حماس و ایران؛ عصر جدید قوانین جدید

گروه بین الملل: جنبش مقاومت اسلامی فلسطین «حماس» از پیشینه روابط قوی با جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. در شرایط تحولات ناشی از قیام  «بیداری اسلامی»، روابط گروه های فعال در منطقه دستخوش تغییراتی گردیده است، یکی از این تحولات قدرت گیری موقت جنبش اخوان المسلمین در منطقه و تاثیر آن بر روابط گروه حماس با جمهوری اسلامی ایران است. پس از فروکش کردن تحولات اجتماعی و آرام شدن صحنه سیاسی در کشورهای منطقه، گروه های مقاومت فعال در منطقه بخصوص در فلسطین به بازسازی رابطه خویش با جمهوری اسلامی ایران اقدام نموده اند. حضور یک هیات ارشد حماس در جشن پیروزی انقلاب اسلامی ایران نشان از توجه مقامات جنبش مقاومت اسلامی به قدرت تاثیرگذار ایران در منطقه دارد، آن ها بر باور قبلی خویش مصمم گردیده اند که تنها از طریق قرار گرفتن و پایبندی در «محور مقاومت» به اهداف و آرمان های خویش در فلسطین خواهند رسید.
تجربه تحولات منطقه بخصوص در چند سال اخیر، به گروه های مقاومت از جمله گروه حماس ثابت نموده که برای ایستادگی در برابر رژیم صهیونیستی پایبندی بر وحدت کلمه از مهم ترین رمزهای پیروزی است، رسیدن به این باور که «وقتى ما در ناراحتى و فشار هستيم، اسرائيل احساس آرامش و راحتى مى كند و وقتى اسرائيل احساس درد و ناراحتى كند، ما آسوده خواهيم بود» از پیامدهای رسیدن به چنین باوری است. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران همواره بر وحدت نیروهای مقاومت و پشتیبانی از گروه های فعال در مقاومت فلسطین حمایت نموده است و با دعوت هیات ارشد حماس در جشن پیروزی انقلاب اسلامی ایران بار دیگر بر این موضوع تاکید نمود. در متن پیش رو، نشریه «المانیتور» به بررسی روابط ایران و حماس در شرایط جدید منطقه پرداخته است، در این شرایط عزم مقامات حماس برای قرار گرفتن در «محور مقاومت» و پیروی از وحدت کلمه در مقابله با رژیم صهیونیستی، برآمده از تجارب گرانبهای گروه های مقاومت در تندباد تحولات منطقه در سال های گذشته می باشد. متن این نوشته بدین شرح است:

المانیتور: ايران؛ تهران؛ جنبش حماس در میانه يك مادر بيولوژيكى و يك پدرخوانده؛ جنبش حماس فلسطين در تلاش براى برقرارى تعادل بدون اعمال هيچ تهديدى براى هر يك از دو طرف است.

اخوان المسلمين، كه متعلق به حماس ايدئولوژيك است مى خواهد كه اين گروه فاصله اش را با تهران حفظ كند. در همين حال، ايران بعد از سالها كمك هاى مالى اكنون از گرمتر شدن روابط با  حماس استقبال می کند.

بنابراين يكبار ديگر حماس به عنوان بخش گسترده اى از محور مقاومت كه همچنين شامل سوريه، دولت عراق و همينطور جنبش حزب الله لبنان مى شود، به حساب خواهد آمد. 

پس از آرام شدن روابط با وقوع" بهار عربى "به نظر مى رسد كه حماس قصد از سر گرفتن روابط خود با ايران را دارد. در نهم فوريه ( ٢٠ بهمن ١٣٩٤) يك هيأت ارشد حماس براى شركت در سى و هفتمين سالگرد انقلاب اسلامى ايران به تهران وارد شدند. اعضاى دفتر سياسى ؛ " محمد نصر" و " اسامه حمدان" سرپرستى اين هيأت نمايندگى حماس را بر عهده داشتند و هر دو نَفَر شخصاً در مراسم حضور يافتند. اما اين همه ى ماجرا نبود.

نصر و حمدان از اين فرصت براى ديدار با چندتن از مقامات ايرانى از جمله على لاريجانى ، رئيس مجلس و دبير شوراى عالى امنيت ملى دريادار على شمخانى استفاده كردند. 

يك مقام ايرانى به شرط ناشناس ماندن به سايت خبرى " المانيتور" گفت كه يك هيأت ديگر فلسطينى نيز مقامات حماس را همراهى مى كردند كه آنها براى توافق با طرف هاى ايرانى و به منظور همواركردن راه براى روابط بهتر، مدت بيشترى در ايران ماندند. وى افزود: طى سالها،تلاش براى يافتن زمينه هاى مشترك وجود داشت، عوامل زيادى باعث سردى روابط با شاخه سياسى حماس بودند و ذكر اين نكته مهم است كه اين هرگز تأثيرى بر روابط ما با شاخه نظامى، گردانهاى عزالدين قساّم، نخواهد گذاشت. 

اكنون بهترين زمان است كه براى دست يافتن به اعتماد دوباره و قرارگرفتن در سطح بيشترى از همكارى با جنبش حماس، به عنوان يك مجموعه كامل، تلاش كنيم.

"المانيتور " به اين نكته نيز دست يافت كه هيات حماس با " سرلشگر قاسم سليمانى "  فرمانده نيروى قدس سپاه پاسداران اسلامى و ديگر مقاماتى كه در جمهورى اسلامى ايران بر پرونده فلسطين نظارت دارند، ملاقات هايى داشته اند.  

