4 علامت مثبت از مذاکرات وام مسکن

آخوندی در اظهارات خود در حاشیه همایش سیاست‌های توسعه مسکن اعلام کرد: بانک مرکزی در جهت اینکه مجوز تاسیس صندوق پس‌انداز مسکن برای پرداخت وام خرید را برای همه بانک‌ها صادر کند، رو به پیش است و فکر می‌کنم مقامات ارشد این بانک کاملا موافق انحصارشکنی در حوزه عاملیت پرداخت وام مسکن هستند.

این اظهارنظر وزیر، اولین و البته مهم‌ترین علامت از فرجام خوش مذاکرات می‌تواند باشد. طی هفته‌های اخیر در ادامه مذاکرات و نامه‌نگاری‌های وزارت راه و شهرسازی با مسوولان ارشد سیستم بانکی کشور، آخرین نسخه پیشنهادی طرح افزایش تسهیلات خرید مسکن، با عنوان «طرح پرداخت وام 80 میلیونی» از طرف بانک مسکن به بانک مرکزی ارسال شد که در حال حاضر موافقت‌های اولیه برای این میزان وام مسکن حاصل شده و نسخه پیشنهادی به شورای پول و اعتبار رفته است.

این در حالی است که کمتر از یک ماه گذشته، مدیرعامل بانک مسکن از پیشنهاد راه‌اندازی دو نوع صندوق پس‌انداز جدید مسکن در این بانک با عنوان صندوق‌های پس‌انداز «یکم» و «آباد» خبر داد که قرار است پرداخت هرگونه تسهیلات جدید مسکن که بانک مرکزی به بانک مسکن محول می‌کند، صرفا از طریق این دو صندوق صورت بگیرد. محمد‌هاشم بت‌شکن در توضیح ماهیت این دو صندوق تاکید کرد که صندوق پس‌انداز مسکن یکم قرار است اصلی‌ترین محل تامین تسهیلات مورد نیاز برای خرید مسکن افرادی باشد که برای اولین بار اقدام به خرید مسکن می‌کنند یا در اصطلاح «خانه اولی» محسوب می‌شوند.

همچنین صندوق پس‌انداز آباد نیز برای تامین تسهیلات خرید مسکن سایر افرادی است که متقاضی دریافت وام هستند. به این ترتیب ارسال پیشنهادهای بانک مسکن به‌شورای پول و اعتبار را می‌توان به عنوان دومین علامت مثبت تلقی کرد.

تاکید تیم اقتصادی دولت بر افزایش وام

در میانه روند مذاکرات مسوولان مسکن با مقامات بانک مرکزی برای افزایش وام خرید مسکن بین 60 تا 80 میلیون تومان، اوایل ماه گذشته، تیم اقتصادی دولت با ابلاغ 10 ماموریت به بانک مسکن، سیگنال مثبت دیگری برای موافقت با پیشنهاد بانک مسکن، نشان داد. رئیس کل بانک مرکزی در نشست با مدیران ارشد و میانی بانک مسکن در مجمع سالانه این بانک، با بیان اینکه  بانک مسکن باید مانند یک بنگاه اقتصادی فعالیت‌های تخصصی در بخش مسکن را انجام دهد بر ضرورت اوج‌گیری ظرفیت‌های وام‌دهی این بانک در راستای افزایش نقش آن برای تامین تسهیلات خرید و تهیه مسکن تاکید کرد.

در این مسیر بازنگری و اصلاح ساختار متزلزل اداری و انضباطی بانک مسکن با توجه به مشکلاتی که پس از اجرای طرح مسکن مهر برای این بانک ایجاد شد، در کنار شناسایی و بومی‌سازی تجربیات موفق دنیا در زمینه تامین مالی در بخش مسکن از دیگر مواردی بود که ولی الله سیف، به منظور افزایش نقش بانک مسکن در رشد بخش مسکن مورد تاکید قرار داد.

در همین نشست بود که وزیر اقتصاد و دارایی نیز با بیان اینکه بانک مسکن می‌تواند با جذاب کردن ابزارهای فعلی و ایجاد ابزارهای جدید برای کم درآمدها نسبت تسهیلات به ارزش مسکن را افزایش دهد، علامت دیگری از موافقت تیم اقتصادی دولت با افزایش میزان وام مسکن را نشان داد.

