رقابت بوئینگ و ایرباس برای فروش به ایران

دورنمای برداشته شدن تحریمهای اقتصادی و تحریم تجاری طولانی مدت آمریکا، این فرصت را برای تهران فراهم خواهد کرد تا به نوسازی ناوگان هواپیمایی فرسوده خود بپردازد که متوسط عمر آن 23 سال یعنی دو برابر متوسط بین المللی است و می‌تواند پس از سالها که لوازم مورد نیازش را در بازار سیاه با قیمت بالایی تهیه کرده است، این نوسازی را با قیمت پایین‌تری انجام دهد.

برای ایرباس، بوئینگ و تولیدکنندگان دیگر چشم انداز مذکور به معنای فرصت امضای قراردادهایی به ارزش 20 میلیارد دلار است که البته با موضع گیری طرفین مختلف در مذاکرات هسته ای اخیر شکل گرفته است و برای هواپیمای 38 ساله بوئینگ 747SP ایران ایر که آخرین دستگاه از نوع خود است، به معنای یک بازنشستگی شایسته خواهد بود.

به گفته ماکسیمو گینزا، مشاور ارشد شرکت انگلیسی "اسند فلایت گلوبال"، هواپیماهای زیادی در ناوگان هواپیمایی ایران وجود دارند که واقعا به پایان عمرشان رسیده اند از این رو زمانی‌که تحریمها برداشته شوند ایران واقعا بازار جذابی خواهد شد.

فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران ایر، سال گذشته در مصاحبه ای به رویترز گفت: بمحض اینکه تحریمها برداشته شوند، ایران درصدد خرید حداقل 100 دستگاه هواپیمای جت پهن پیکر و کوچک خواهد بود اما اگر مذاکرات به نتیجه نرسد به روسیه و چین روی خواهد آورد.

طبق برآورد مقامات ایران و غربی، ایران که کشوری با 80 میلیون نفر جمعیت است در یک دهه آینده مجموعا به 400 فروند هواپیما نیاز خواهد داشت که نشان می‌دهد به دلیل انتظار طولانی مدت، برای هر دو غول هواپیماسازی غربی بازار خوبی وجود خواهد داشت.

مقامات از هواپیماهای سبک بوئینگ 787 و ایرباس A350 تا بوئینگ 737 و 777 یا ایرباس A320 و A330 و حتی بوئینگ 8-747 به عنوان مدلهایی نام برده اند که فهرست خرید احتمالی قرار دارند.

به گفته منابع صنعتی، به نظر می‌رسد بوئینگ در نخستین موج از فروش هواپیما در موقعیت بهتری از ایرباس قرار دارد که تا حدودی به دلیل مواضع سخت گیرانه‌تر دولت فرانسه در مذاکرات هسته ای با ایران است. دولت فرانسه 11 درصد سهم در هواپیماسازی اروپایی ایرباس دارد.

پاریس در سالهای اخیر که با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس نظیر قطر و عربستان سعودی روابط نزدیکتری برقرار کرده و در مقابل، موضع سخت گیرانه‌تری در قبال ایران اتخاذ کرده است.

یک منبع هواپیمایی اروپایی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت: موضع گیری فرانسه بویژه لوران فابیوس، وزیر خارجه این کشور اوضاع را برای ایرباس دشوار کرده است.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران ماه گذشته به فرانسه هشدار داد اگر مواضعش را در قبال تهران تغییر ندهد، در خطر از دست دادن بازار هواپیمایی به ارزش 80 میلیارد دلار خواهد بود.

یک کمیته سنای فرانسه اخیرا ابراز نگرانی کرده است که شرکتهای فرانسوی ممکن است در رقابت برای بازگشت به ایران عقب بمانند.

مدیرعامل ایران ایر هم سال گذشته به رویترز گفته بود ایران ترجیح می‌دهد به تامین کنندگانی اولویت دهد که در زمان تسهیل تحریمها در سال 2014، با این کشور همکاری کردند.

بوئینگ در اکتبر گذشته در نخستین قراردادش با ایران از سال 1979، به شرکت ایران ایر راهنما، نقشه، چارت‌های ناوبری و دیتا فروخت.

اتحادیه اروپا تجارت هواپیمایی مسافری را با ایران ممنوع نکرده است اما در سال 2007 صادرات فناوری با استفاده دو گانه را ممنوع ساخت و از آن زمان به تدریج محدودیتهایش را تشدید کرد تا اینکه فروش هواپیماهای مسافری و موتورهای جت به کلی ممنوع شد.

ایرباس اعلام کرده تحت تعلیق موقت تحریمهای ایران که فروش برخی از قطعات هواپیما را امکان پذیر کرد، برای صادرات به ایران درخواست مجوز کرد اما درباره اینکه کالا یا خدماتی فراهم کرده است حاضر به اظهارنظر نشد.

مقامات ایران می‌گویند مذاکرات متعددی با نمایندگان شرکتهای هوافضای غربی به منظور بررسی قراردادهای آتی داشته اند که شامل ملاقاتهایی در شهرهای اروپایی متعدد بوده است.

دو مقام ارشد ایرانی گفته اند ایران بمحض برداشته شدن تحریمها، 100 فروند هواپیما از بوئینگ خریداری خواهد کرد اما مقامات صنعت آمریکا هر گونه توافقات غیررسمی با مذاکرات تجاری را تکذیب کرده اند.

ری کانر، مدیرعامل هواپیماهای تجاری بوئینگ هفته گذشته در واشنگتن به رویترز گفت: قطعا فرصت مناسبی وجود دارد بویژه با در نظر گرفتن هواپیماهای زیادی که این شرکت قبلا به ایران فروخته و این ناوگان واقعا فرسوده شده است اما تا زمانیکه دولتمان موافقت نکند، ما همچنان کنار خواهیم ایستاد.

از سوی دیگر بعضی از تحلیلگران صنعت هواپیمایی درباره تعداد هواپیماهایی که صنعت ایران سفارش خواهد داد، برآورد محتاطانه ای دارند زیرا بر این باورند که صنعت هواپیمایی ایران در ابتدا باید کسب و کار سودآوری را با بنای یک بازار داخلی و یک قطب بین المللی جذاب ایجاد کند و بعضی از کارشناسان اظهار می‌کنند ایران برای شروع باید به سراغ بازار هواپیماهای دست دوم و لیزینگ هواپیما برود.