کشاورزی ارگانیک راهکاری برای تغذیه سالم

به گزارش بولتن نیوز،گیاهان، تنها تولید کننده های غذا در کره زمین هستند و مابقی جانداران برای تامین غذا و بقا  به نوعی نیازمند و وابسته گیاهان هستند. آدمی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ از این رو با توسعه جوامع بشری و افزایش جمعیت انسان ها، نیاز به تولید غذای بیشتر، روز به روز افزایش یافته و در پی آن به جهت تامین امنیت غذایی بشر، نیاز به افزایش تولید محصولات کشاورزی حتمی می گردد. در این راستا انسان به توسعه فناوری های نوینی همچون تولید ارقام پر محصول، کودهای  شیمیایی و آفت کش ها، ماشین آلات کشاورزی، بیوتکنولوژی و غیره  به جهت توسعه کشاورزی و تولید بیشتر روی آورده است؛ اما به موازات آن پیامدها  و مشکلاتی نیز همچون آلودگی آب و خاک و بهم‌خوردن تعادل بیولوژیک بوجود آمده است. این مشکلات سبب شده که تا محیط زیست و امنیت و بهداشت غذایی به خطر بیافتد. بنابراین یکی از چالش های مهم در عصر حاضر، حل مشکلات ناشی از آلودگی های بر جا مانده از توسعه کشاورزی، در جهت حفظ محیط زیست و سلامت انسان ها  است که در این راستا، کشورمان نیازمند یک کشاورزی پایدار است که جواب گوی نیازهای نسل کنونی، بدون مخاطره انداختن نیازهای نسل آینده باشد و همچنین از نظر اقتصادی برای کشاورزان سودآور بوده و تضمین کننده سلامت جامعه نیز باشد. از این رو می توان به کشاورزی ارگانیک، به عنوان یکی از کارآمدترین راهبردها برای رفع یا کاهش این مشکلات اشاره نمود.

کشاورزی ارگانیک یا کشاورزی زیستی، به معنی استفاده از اطلاعات سنتی و علمی برای کاهش استفاده از سموم و مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، در راستای تعامل سازگار فعالیت‌های انسانی با چرخه طبیعت و استفاده متعادل و منطقی از آن است که این امر به ایجاد تعادل پایدار در منابع آب و خاک منجر خواهد شد؛ کشاورزان زیستی با کشت چندین محصول در یک زمان که اغلب با دامداری همراه است تنوع شغلی خود را افزایش می‌دهند. تنوع، مخاطرات اقتصادی را کاهش می‌دهد و باعث خودکفایی در زمینه عناصر غذایی، تغذیه دام، مواد آلی خاک و انرژی می‌شود. هزینه های تولید در مزارع ارگانیک بدلیل استفاده کمتر از نهاده‌های خارجی همچون کودهای شیمیایی و آفت کش ها، کمتر است.

چالش اصلی کشاورزان زیستی کنترل علف‌های هرز است. علف‌های هرز عامل محدود کننده تولید در مزارع زیستی هستند و کشاورزان زیستی مجبور هستند زمان و هزینه بیشتری را صرف کنترل و مبارزه با علف‌های هرز کنند. در کشاورزی زیستی، روش‌های مکانیکی و دیگر روش‌های مدیریّتی جایگزین علف کش‌ها شده‌است. خاک ورزی برای کنترل علف‌های هرز پس از سبز شدن گیاه، به شکل سطحی و غیر عمیق انجام می‌شود تا خاک فشرده نگردد و شرایط تولید بیشتر فراهم شود.

در مجموع می توان گفت کشاورزی زیستی سیستمی است که در صورتیکه از طرف مردم و دولت و نهادهای غیر دولتی به آن توجه شود می‌تواند منجر به حفاظت و حاصلخیزی خاک در بلند مدت، سلامت و تولید بالای محصولات گیاهی و دامی، بالابردن کیفیت و امنیت غذایی، اثرات مثبت اجتماعی، بازار مناسب و صرفه اقتصادی گردد.

از آن جا که تقاضا برای مواد غذایی زیستی، در بسیاری از نقاط دنیا همچون  کانادا، ژاپن و اروپا به سرعت رو به افزایش است و بازار مناسبی برای فروش این گونه محصولات پدید آورده است و با توجه به این که کشور ایران دارای پتانسیل های بالقوه ای برای تولید محصولات ارگانیک است، می توان  با گسترش  زیر ساخت‌هایی همچون نظام‌های حمل و نقل، عمده فروشی و توزیع، شرایط مناسبی برای صادرات و کسب درآمد ارزی از این طریق  فراهم نمود. همچنین در سال های اخیر تقاضا برای محصولات ارگانیک در داخل کشور نیز افزایش یافته است و با توجه به این که مردم به این سطح از آگاهی رسیده اند که سلامتی در گرو تغذیه سالم است، درنتیجه پتانسیل فروش مناسبی نیز در بازارهای داخلی نیز مشاهده می شود، لذا توسعه هر چه بیشتر این بخش، منجر به تولید محصولاتی سالم تر خواهد شد که نتیجه آن افزایش سطح سلامت مصرف کنندگان خواهد بود. اخیرا اقداماتی برای تولید محصولات ارگانیک، از طرف بخش خصوصی در ایران انجام گرفته است ولی برای رسیدن به هدف بزرگ تامین سلامت غذایی و حفظ منابع آب و خاک از آلودگی ها گام های موثرتری باید برداشت و در این میان نیاز به وجود یک طرح ملی و کلان و سرمایه گذاری دولت در راهکارهای تسهیل شرایط تولید و فروش این محصولات  احساس می شود.

سید حامد واحدی

رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران