنگین ایران و همچنین پشتیبانی از مواضع جمهوری اسلامی برای واداشتن آمریکا در اجرای برخی تعهدهای معطل مانده این کشور در قالب برجام سبب شده است، همگرایی های تهران و مسکو در این حوزه مستحکم تر شود.

روسیه و ایران در عرصه همکاری ها و همگرایی های منطقه ای بر خلاف خواست کشورهای غربی-عربی حامی گروه های تروریستی ضد سوری بویژه آمریکا و عربستان، توانستند قطار بحران سوریه را به ریل مذاکرات سیاسی بازگردانند و گفت وگوهای ژنو از سر گرفته شد.

همگرایی های موفق ضد تروریستی مسکو و تهران در منطقه سبب جذب فعالانه دمشق و بغداد و اکنون در تازه ترین تحول آنکارا شده است که بر خلاف پنج سال همراهی با سیاست های ضد سوری، بینالی ایلدریم نخست وزیر ترکیه از تمامی کشورهای قدرتمند جهان خواسته است تا صفحه جدیدی از روابط با سوریه و دولت بشار اسد بگشایند.

مسکو و تهران توانستند در چارچوب اجرای تصمیم های مذاکرات روحانی و پوتین سران دو کشور و همچنین محمدجواد ظریف و سرگئی لاوروف وزیران خارجه ایران و روسیه بویژه در 12 ماه گذشته، راهبرد آشتی ملی در سوریه را به تنها گزینه ممکن برای حل بحران سوریه مبدل کنند.

همکاری های منطقه ای ایران و روسیه بر اولویت پبشبرد راهبرد حل سیاسی بحران سوریه، پایان دادن به تجاوز و بمباران های 18ماهه سعودی ها و ائتلاف عربی وابسته استوار است.

در حوزه های بین المللی نیز مسکو و تهران همگرایی و اشتراک مواضع در مسائل مختلف را در دستور کار قرار داده اند که نخستین اولویت آن منع قدرت های خارجی از مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر به بهانه حفظ حقوق بشر و اشاعه دموکراسی است که پیامدهای آن سبب شده است، افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی در بحران های سخت گرفتار شوند.

از سوی دیگر، ایران و روسیه با اتکا به راهبرد مورد تاکید سران دو کشور در توسعه روابط دو جانبه بیش از گذشته ارتقای همکاری های اقتصادی را در اولویت قرار داده اند.

دو کشور براساس راهبرد اتکا به هم برای تامین نیازها، درصدد استفاده از مزیت ها و تولیدات در ایران و روسیه هستند تا همزمان با کاهش هزینه تمام شده به دلیل هم مرز بودن، زمینه ارتباط بیشتر بخش های خصوصی نیز فراهم شود. 

تهران و مسکو انتظار دارند با توجه به نقشه راه توسعه روابط که در برگیرنده 40 میلیارد دلار همکاری اقتصادی و صنعتی و همچنین بازرگانی است، ارزش مبادلات ایران و روسیه در آینده ای نزدیک به سالانه 10 میلیار دلار برسد که شامل بخش های مختلفی از جمله بهره برداری از توانمندی اقتصادی حوزه دریای خزر می شود.