چرا عربستان در مقابل داعش آسیب پذیر است؟

گروه بین الملل، عربستان سعودی کشوری است که از دهها سال پیش تحت حکومتی وهابی قرار دارد، وهابیتی که شیعیان را کافر دانسته و آنان را از دیگر دشمنان اسلام خطرناک تر می داند! نتیجه طبیعی چنین تفکری ظلم و ستم به شیعیان و ایجاد تبعیض بین آنها و دیگر شهروندان سعودی بوده است.

به گزارش بولتن نیوز، این سیاستها موجب تنفر شیعیان از حکومت سعودی و تلاش آنها برای اعتراض به این وضعیت و مقابله با حکام بوده است، امری که با مقابله شدید حکومت مواجه شده است. در نتیجه این کشمکش ها، یک گسل بین شیعیان و حکومت پدید آمده است که هر از گاهی به لرزه در می آید و موجب آسیب پذیر شدن حکومت سعودی گردیده است.

پایگاه تحلیلی المانیتور در گزارشی به بررسی تاثیر حملات انتحاری داعش به شیعیان عربستان و احتمال دوباره فعال شدن این گسل پرداخته است. در گزارش المانیتور آمده است داعش که آشکارا خواهان سقوط نظام آل سعود شده است، با حمله شیعیان تلاش می کند از اختلافات فرقه ای در راستای تضعیف آل سعود استفاده کند. البته داعش نیز همان عقاید وهابی را دارد که حکومت آل سعود به آن نزدیک است، امری که باعث می شود در خوشبینانه ترین حالت، اختلاف داعش و سعودی را رقابت درون فرقه ای دو جریان وهابی برای غلبه بر یکدیگر و پیداکردن هواداران بیشتر بدانیم.

در همین ارتباط، المانیتور می نویسد: «با حملات اخیر داعش به مساجد شیعیان در عربستان، آسیب پذیری فرقه ای سعودی ها آشکار تر شده است. داعش با دامن زدن به اختلافات فرقه ای در عربستان سعودی به دنبال ایجاد کشمکش و تضعیف خاندان سلطنتی است. با توجه به ارتباطات صمیمانه آل سعود با مفتی های وهابی، سالها سرکوب شیعیان عربستان و جنگ یمن، این کشور در معرض جدال های فرقه ای است.»

نخستین حمله تروریستی داعش به شیعیان عربستان در نوامبر سال گذشته اتفاق افتاد. این ماه دو حمله انتحاری به مساجد شیعیان در روز جمعه رخ داد. در نخستین حمله، 21 نمازگزار درون مسجد امام علی (ع) کشته شدند، و در دومین حمله نیز عامل انتحاری در بیرون مسجد امام حسین (ع) متوقف شد که در نتیجه آن 4 نمازگزار کشته شدند.

المانیتور هدف داعش از این اقدامات را تضعیف آل سعود می داند : «ابوبکر البغدادی آشکارا خواهان سقوط آل سعود شده است. داعش ادعا می کند که یک ساختار زیرزمینی در سرزمینی که آن را «ولایت نجد» می خواند ایجاد کرده است. مقامات سعودی دهها عربستانی را به اتهام ارتباط با سلول های داعشی دستگیر کرده اند. داعش با حمله به مساجد شیعیان و اهداف آسان دیگری از این دست، به دنبال تشدید اختلافات مذهبی ونشان دادن مخالفت سنی ها با ایجاد تشکیلات شیعی در این کشور است. خاندان سعودی این حملات را محکوم کرده است و قول داده که عوامل داعش در این کشور را نابود کند. ملک سلمان متعهد شده است که عاملان را به سزای خود برساند.»

اما داعش چگونه در عربستان نفوذ دارد؟ المانیتور معتقد است : «صدها سعودی به عراق و سوریه رفته اند تا به داعش بپیوندند، علی رغم ممنوعیت حمایت از گروه های تروریستی توسط دولت. این جمعیت سعودی مهاجر به داعش امکان ایجاد ارتباطاتی با خانواده و وابستگان اعضا در داخل عربستان و تربیت عوامل انتحاری می دهد.»

