«امارت کودتا» شیخ حمد؛ میلیاردری که در کودتایی آرام به نفع پسرش کناره‌گیری کرد

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر جوان این کشور روز سه شنبه هفتم بهمن برابر با 27 ژانویه 2016، در یک اقدام غیرمنتظره، تغییرات اساسی در ساختار قدرت ایجاد و هفت وزیر از جمله وزیر خارجه را برکنار کرد و به جای وزیر خارجه برکنار شده،‌ فردی از اعضای خاندان آل ثانی را منصوب کرد که وفاداری بیشتری نسبت به وی داشته باشد.

به این بهانه در نظر داریم در قالب چند گزارش به بررسی پیشینه و چگونگی به قدرت رسیدن خاندان آل ثانی و ساختار قدرت در کشور کوچک قطر بپردازیم که گزارش اول با عنوان «امارت کودتا»چگونگی سلطه «آل ثانی» بر قطر؛ پای انگلیسی‌ها در میان است و گزارش دوم با عنوان «امارت کودتا» از روابط خانوادگی با«آل سعود» تا پدری که قربانی جاه‌طلبی فرزند شد» تقدیم شد و در سومین گزارش به بررسی و معرفی وضع حکومت شیخ حمد و فرزندش شیخ تمیم و مهمترین رخدادهای دوران پادشاهی آنها می‌پردازیم.

شیخ حمد بن خلیفه ‌آل ثانی متولد 1952 میلادی، پس از کودتا علیه پدرش، شیخ خلیفه بن حمد آل ثانی، بر تحت پادشاهی قطر تکیه زد، البته شیخ حمد در اقدامی که تعجب همه ناظران سیاسی و کسانی که امور رژیم‌های دیکتاتوری و پادشاهی همچون رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس را دنبال می‌کنند، برانگیخت که چطور ممکن است شیخ حمد که خود با کودتا، پدرش را از قدرت کنار زد، حاضر است به خاطر پسرش کناره‌گیری کند.

شیخ حمد در 25 ژوئن 2013 میلادی به نفع پسرش، تمیم بن حمد از قدرت کناره‌گیری کرد.

وی پس از پشت سر گذاشتن دوره ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در قطر به آکادمی نظامی پادشاهی ساندهیرست انگلیس پیوست و در جولای 1971 میلادی از آن فارغ التحصیل شد و سپس به نیروهای مسلح قطر پیوست و مناصب و درجات نظامی را تا درجه سرتیپی کسب کرد و در نهایت به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح قطر منصوب شد، وی نقش اساسی در توسعه نیروهای مسلح کشور کوچک قطر و افزایش تعداد نظامیان و تشکیل یگان‌های جدید و تجهیز آن به پیشرفته‌ترین و جدیدترین سلاح‌ها ایفا کرد و همزمان ریاست شورای عالی جوانان و باشگاه‌های ورزشی را برعهده گرفت.

مناصب مختلف شیخ حمد

شیخ حمد در 31 می 1977 میلادی به عنوان ولیعهد منصوب شد، در همان تاریخ،‌وی مسئولیت وزارت دفاع قطر را هم برعهده گرفت.
ریاست شورای عالی ورزش طی سال‌های 1979 تا 1991 میلادی و ریاست شورای عالی برنامه‌ریزی از دیگر مناصب شیخ حمد بود.

وی در 27 ژوئن 1995 میلادی در یک کودتای نرم، پدرش شیخ خلیفه بن حمد را هنگامی که به خارج از قطر سفر کرده بود، برکنار کرد و تا زمانی که به نفع پسرش تمیم در 25 ژوئن 2013 کناره‌گیری کرد، فرمانده کل نیروهای مسلح قطر باقی ماند.

شیخ حمد همچنین ریاست شورای خاندان حاکم بر قطر و نیز ریاست کمیته عالی هماهنگی و پیگیری و شورای عالی سرمایه‌گذاری قطر را برعهده داشت.

تصویب قانون اساسی دائم، برگزاری اولین انتخابات شهرداری‌ها، انتخابات اتاق تجارت و صنایع قطر و برنامه‌ریزی برای برگزاری اولین انتخابات پارلمانی،‌مشارکت در توسعه عمرانی،‌اقتصادی و ورزشی قطر، ایجاد بازار سهام و آوردن شعبه‌های بزرگترین دانشگاه‌های جهانی مانند دانشگاه ویرجینیا، دانشگاه تگزاس و دانشگاه جرج تاون از جمله اقدامات شیخ حمد در سطح داخل قطر اعلام شده است، با این حال، سازمان حقوق بشر از اقدام شیخ حمد در گرفتن روادید از بسیاری از شهروندان به ویژه از قبیله آل مره که تعدادشان به بیش از 6 هزار نفر بود و با ادعای تابعیت دوگانه صورت گرفته بود، انتقاد کرده بودند.

افشای پرداخت رشوه از سوی قطر به فدراسیون بین المللی فوتبال(فیفا) برای کسب میزبانی جام جهانی فوتبال در سال 2022 میلادی در دوران حکومت شیخ حمد رسوایی بزرگی در زمینه ورزشی برای حاکمان قطر به بار آورد.

سیاست خارجی قطر در دوران شیخ حمد

شیخ حمد پس از به دست گرفتن قدرت، در راستای نزدیک کردن قطر به آمریکا و برخی کشورهای دیگر و مستحکم کردن روابط به ویژه با واشنگتن گام برداشت به طوری پایگاه السیلیه که بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه به شمار می‌رود، در قطر احداث شد که این پایگاه نقش زیادی در جنگ‌های آمریکا علیه عراق و افغانستان ایفا کرد.

