وقتی بضاعت مالی جای استعداد را می‌گیرد

گروه اقتصادی، افزایش یا کاهش ظرفیت‌های دانشگاهی از جمله تدابیری است که همواره با توجه به امکانات و خدمات مراکز آموزشی از سوی مسئولان نظام آموزش کشور اعلام و اجرایی می‌شود. اما اینکه در واقعیت این تغییرات در آمار پذیرش دانشجویان تا چه میزان با شرایط کمی و کیفی تجهیزات و فضاهای آموزشی همخوانی دارد موضوعی است که باید آن را از دانشجویان و متولیان امر جویا شد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از میزان، آنچه امسال به درد دلی از سوی پذیرفته شدگان در رشته‌های علوم پزشکی و افراد دیگری تبدیل شد که تصور می‌کردند با توجه به ظرفیت‌های موجود و قرار گرفتن در صف پذیرفته شدگان مرحله نخست به زودی راهی دانشگاه می‌شوند، روایت‌‌ و مثالی برای ارزیابی درستی یا نادرستی چنین تصمیم گیری‌هایی است.
موضوعی که شادی پذیرفته‌شدن در مرحله انتخاب رشته را چندان طولانی نکرد، زیرا که در دفترچه‌های انتخاب رشته ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی از جمله پزشکی، دندان پزشکی، داروسازی، حتی دستیاری تا ۴۰درصد کاهش یافته بود. به عنوان نمونه دانشگاهی که در سال ۹۱ حدود ۲۰۰ نفر دانشجوی رشته پزشکی پذیرش می‌کرد و سال گذشته نیز در رشته پزشکی حدود ۱۶۰نفر ظرفیت داشت، امسال تنها ۱۰۰دانشجو ورودی می‌پذیرفت.

دلیل این کاهش ظرفیت هم کمبود امکانات دانشگاه‌ها عنوان شد و اینکه امسال تعداد کمتری پذیرش دانشجو داریم تا بتوانیم امکانات و خدمات مناسب‌تری را به افراد ارائه دهیم. تنها نگاه خوشبینانه به این تغییرات این بود که وضع ورودی‌های جدید بسیار بهتر از دانشجویان سال‌های گذشته است، زیرا تعداد کم آن‌ها این امکان را فراهم می‌آورد که به راحتی از امکانات بیمارستانی، آزمایشگاه و کلینیک استفاده کنند و به قولی کیفیت آموزش‌ها و خدماتی که در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد در مقایسه با سایر ورودی‌های افزایش یابد. اما نگاه خوشبینانه به کاهش ظرفیت‌ها چندان دوام نیافت زیرا که اخبار رسیده و دانشجویانی که از راه رسیدند حکایت دیگری را رقم زدند.


دلیل کاهش ظرفیت‌ها مشخص شد
درنخستین روزهای آغاز سال تحصیلی مشخص شد که قرار است، دانشجویانی که برای استفاده از خدمات دانشگاهی و شرکت در کلاس‌ها شهریه می‌پردازند به اصطلاح دانشجویان شهریه‌پرداز پردیس‌های بین الملل به جای تحصیل در پردیس‌ها وارد دانشگاه‌های مادر شوند و دانشگاه‌هایی که پردیس ندارند نیز تا ۲۰درصد ظرفیت مازاد خود را به این دانشجویان اختصاص دهند. برای مثال دانشگاه جندی شاپور که سال گذشته در دفترچه رشته پزشکی حدود ۱۶۰ نفر دانشجو می‌پذیرفت، امسال ظرفیت هر ورودی مهرماه و بهمن ماه را طبق اطلاعات درج شده در دفترچه انتخاب رشته به ۵۰ نفر کاهش داده شده بود. به عبارتی در طول سال تحصیلی جدید این دانشگاه در مجموع ۱۰۰نفردانشجو می‌پذیرفت در حالی که بیش از ۶۰ دانشجوی شهریه‌پرداز پردیس بین الملل هم وارد دانشگاه جندی شاپور می‌شدند. بر این اساس در هر ورودی مهرماه و بهمن ماه حدود ۳۰نفر به تعداد ورودی‌های دولتی یا‌‌ همان افرادی که بدون شهریه درس می‌خواندند، اضافه می‌شد. به این ترتیب‌‌ دوباره آمار دانشجویان به ۱۶۰ نفر می‌رسید، اما تعداد زیادی از این افراد را ورودی‌هایی که باید شهریه می‌پرداختند تشکیل می‌دادند و با ورودی‌های دیگر سر یک کلاس می‌نشستند. برخلاف آنچه که در متن دفترچه کنکور سراسری آمده بود مبنی بر اینکه «دانشجویان پردیس تا پایان علوم پایه در واحد بین الملل اروند تحصیل می‌کنند.»