يك مقام حماس كه خواست نامش فاش نشود گفت: جلسات بالاتر از سطح انتظارمان پيش رفت. 

وى همچنين افزود: جهان از زمان شروع "بهار عربى" در سال ٢٠١١ تا كنون بسيار تغيير كرده است. ايران مانند قبل نيست و ما هم مانند قبل نيستيم . اما هنوز هم هر دو طرف علاقمند به داشتن يك مقاومت قوى در فلسطين براى مقابله با اسرائيل هستيم. آنها مى دانند و ما هم بر اين باوريم كه داشتن روابطى مانند آنچه كه در گذشته داشته ايم به سودمان نيست. ما نيازمند پايه ريزى روابط تازه بر اساس نيازهاى جديد امروزمان هستيم. 

زمانى كه دعوت به شركت در مراسم سالگرد انقلاب اسلامى ايران به حماس فرستاده شد نام معاون رئيس دفتر سياسى حماس " موسى ابومرزوق" در ليست مهمانان وجود داشت. اما درز يك خبر از سمت روزنامه عربستانى " الشرق الأوسط" مبنى بر يك مكالمه تلفنى از سوى "موسى ابومرزوق" كه ايران را متهم به دروغگويى درباره كمك مالى به حماس مى كرد ، منجر به تغيير برنامه شد و در نهايت"حمدان" جايگزين "مرزوق "شد.

يك مقام ايرانى گفت: اين موضوع در مورد مسئله ى استقبال از هيات مورد نظر هيچ اهميتى نداشت. بعضى ديدگاههاى شخصى در زمينه اى كه بيان شد و ما از آن اطلاعى نداريم ، بر روى يك همكارى بلند مدت با حماس تأثير نخواهد گذاشت. 

اين مقام حماس كه ترجيح را بر آن مى ديد تا در مورد خبر مرزوق إظهار نظرى نكند، افزود: موضع رسمى حماس در قبال ايران روشن است. ايران مقاومت را براى مدتى طولانى حمايت كرده است و آماده است كه حمايت خود را در حال حاضر نيز ادامه دهد و برنامه هاى جديدى هستند كه در حال حاضر در مسير درستى قرار دارند. 

وى افزود: در چند سال گذشته اشتباهات متعدد و چندين سوءتفاهم وجود داشته است اما ايران نيز مانند حماس مى داند كه مقاومت در خطر است و ما مى دانيم ايران تنها كشور توانمندى است كه آماده ى حمايت از مقاومت مى باشد. اين يك فرض نيست، بلكه سالها تجربه است.

پايگاه رهبرى حماس پس از ترك دمشق ،پايتخت سوريه ، در بحبوحه ى انقلاب اين كشور در سال ٢٠١١، طى ٤ سال گذشته در قطر استوار بوده است . پس از اين تصميم روابط حماس با سوريه به تدريج رو به وخامت گذاشت. 

ايران و حزب الله هر دو متحد نزديك دولت سوريه ، موقعيت جنبش فلسطين را غيردوستانه ديدند و روابط صورتى منفى به خود گرفت. 

اين مقام حماس همچنين إبراز داشت كه منطقه در آتش و انفجارهايى است كه هنوز در راه اند. نقشه هاى كشور در حال ترسيم دوباره است و أشخاص در حال حاضر متغير هستند و هيچ چيز ثابت نيست. اگر اين شرايط ادامه پيدا كند، " داعش " و" اسرائيل " تنها كسانى هستند كه ثابت خواهند ماند و ما بايد به منظور جلوگيرى از چنين پايانى مبارزه كنيم. اسرائيل بايد هميشه احساس خطر كند، اگر اسرائيل احساس نكند كه در معرض تهديد و خطر است ما همگى بهاى آن را خواهيم پرداخت. 

با توجه به اين سخن منبع رسمى حماس ؛ جنبش فلسطين معتقد است كه قصد جنگ در سوريه تنها براى دامن زدن به درگيرى هاى فرقه اى در منطقه است. او همچنين به " المانيتور" گفت كه اسرائيل تنها برنده و نافع جنگهاى فرقه اى است و بايد يك راه حل سياسى وجود داشته باشد.

 ايران و تركيه تنها قدرتهايى هستند كه قادر به انجام چنين كارى مى باشند و فلسطين تنها عنصر وحدت بخش است كه مى تواند منطقه را از جنگ فرقه اى نجات دهد.

وى همچنين افزود: مقاومت در ساخت يك دستاورد بزرگ موفق بوده است. اگر كل جهان عرب متحد شوند و پشت سر مقاومت بايستند اين يك فرصت مغتنم براى پايان دادن به جنگهاى فرقه اى خواهد بود. وقتى ما در ناراحتى و فشار هستيم، اسرائيل احساس آرامش و راحتى مى كند و وقتى اسرائيل احساس درد و ناراحتى كند، ما آسوده خواهيم بود، اين يك معادله است. 

زمانى كه در مورد موضع ديگر اعضاى حماس در بهبود روابط با ايران سوال شد ، اين مقام رسمى حماس با تاكيد بسيار بر اين نكته كه " ما رسماً به نمايندگى جنبش مقاومت در اينجا حضور داريم " افزود :پس از مشاوره  با  مقامات بسيار بالاتر و دريافت دستورى واضح و روشن مدت أقامت ما در ايران افزايش يافته است. سپس اضافه كرد كه بله ممكن است كسانى در داخل حماس باشند كه به داشتن روابط خوب با ايران معترض باشند اما جنبش حماس براى به اجرا درآوردن هر گونه تصميمى به اندازه كافى قدرت دارد.

منبع: نشریه المانیتور