روز قدس؛ روز صدور گفتمان انقلاب اسلامي

گروه فرهنگی: روز قدس كه با اعلام رهبر كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني(ره) به عنوان ابتكاري از سوي جمهوري اسلامي براي حمايت از مردم مظلوم فلسطين و مقاومت در برابر رژيم صهيونيستي است؛ با پيام روز 16 مرداد سال 1358 امام راحل در آخرين جمعه ماه مبارك رمضان در هر سال تعيين و نامگذاري گرديد.
براي درك بهتر از چيستي و چرايي مقوله «روز قدس» نياز به بازخواني و بررسي دقيق تر بيانات امام راحل و ترسيم مدل فكري ایشان در اين خصوص مي باشد. متن پيام امام براي نامگذاري روز قدس در تاريخ 16/5/1358 به شرح زير است:

« بسم الله الرحمن الرحيم

من طى ساليان دراز, خطر اسرائيل غاصب را گوشزد مسلمين نمودم كه اكنون , اين روزها به حملات وحشيانهء خود به برادران و خواهران فلسطينى شدت بخشيده است و به ويژه در جنوب لبنان به قصد نابودى مبارزان فلسطينى پياپى خانه و كاشانه ايشان را بمباران مى كند.
من از عموم مسلمانان جهان و دولت هاى اسلامى مى خواهم كه براى كوتاه كردن دست اين غاصب وپشتيبانان آن , به هم بپيوندند; و جميع مسلمانان جهان را دعوت مى كنم آخرين جمعهء ماه مبارك رمضان را كه ازايام قدر است و مى تواند تعيين كنندهء سرنوشت مردم فلسطين نيز باشد, به عنوان "روز قدس" انتخاب و طى مراسمى همبستگى بين المللى مسلمانان را در حمايت از حقوق قانونى مردم مسلمان فلسطين اعلام نمايند ازخداوند متعال پيروى مسلمانان را بر اهل كفر خواستارم.

والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته

روح الله الموسوي الخميني

همچنين حضرت امام(ره) در سال اول پس از انقلاب اسلامي كه نشان از اهميت و اولويت آن دارد؛ براي تبيين بيشتر مسئله فلسطين و روز قدس پس از طي چند روز از نامگذاري؛ در روز 25 مرداد 1358 در جمع مردم قم به ايراد سخن پرداختند.
با بررسي و مطالعه دقيق پيام 16 مرداد و متن سخنراني 25 مرداد حضرت امام (ره) تا حدود بسيار زيادي «منظومه فكري» ايشان به عنوان اولين تبيين و تحليل روز قدس پس از نامگذاري آن، به دست می آید که به منظور فهم بيشتر موضوع و عنوان پايه اساسي تحليل «روز قدس» در قالب نمودار زیر طراحي و ترسيم مي گردد:

پس از نگاه دقيق به مواضع و منظومه فكري امام راحل مي توان به يك برآيند كلي و راهكار كليدي حاصل از منظومه فكري مزبور براي مسئله فلسطين رسيد و آن گفتمان «مبارزه با استكبار» است مقام معظم رهبري در همین زمینه می فرمایند: «در مکتب فکری امام ، ضدّیت با استبداد و ضدّیت با استکبار حرف اوّل را می‌زند.»(14/3/94) البته شايان ذكر است كه «مبارزه با استكبار» در منظومه بالا با پيگيري دو حلقه مكمل و مؤلفه اساسي «دشمن شناسي» و «اتحاد مسلمانان» قابل تحقق مي باشد. به عبارت ديگر هركدام از اين مولفه ها حاوي چندين عنصر از عناصر سازنده منظومه بالا است كه برابر شكل زير قابل طرح مي باشد.

لذا مدل و دسته بندي عناصر زير به عنوان خروجي منظومه فكري امام در موضوع «روز قدس» ترسيم مي گردد.

برآيند كلي و خروجي اصلي منظومه فكري امام راحل در پيام 16 مرداد و سخنراني 25 مرداد ماه 1358 گفتمان «مبارزه با استكبار» است كه دقيقا و تحقيقا كليد واژه اساسي در گفتمان «انقلاب اسلامي» مي باشد.

گفتمان انقلاب اسلامي داراي مؤلفه هاي سازنده اي نظير «پيوند دين و سياسي»، «دين محوري»، «مردم سالاري»، «استقلال»، «آزادي»، «حمايت از مستضعفين» و «مبارزه با استكبار» است كه بر همين مبنا، مقام معظم رهبري مي فرمايد: «مبارزه با استکبار جزء مبانی انقلاب و از کارهای اساسی است.»(20/4/94) لذا اگر گفتمان انقلاب اسلامي درباره روز قدس به لحاظ محتوايي مورد بررسي تطبيقي با منظومه فكري حضرت امام(ره) قرار گيرد؛ همپوشاني عناصر سازنده آنان با يكديگر كاملا مشهود و قابل توجه مي باشد.

در نتيجه مي توان اذعان داشت كه «روز قدس» همان روز صدور «گفتمان انقلاب اسلامي» به جهان با كليدواژه «مبارزه با استكبار» است. به عبارت ديگر حضرت امام(ره) درصدد صدور مفاهيم انقلاب اسلامي و انتقال تجارب آن به ملتهاي مسلمان و آزاده جهان است. اگر عناصر منظومه فكري ترسيم شده به صورت مكمل در تعامل با يكديگر در ملت هاي مسلمان عملياتي شود؛ منجر به بروز انقلاب اسلامي خواهد شد كه در صورت پيروزي انقلاب؛ بستر شكوفايي مؤلفه هاي سازنده گفتمان انقلاب اسلامي كه در بالا برشمرده شد، فراهم خواهد گرديد.
در آن روز، پيوند دين و سياست منعقد مي شود، دين در تمام عرصه ها محور مي شود، مردم در اداره جامعه به قدرت رسيده و مشاركت مي كنند و مبارزه با استكبار در همه ابعاد ادامه مي يابد.

اما نكته قابل تأمل نقش محوري «مبارزه با استكبار» در منظومه فكري امام(ره) در روز قدس و همچنين گفتمان انقلاب اسلامي است. مؤلفه «مبارزه با استكبار» در منظومه روز قدس رمز پيروزي بوده و در گفتمان انقلاب اسلامي رمز بقا و ماندگاري است. يعني اگر ملت هاي مسلمان جهان در مدل فكري امام راحل اقدام كنند، بايد دست به مبارزه با استكبار با پشتيباني «دشمن شناسي» و «اتحاد مسلمانان» بزنند كه رمز پيروزي انقلاب آنان خواهد بود.

اما در پايداري «گفتمان انقلاب اسلامي» نيز عنصر «مبارزه با استكبار» در صورتي نقش محوري دارد كه در همه ابعاد سياسي، نظامي، امنيتي و به ويژه اقتصادي اول گفتمان سازي و سپس پيگيري و عملياتي گردد. به عنوان نمونه همان طور كه استكبار در حوزه نظامي، امنيتي و سياسي مستكبر است و بايد به مبارزه با آن اقدام نمود؛ در حوزه اقتصادي نيز استكبار اقتصادي توسط نظام سلطه غلبه دارد و به طور ويژه بايستي راهكارهاي مقاومتي در مبارزه با استكبار انديشيد تا انواع تحريم ها و فشار اقتصادي بر جامعه نتواند موجب كمرنگ شدن ركن مهم «مبارزه با استكبار» و به تبع آن تضعيف «گفتمان انقلاب اسلامي» به عنوان الگوي رهايي بخش آزادگان جهان شود.

بنابراين روز قدس در منظومه فكري بنيانگذار انقلاب اسلامي؛ روز صدور گفتمان انقلاب اسلامي با پيام مبارزه با استكبار به وسعت تمام ملت هاي مسلمان جهان است. به طوري كه به بلند همتي، اعتماد به نفس و تجهيز مستضعفين در برابر مستكبرين در سايه «اتحاد مسلمين» مي انديشد؛ روز قدس را روز «دشمن شناسي» و تميز متعهد از منافق مي دانند كه دوستي با ابرقدرتها و بي تفاوتي نسبت به مسئله فلسطين را از مصاديق منافق بر مي شمرند.