بنابراین ظرفیت‌ها کم شد تا جا برای دانشجویان شهریه‌پرداز باز شود و هیچ افزایش کیفیتی هم در کار نبود. زیرا تعداد دانشجویان در کلاس درس تغییر نکرد بنابراین امکانات آموزشی دانشگاه هم همچنان شرایط قبل را داشت. به عبارتی ظرفیت‌ها کاهش نیافت و تنها بین دانشجویان شهریه‌پرداز و باقی پذیرفته شدگان تقسیم شد.

از سوی دیگر شرایط برای دانشجویانی که شهریه می‌دادند هم چندان دلنشین نبود، زیرا افرادی که تا دیروز باید در کلاس‌های کم جمعیت، با امکانات رفاهی و آموزشی بیشتر درس می‌خواندند اکنون باید به کلاس‌های شلوغ بروند و از امکاناتی مراکز آموزشی استفاده کنند که دلیل کاهش تعداد دانشجویان بدون شهریه به اصطلاح دولتی در آن کمبود امکانات و توزیع عادلانه خدمات آموزشی موجود میان دانشجویان عنوان شده بود. به طور نمونه دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اهواز که تا سال قبل در کلاس‌های ۳۰ نفره درس می‌خواندند اکنون به کلاس‌های مراکز دولتی آمده بودند که ۸۰ نفر جمعیت داشت و به تبع باید از فضای خوابگاه و امکانات این دانشگاه اهواز استفاده می‌کردند.

اما ماجرا به همین جا ختم نشد و خبر انتقال دانشجویان سال‌های بالا‌تر یا‌‌ همان ورودی‌های پیش از سال ۹۳ از پردیس بین الملل به کلاس‌های دانشگاه دولتی در انتهای ترم جاری نیز بر اخبار جدید افزوده شد.


وقتی بضاعت مالی جایگزین استعداد و پشتکار می‌شود
یکسان دانستن جایگاه دانش آموزی با رتبه یک هزار با دانش آموزی با رتبهٔ حدود ۱۰ هزار حتی بیشتر گلایه‌ای بود که به مثابه درد دلی دو لبه عنوان می‌شد آنهایی که ساعت‌های زیادی از شبانه روز را به درس خواندن برای ورود به دانشگاه دولتی اختصاص داده و روی بسیاری از تفریحات خط کشیده بودند و آنهایی که شهریه می‌دادند تا از امکانات دانشگاهی بهتر بهره‌مند شوند.

معنای این عبارات برای دانشجویان تنها این بود که راه برای ادامه تحصیل در مقاطع عالی و رشته‌های ممتاز دانشگاه‌های دولتی برای افراد با بضاعت مالی بالا هموار است. اگر چه کم شدن ظرفیت‌ها موجب شده تا پسران و دخترانی که استعداد بیشتری برای ادامه تحصیل دارند اما در دهک‌های پایین جامعه قرار دارند پشت درهای دانشگاه جا بمانند.

اعتراض‌ها بالا گرفت و یک هزار و ۹۰۰ نفر از دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی در نخستین روزهای مهرماه اعتراض خود را در قالب نامه‌ای به گوش وزیر بهداشت رساندند. سید حسن قاضی‌زاده هاشمی هم در دفاع از این شیوه پذیرش دانشجوی پزشکی اعلام کرد در گذشته نواقصی وجود داشت و افراد بر مبنای دادن پول پذیرش می‌شدند که دیگر این مسئله وجود ندارد. در تمام دانشگاه‌های برجسته دنیا نیز رقابت برای آموزش رایگان نیست و آن‌ها این مسیر را رفته‌اند و مراکز آموزشی با شهریه اداره می‌شود.

برداشتی که از این سخنان می‌شد این بود که تا پیش از این همانگونه وزیر بهداشت گفته ملاک پذیرش پول بوده است که این هم چندان برای نظام آموزشی خوشایند نیست، ضمن اینکه از این پس باید شاهد کاهش آمار دانشجویان دولتی و افزایش تعداد افرادی باشیم که تنها به دلیل اینکه رتبه‌های بر‌تر در مقایسه با آن‌ها بضاعت پرداخت شهریه‌های بالا در رشته‌های علوم پزشکی را ندارند،راهی کلاس‌های درس شده‌اند.

دانشجویانی که البته برای آن‌ها نیز شرایطی در دفترچه پذیرش دانشجو ذکر شده است. به عنوان مثال در کنار شرایط عمومی این افراد باید توانایی پرداخت شهریه را داشته مهم‌تر اینکه با ضریب افزایش سنواتی قادر به تامین این رقم باشند.