به گزارش تسنیم، در دوران حکومت وی، گروه‌‌های لبنانی در ماه می 2008 میلادی در دوحه توافق موسوم به توافق دوحه را امضا کردند، البته منابع قطری می‌گویند سیاست شیخ حمد به حفظ روابط خوب با جمهوری اسلامی ایران منجر شد.با این حال مذاکرات دوحه درباره پرونده یمن میان حوثی‌ها و دولت این کشور به نتیجه نرسید و در نهایت به بن بست رسید که منجر به جنگ میان دولت یمن و حوثی‌ها در سال 2009 میلادی شد.

زندگی شخصی شیخ حمد

ثروت شخصی شیخ حمد بیش از دو میلیارد دلار برآورد شده است و مجله فوربس آمریکا، وی را در فهرست ثروتمندترین پادشاهان جهان در سال 2010 میلادی قرار داده بود به طوری که میزان ثروت وی را دو میلیارد و چهارصد میلیون دلار برآورد کرد.

شیخ حمد به صورت رسمی سه همسر به نام‌های شیخه مریم، شیخ موزه و شیخ نوره داشته است و 11 پسر به نام‌های شیخ مشعل رئیس فدراسیون سوارکاری عربی، شیخ فهد فارغ التحصیل آکادمی نظامی انگلیس، شیخ جاسم(نماینده شخصی امیر، فارغ التحصیل انگلیس که برای مدتی ولیعهد شیخ حمد بود اما در ادامه به نفع برادرش تمیم، کناره‌گیری کرد)، شیخ تمیم(امیر فعلی، فارغ التحصیل آکادمی نظامی انگلیس)، شیخ جوعان، شیخ خالد، شیخ عبدالله رئیس باشگاه الریان و رئیس دربار امیری از سال 2011 و معاون تمیم)، شیخ محمد، شیخ خلیفه، شیخ ثانی و شیخ القعقاع . شیخ حمد 13 دختر هم دارد.

البته شیخ حمد در کوران بحران سوریه کناره‌گیری کرد که رژیم تحت امر وی در کنار آل سعود و ترکیه مثلث کشورهای حامی تروریسم تکفیری و آدمکشان اجاره‌ای از مناطق مختلف جهان را در سوریه و حتی  عراق تشکیل داده‌اند و با دلارهای نفتی خود پیشرفته‌ترین و مرگبارترین سلاح‌های غربی و اسرائیلی را خریداری کرده و آن را در اختیار گروه‌های تروریستی قرار می‌دهند.

از آن زمان تاکنون امیر سابق قطر تلاش کرده است بیشتر به تفریح و خوشگذرانی با وسایل نقلیه مجلل و مجهز خود اعم از کشتی و هواپیما در اروپا و آمریکا و دیگر مناطق جهان بپردازد که تصاویری از تفریحات وی در شبکه اینترنت طی این سال‌ها منتشر شده است، وی که نقش بسزایی در آشوب‌ها و اقدامات تروریستی مزدوران اجاره‌ای در سوریه ایفا کرده بود، اکنون به دنبال آن است که به دور از هیاهوها و بحران‌های منطقه بی‌ثبات خاورمیانه که رژیم آل ثانی هم یکی از عوامل این بی‌ثباتی و ناامنی است، به سیر و سیاحت خود در اروپا و آمریکا و مناطق دیگر ادامه دهد.

تمیم بن حمد بن خلیفة آل ثانی؛ هشتمین پادشاه قطر

شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، متولد سوم ژوئن 1980 میلادی، امیر فعلی قطر است که پادشاهی بر قطر را پس از کناره‌گیری غیرمنتظره پدرش، شیخ حمد بن خلیفه در 25 ژوئن 2013 و در حالی که تنها 33 سال داشت، برعهده گرفت.

شیخ تمیم دوران دبیرستان را در مدرسه شربورن انگلیس در سال 1997 به پایان رساند و از آکادمی نظامی ساندهیرست انگلیس هم فارغ التحصیل شد، وی علاوه بر زبان عربی که زبان مادری‌اش است، به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی مسلط است.

شیخ تمیم پنجم آگوست 2003 پس از کناره‌گیری برادرش شیخ جاسم بن حمد به نفع وی، ولیعهد شد.

مناصب پرتعداد شیخ تمیم در یک نگاه :

ریاست شورای عالی محیط زیست و منابع طبیعی، رئیس شورای عالی آموزش، رئیس شورای عالی ارتباطات و فناوری اطلاعات، رئیس شورای اداری مشاغل عمومی و شورای عمومی برنامه‌ریزی و توسعه عمرانی، رئیس شورای اداری سرمایه‌گذاری، رئیس هیئت امنای دانشگاه قطر، رئیس کمیته المپیک قطر، معاون فرمانده کل نیروهای مسلح قطر، معاون رئیس شورای خاندان حاکم بر قطر، معاون رئیس شورای عالی امور اقتصادی و سرمایه‌گذاری، ماون رئیس کمیته عالی هماهنگی و پیگیری و عضو کمیته بین المللی المپیک از جمله مناصب امیر جوان قطر بوده است.

شیخ تمیم در هشتم ژانویه 2005 با شیخ جواهر دختر حمد بن سحیم آل ثانی ازدواج کرد که از وی صاحب سه فرزند از جمله یک پسر به نام شیخ حمد شد، وی سال 2009 هم با العنود مانع الهاجری ازدواج کرد.