مشهد شهر جهانی سنگهای قیمتی/ بایدها و نبایدها

به گزارش بولتن نیوز ،12 اردیبهشت ماه امسال ورود هیات پنج نفره داوری شهرهای جهانی شورای جهانی صنایع دستی به مشهد برای ارزیابی ظرفیتها و استعدادهای هنری مشهد در زمینه تراش سنگ برای انتخاب و معرفی به عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در صدر اخبار رسانه های مختلف قرار گرفت.
سفری دو روزه که مشاهده ظرفیتها، فعالیت هنرمندان خوش ذوق و خلاق سنگ تراش آن، تعدد کارگاهها و بازارهای تولید و فروش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در مشهد، وجود سنگ های زیبا و نیز دیگر استعدادهایی که در نهایت به حق موجب شد مشهد پس از حدود دو ماه در کنار وجود رقبای سرسختی همچون بانکوک (تایلند) و بمبئی(هند) که بدون شک در این زمینه حرفها برای گفتن دارند به عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی انتخاب شود.
عنوان شهرجهانی سنگ های قیمتب و نیمه قیمتی گرچه در آغاز برای مدت یکسال تعیین شده است اما در صورت موفقیت در تحقق شاخص ها و استانداردهای اعلام شده از سوی شورای جهانی این عنوان برای مدت یک سال دیگر تمدید و در نهایت با تحقق و ثبات کامل شاخص های اعلام شده برای همیشه با نام 'مشهد' در جهان همراه و همپایه خواهد بود.
برای این مهم و تحقق آن قطعا برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت حرف نخست را می زند و از آن مهمتر همکاری و هماهنگی میان بخش های مختلف نقش به مراتب تاثیرگذاری را در این عرصه ایفا می کند.

* سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی خراسان رضوی
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران در این زمینه گفت: 39 نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی در کشور شناسایی شده که حداقل 15 نوع از این تعداد در خراسان رضوی وجود دارد.
محمدجواد پیش بین افزود: شناسایی اکثریت این تعداد سنگ در کشور در حد اندیس یابی و تائید وجود آن پیش رفته و هنوز نیاز به اکتشاف در این زمینه است.
وی ادامه داد: از جمله سنگ های ارزشمند در خراسان رضوی می توان به آکوآمارین، عقیق، انواع کوآرتز، ژاسپر، فیروزه، گارنت و زنولیت اشاره کرد.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: در درجه نخست آنچه مهم است ایجاد همدلی و هماهنگی میان دستگاه های اجرایی مشهد در زمینه استفاده صحیح و به موقع از این فرصت است.
وی اظهار کرد: در کنار هم افزایی میان دستگاه ها، شناخت صحیح از نقایص قانونی و حرکت سریع در اصلاح قوانین در این عرصه الزامی است.
پیش بین افزود: در آمارگیری و صادرات از گمرک بعضا مشکلاتی وجود دارد که از آن جمله می توان به قرار گرفتن بخشی از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به عنوان زیر مجموعه صنایع دستی و عدم یکسان سازی دیدگاه مربوط به همه سنگها اشاره کرد.
وی ادامه داد: در این مورد آموزش کارمندان گمرک و تفکیک قائل شدن میان سنگ های ارزشمند با سایر محصولات صنایع دستی بسیار مهم است.

* رونق تجاری ارمغانی برای شهر جهانی سنگ های قیمتی
مشاور امور بین المللی و صادرات صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: انتخاب شهرهای جهانی صنایع دستی از سوی این شورا گامی در جهت حمایت از این صنایع و هنرمندان این عرصه است.
امید شیوا اظهار کرد: شهر مشهد به رغم دو رقیب سرسخت شامل شهر بمبئی از کشور هند و شهر بانکوک از کشور تایلند موفق به کسب این عنوان برای سال 2016 میلادی شد که باید نهایت استفاده را از این فرصت برد.
وی به توانمندی ها و جایگاه والای شهر مشهد در زمینه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی اشاره و بیان کرد: انتخاب کلانشهر مشهد به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی فرصتی ارزشمند برای رونق تجاری و افزایش رفاه شهروندان این کلانشهر است.
مشاور امور بین المللی و صادرات صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: از فرصت انتخاب مشهد توسط شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی باید به بهترین نحو برای جهانی شدن این کلانشهر و فراهم کردن زمینه های رشد و رونق در عرصه های مختلف تجاری و اقتصادی استفاده کرد.
وی گفت: با این انتخاب و نامگذاری مشهد به شهری دارای برند جهانی تبدیل شد و با شهرهای جهانی وارد حوزه گفتمان سازی می شود.