علی طیب‌نیا، در این زمینه پنج اصل مهم را در ارتباط با بانک مسکن مورد تاکید قرار داد. افزایش سهم بانک مسکن از سپرده‌های بانکی و تامین مالی بخش مسکن، تمرکز بیشتر بانک مسکن در بخش تخصصی (وام‌دهی به بازار مسکن)، افزایش نسبت تسهیلات به ارزش مسکن و جذابیت ابزارهای حال حاضر و طراحی ابزارهای جدید برای وام‌دهی، به‌عنوان مهم‌ترین مواردی عنوان شد که باید با اجرای آنها روند وام‌دهی در سیستم بانکی کشور بهبود پیدا کند.

همزمان با این رویدادها، افزایش وام نوسازی در بافت‌های فرسوده از سقف 30 میلیون تومان به 50 میلیون تومان باعث شد انگیزه مسوولان وزارت راه و شهرسازی برای مداومت بر سر افزایش تسهیلات خرید مسکن افزایش یابد و کماکان به رایزنی‌های خود با سیستم بانکی برای راه‌اندازی صندوق‌های پس‌انداز تسهیلات خرید مسکن با سقف 80 میلیون تومان ادامه دهند.

  بر و کف وام پیشنهادی

این در حالی است که در صورت تصویب نهایی وام 80 میلیونی که هم اکنون علائم مثبتی از آن در جریان مذاکرات مسوولان مربوطه دیده می‌شود، با محاسبه 20 میلیون تومانی که متقاضیان در صندوق‌ها، پس‌انداز می‌کنند، عملا 100 میلیون تومان به توان مالی هر فرد متقاضی خرید مسکن در کلان‌شهرها، اضافه می‌شود.

این در حالی است که ممکن است در سایر شهرها حداکثر تسهیلات خرید مسکن مقداری کمتر از سقف تسهیلات– 80 میلیون تومان– پرداخت شود. به این ترتیب در مدل پیشنهادی بانک مسکن برای افزایش تسهیلات خرید، یک‌سوم منابع لازم برای پرداخت تسهیلات از محل پس‌انداز متقاضیان و دو‌سوم آن از محل اعتبارات دولتی حاصل می‌شود. به این ترتیب میانگین اقساط ماهانه این تسهیلات برای رقم 60 میلیون تومان به‌عنوان میانگین پیشنهادی وام خرید، 750 هزار تومان می‌شود که البته این رقم در سقف پیشنهادی تسهیلات، به حدود 900 هزار تومان می‌رسد.

سیگنال چهارم برای افزایش وام خرید

سیگنال نهایی تصمیم‌گیران بخش مسکن برای افزایش وام خرید، در جریان اجماع دو هفته پیش صاحبنظران اقتصاد مسکن در همایشی با حضور مسوولان وزارت راه و شهرسازی و مقامات بانکی، رویت شد.

در این همایش که به‌منظور بررسی سیاست‌های توسعه مسکن در ایران برگزار شد، وفاق صاحبنظران حوزه مسکن و سیستم بانکی بر این قرار گرفت که در صورت عدم افزایش تسهیلات خرید مسکن در زمان فعلی، عملا زمان مناسب برای افزایش وام از دست خواهد رفت.
کارشناسان و صاحبنظران حوزه مسکن در بیانیه روز پایانی همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، تاکید کردند: زمان باقی مانده تا پایان سال 93 بهترین زمان برای تصویب افزایش وام خرید مسکن است و تعلل بیش از اندازه برای این مصوبه باعث عبور از تاریخ مصرف برنامه‌های پیشنهادی دولت برای ساماندهی به بازار مسکن در مقطع زمانی حاضر می‌شود.

بر این اساس، در صورتی که زمان افزایش وام با نقطه شروع رونق در بازار مسکن توام شود حتی اگر این رونق با شروع آرام قیمت‌ها همراه شود، باز افزایش تسهیلات خرید می‌تواند اهداف دولت در تامین مالی تقاضای مصرفی در بازار مسکن را مخدوش کند.

طوری که در زمان رونق به علت بازگشت توام تقاضای مصرفی و تقاضای سرمایه‌ای به بازار خرید، احتمال بیشتری برای عدم دسترسی مصرف‌کنندگان به این وام و فرصت‌طلبی سوداگران از آن وجود دارد.

اکنون با توجه به تمام موارد گفته شده و چهار علامتی که حاکی از سیگنال‌های مثبت سیستم بانکی به‌منظور افزایش وام خرید مسکن است، انتظار می‌رود طی هفته‌های آینده نظر نهایی سیستم بانکی درباره پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی برای تصویب سقف 80 میلیونی وام خرید مسکن اعلام شود.