شیعیان بین 10 تا 15 درصد جمعیت عربستان را تشکیل می دهند، حدودا 3 میلیون نفر. آنها به طورعمده در دو منطقه ساکن هستند: استان شرقی قطیف در کنار خلیج فارس (منبع درآمد نفتی سعودی) و منطقه جنوب غرب در کنار مرز یمن. این شیعیان یکپارچه نیستند و شاخه های مختلفی از شیعیان در میان آنها وجود دارند. تا کنون، تمام عملیات های داعش در استان قطیف عربستان بوده است.

المانیتور ادامه می دهد: «این استان شرقی شاهد سالها ناآرامی بوده است، از زمان انقلاب ایران در سال 1979. بهار عربی منجر به شدت گرفتن اعتراضات و تظاهرات به منظور پایان تبعیض بین شیعیان و سنی ها در این کشور شد. فرماندار این استان، شاهزاده سعود بن نایف، برادر بزرگتر ولیعهد محمد بن نایف است. هر دوی این افراد سابقه پاسخ محکم و خشن به اعتراض و تروریسم را دارند.»

اما در ادامه به عامل ایجاد گسل مذهبی اشاره شده است: «دهه ها تبعیض وسرکوب موجب بی فایده بودن تلاش های دولت برای نشان دادن حمایت و ابراز همدردی با شیعیانی شده است که اکنون تحت حملات داعش قرار دارند. اعتراضات مشروع و قانونی شیعیان بارها «توطئه ایران» نامیده شده اند.»

المانیتور می افزاید: «وهابی ها معتقدند که شیعیان از اسلام منحرف شده اند و با آنها مانند کفار برخورد می کنند. پادشاه قبلی، ملک عبدالله تلاش کرد که اختلافات شیعه و سنی را کاهش دهد و بردباری نسبت به یکدیگر را افزایش دهد، اما موفقیت کمی به دست آورد. شاهزاده سعود بن نایف همکاری نزدیکی با ملک عبدالله در این راستا داشت. پروپاگاندای شدید ضد ایران و شیعیان شیوع گسترده ای در عربستان دارد، و اغلب مورد حمایت شیوخ ارشد وهابی است.»

در ادامه به تاثیر تجاوز به یمن اشاره شده است، تجاوزی که جز ضرر دستاوردی برای سعودی ها نداشته است: «جنگ یمن نیز عامل دیگری در پیچیده تر شدن مساله گردیده است. عملیات سعودی ها برای بیرون راندن مبارزان حوثی از صنعا و دیگر شهرهای یمن یک اقدام فرقه ای آشکار است. سعودی ها حوثی ها را متهم می کنند که عامل ایران هستند، و با این کار موجب تشدید اختلافات زیرین فرقه ای می شوند. پاکستان، کشوری که خود نیز از مشکل اختلافات شدید فرقه ای رنج می برد، به سعودی ها هشدار داده است که جنگ یمن می تواند منجر به شعله ور شدن اختلافات فرقه ای در جهان اسلام گردد.»

المانیتور از چالش سخت پیش روی آل سعود سخن می گوید: «سعودی ها یک دستگاه عریض و طویل ضد تروریستی و امنیت داخلی، تحت مدیریت شاهزاده نایف دارند که موفق نشان داده است. وزارت کشور و گارد ملی سعودی نیز حضور گسترده ای در استان شرقی و جنوب غرب عربستان دارند. اما سرکوب خشونت های ضد شیعی و در عین حال جلوگیری از اعتراضات شیعیان ، آن هم در میانه یک جنگ خارجی ضد دشمنی شیعه یک کار پیچیده و دشوار است که آزمایشی برای توانایی ولیعهد و نیز فرمانده گارد ملی، شاهزاده متعب بن عبدالله خواهد بود.»

این پایگاه آمریکایی در پایان می نویسد : «داعش احتمالا به دنبال توسعه جنگ فرقه ای خود در کشورهایی همچون بحرین و کویت خواهد بود. اگر آنها بتوانند شیعیان بحرین و کویت را هدف قرار دهند، موج خشونتها در عربستان شدت بیشتری می گیرد. داعشی ها جاه طلب هستند و نیازمند قربانیان بیشتری هستند.»

آل سعود نیز مانند داعش، تحت تاثیر عقاید وهابی است و در بهترین حالت شیعیان را شهروندانی درجه دو می داند. در نتیجه تلاش های حکام سعودی برای جلب اعتماد شیعیان و نشان دادن همدردی با آنان، مورد توجه شیعیان این کشور قرار نخواهد گرفت و احتمالا در عمل نیز کار خاصی انجام نخواهد شد.