* ضرورت ایجاد تنوع در تولیدات
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران نیز گفت: از مهمترین مسائلی که باید مورد توجه تراشکاران سنگ و هنرمندان این عرصه قرار گیرد، ضرورت استفاده از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در محصولات متنوع است.
پیش بین گفت: حوزه سنگ ها صرفا شامل تراش نیست بلکه استفاده از سنگ ها بر روی اقلام و محصولات مختلف صنایع دستی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی ادامه داد: به شدت در این زمینه نوآوری و تولید محصولاتی که کاربری جدید دارند نیاز است.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: بسیاری از کشورها با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به مراتب کم بهاتر اما به واسطه انجام فعالیت هنری انجام گرفته بر روی سنگ و یا استفاده از سنگ در سایر صنایع دستی ارزشمندی و بهای کالای نهایی تولیدی را به مراتب بالاتر می برند.
وی افزود: در این مورد هنرمندان به شدت نیازمند حمایت و هدایت هستند و لازم است در این زمینه متولیان امر بیشتر بکوشند.
پیش بین ادامه داد: حمایت تنها حمایت های مالی و پرداخت وام نیست بلکه حمایت های قانونی و عمل از هنرمندان بسیار مهم است.
وی گفت: با توجه به اینکه عنوان شهر جهانی سنگ های قیمتی در وهله نخست تنها یک سال برای مشهد است و در صورت تحقق و ثبات شاخص ها این عنوان ماندگار می شود بنابراین باید به مسئله به صورت عمقی و زیربنایی توجه کرد.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران افزود: اکنون زمان شعار دادن نیست و زمان کار و فعالیت است و همه مسئولان و متولیان باید به این حقیقت پی ببرند که جهانی شدن گام نخست می باشد و این جهانی ماندن است که سخت و مهم است.
وی بخشی از افراد فعال در حوزه تراش سنگ خراسان را افراد نیازمند توصیف و بیان کرد: اما برخی هستند که برای سود اقتصادی به این حوزه وارد می شوند اما ماندگاری آنان به واسطه هنرمندی نیست بلکه با توجه به سود است بنابراین هنرمندان این عرصه باید شناسایی و مورد حمایت قرار گیرند.

* سنگ مصنوعی تهدیدی جدی برای بازار
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران در ادامه از وفور سنگ های مصنوعی با منشاء خارجی در بازار ابراز نگرانی و بیان کرد: باید در این زمینه به سرعت چاره اندیشی شود زیرا وفور سنگ های مصنوعی در بازار تهدیدی جدی برای بازار و فروشندگان سنگ های واقعی است.
پیش بین افزود: فیروزه های مصنوعی معروف به فیروزه چینی، آمریکایی و بعضا مصری نیمی از بازار فروش فیروزه نیشابور را تسخیر کرده اند.
وی فیروزه های چینی و آمریکایی را سنگهای شیمیایی ذکر و بیان کرد: این وضعیت نشانگر تقاضا در بازار و نیاز بخش تولید و تراش فیروزه به ماده خام است.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران ادامه داد: رقابت نزدیک فیروزه های شیمیایی و فیروزه اصل نیشابور بسیار زیاد می باشد لذا لازم است در این رابطه برنامه ریزی دقیق برای حمایت از فعالان و شاغلان صنعت فیروزه در کشور و نیشابور صورت گیرد.
وی گفت: در کنار این وضعیت یک سری سنگ ها با نام فیروزه در بازار عرضه می شوند که در حقیقت سنگ هاولایت هستند که رنگ شده و بجای فیروزه به فروش می رود.
این متخصص سنگ شناس افزود: تشخیص این سنگ ها در مراکز دارای لابراتوار و دستگاهها و نیز از سوی افراد با تجربه امکانپذیر است بنابراین مردم باید در خرید سنگ فیروزه نهایت دقت را داشته باشند.
وی ادامه داد: هیچ آمار دقیقی از واردات و صادرات سنگ فیروزه وجود ندارد،بخش اعظم واردات و صادرات بطور غیرمجاز انجام می شود و دلیل آن حجم پایین و سودبالای این فرآورده هاست.
پیش بین گفت: این فقدان آمار منحصر به ایران نیست زیرا در همه کشورها وجود دارد و دارای شدت و ضعف است اما در کشور ما بیشتر به دلیل شفاف نبودن قوانین گمرکی و سلیقه ای عمل کردن شاهد پررنگ بودن این وضعیت هستیم.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات موجود در بازار فیروزه این است که به دلیل فقدان نظارت دقیق و کارشناسی، در بسته های فیروزه نیشابور فیروزه های غیرنیشابوری هم وجود دارد.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران ادامه داد: در یک بسته نگین فیروزه که حدود 300 نگین تراش خورده وجود دارد بین 25 تا 35 درصد فیروزه غیرنیشابوری هم مخلوط است که این امر ضرورت نظارت بر بازار را افزایش می دهد.
وی گفت: سالانه حدود 40 تن استخراج سنگ حاوی فیروزه از معدن فیروزه نیشابور صورت می گیرد که 15 درصد این میزان تبدیل به نگین و تراشیده می شود و در نهایت حدود شش هزار کیلوگرم سنگ فیروه در سال محصول این معدن در خراسان است.
پیش بین افزود: بخش زیادی از فیروزه نیشابور به کشورهای آسیای شرقی و حاشیه خلیح فارس و کمتر به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می شود، در بین فیروزه داخلی در نیشابور، کرمان و شاهرود بالاترین کیفیت به ترتیب به فیروزه نیشابور، شاهرود و کرمان تعلق دارد.
وی ادامه داد: به معادن سنگ در کشور توجه خاصی نشده به جز معدن فیروزه که فعال است سایر معادن سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی ایران تقریبا در رکود هستند.
رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ های قیمتی ایران گفت: در وضعیت موجود سالانه در خوشه صنعتی جواهرات مشهد حدود 9 هزار کیلوگرم نگین عقیق و حدود 4500 تا شش هزار کیلوگرم نگین فیروزه تولید می شود.
وی افزود: سایر سنگها در مشهد تقریبا منشاء خارجی دارند و وارد می شوند.

* عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی، فرصتی برای رشد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز معتقد است انتخاب مشهد به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی فرصتی برای رشد و بالندگی این هنر و معرفی هنرمندان این عرصه به جهانیان است.
حسین زراع صفت گفت: در صورت موفقیت طی این دو سال آزمایشی اعلام این عنوان جهانی و رسیدن به استانداردهای جهانی در زمینه های مختلف فعالیت در عرصه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، مشهد بطور دائم به عنوان شهر جهانی در این عرصه معرفی می شود.
وی مشهد را دارای ظرفیت بی نظیر در حوزه تولید، فروش، عرضه و صادرات سنگهای قیمتی عنوان و بیان کرد: پارسال 54 هزار دلار صادرات سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از گمرکات خراسان رضوی ثبت و همچنین میزان صادرات خوشه صنعتی جواهرات این استان دو هزار میلیارد ریال اعلام شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: در حوزه صادرات صنایع دستی لوکس شامل طلا و سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی نیز پارسال 3.6 میلیون دلار صادرات از خراسان رضوی صورت گرفت.
وی به فعالیت 16 هزار هنرمند در زمینه تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در این استان اشاره و بیان کرد: 482 کارگاه دارای مجوز از اداره کل میراث فرهنگی در خراسان رضوی فعالیت دارد.
زارع صفت ادامه داد: علاوه بر این، کارگاههای فراوان دیگری مشغول فعالیت در این عرصه هستند که از این اداره کل مجوز ندارند و البته فعالیت آنها نیز مشکلی ندارد.
وی گفت: فعالیت مراکز آموزشی تراش سنگ، وجود مرکز زمین شناسی منطقه ای در کنار لابراتورهای سنگهای قیمتی و در کنار آن توجه ویژه آموزش و پرورش و آموزش عالی و نیز وجود بازار مصرف سنگهای قیمتی در مشهد موجب ارتقاء این کلانشهر در عرصه بین المللی می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: مراکز بزرگی مانند بازار رضا(ع) به عنوان قطب فروش سنگهای قیمتی در مشهد ظرفیت بی بدیلی است که باید از آن بهره برد.
وی ادامه داد: سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی زمینه خوبی برای ایجاد فرصت اشتغال است و حتی می توان از آن به عنوان یک شغل خانگی یاد کرد.
زارع صفت همچنین بر ضرورت گرایش به سمت رفتارهایی با استاندارهای جهانی در عرصه تولید، فروش و صادرات تاکید و بیان کرد: باید در حوزه دانش فنی و تجهیزات این عرصه تلاش بیشتر صورت گیرد و انسجام و هماهنگی در این زمینه افزایش یابد.
وی گفت: در این چارچوب می بایست در طراحی و تنوع تولید نسبت به گذشته بیشتر فعالیت شود و در این عرصه از صرف تولید انگشتر خارج و به سمت تولید محصولات جدید و نیز استفاده از سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در بخشهای دیگر همچون پوشاک، صنایع دستی تزئینی، ظروف و موارد مشابه حرکت کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی
افزود: همچنین فضای شهری در مشهد نیز از این پس باید به موضوع شهر جهانی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی بیشتر توجه کند، این امر نیازمند کمک و توجه مدیریت شهری است.