همایش ملّی «شهادت سكوت؛ اشغال ایران و كشتار مردم در جنگ جهانی اول»

گروه سیاسی، وقایع جنگ جهانی اول از کلیدی ترین نقاط عطف تاریخ ایران می باشد که سرنوشت آینده این کشور و کشورهای منطقه را تغییر داده و کشورمان را در دام اشغال و استعمار اسیر نموده است. عبرت گیری از وقایع تاریخ و رفتار گذشتگان در کنار مطالبه حقوق از دست رفته، موجب حضور قدرتمند تر ایران در جامعه جهانی می باشد.

به گزارش بولتن نیوز، بدین منظور نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران با همکاری مجموعه ای از موسسات تاریخی مرتبط در نظر دارد همایش ملی «به شهادت سکوت؛ اشغال ایران و کشتار مردم در جنگ جهانی اول» اردیبهشت ماه سال 1394 در دانشگاه تهران برگزار می شود.
 
در این راستا نشست پیش همایش روز سه شنبه 11 آذرماه جاری با حضور جمعی از اساتید برجسته تاریخ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار می گردد.
 
گفتنی است، برنامه نشست تخصصی از ساعت 9 -12 صبح سه شنبه  در تالار اندیشه دانشکده حقوق دانشگاه تهران می باشد .

در آستانۀ برگزاری این همایش «محمد رسولی» حقوقدان و پژوهشگر با تحریر یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار «بولتن نیوز» قرار گرفته، ضمن بررسی ضرورت برگزاری این همایش، به برخی نکات حائز اهمیت در این خصوص پرداخته است.

در متن این یادداشت آمده: جنگ جهانی اول یك سده پیش به بهانۀ كشته شدن ولیعهد اتریش آغاز گردید. دو جبهه شامل كشورهای محور یعنی آلمان و اتریش(كه سپس كشورهای عثمانی؛ ژاپن و ایتالیا هم به آن اضافه شدند)و درجبهۀ متفقین یعنی روسیه و فرانسه و انگلیس (كه سپس آمریكا هم به كمك آنان آمد)مدت چهارسال در رقابت در جهانخوارگی با هم درگیر شدند.

در آن زمان در ایران مستوفی الممالك كفیل پادشاه (احمد شاه)بود. مستوفی الممالك تدبیر را در آن دید كه در آن جنگ ایران به طور رسمی اعلام بی طرفی كرد. ولی با وجود این اعلام؛ انگلیس و روسیه با نقض بی طرفی ایران؛ وارد خاك مقدس ایران شدند. ورود اینان بهانه ورود عثمانی های خونخوار هم به كشورمان از طریق مرزهای غربی شد.

انقلاب كبیر 1917 روسیه سبب شد تا روس ها از ایران بروند و حضور عثمانی ها هم كمرنگ شود. اما انگلیس های خبیث به طور گسترده حضور نامشروع خود را حفظ كردند. آنگاه این انگلیسی ها برای تهیه آذوقه خود و ترس از گرسنگی درجای غریب؛ انبارهای بسیاری ایجاد و همۀ منابع و محصولات كشاورزی ایرانیان را ابتدا به ترفند و حیله و دروغ و به زور پول و بعد به زور سلاح و ستم غصب و تصرف كردند و تقریباً هیچ چیز برای مردم باقی نگذاشتند. حتا گاهی گندم ها و خوراك مردم را كه نمی شد تصاحب كنند آتش زده و از بین می بردند؛ لذا یك قحطی مصنوعی شدید به مردم ایران تحمیل كردند.

به دنبال این فقر و ناتوانی؛ به دلیل آشنا نبودن سربازان انگلیسی با بهداشت و نیز عدم رعایت آن و سایر دلایل؛ بیماری ها هم در جامعه زیاد شد و آنفولانزای گسترده ای هم پیدا شد(كه بنا به اسناد موجود در برخی منابع؛ خود انگلیسی ها در شیوع و پخش و گسترش این بیماری ها به طور عمد و برنامه ریزی شده نقش داشتند). جمع این رفتار جنایتكارانه انگلیس سبب شد تعداد زیادی از مردم ایران به كام مرگ رفته و از بین بروند. شدت تلفات ناشی ازاین جنایات انگلیس به حدی بوده كه گاه در تهران اجساد هیزم وار برهم جمع می شد و حتا امكان دفن آنها نیز نبود؛ چه كودكان معصوم و مظلومی كه از گرسنگی چشم از حدقه درآمده؛ با درد و رنج و شكنجه گرسنگی تحمیلی استعمار؛ جان سپردند.

برابر بررسی ها در این واقعۀ هولناك تاریخی حدود نصف جمعیت ایران از بین رفت. ای افسوس بر آن نیاكان بی گناه ما، كه به ستم استكبار و استعمار انگلیس جان باختند و ای ننگ بر استعمار با این پیشینه ی پلید و زشت.

باید توجه داشت كه انگلیسی ها علاقه ای به علنی كردن اسناد تاریخی مداخلات استعماریشان ندارند و هیچ قانون الزام آوری برای این كار در سیستم حقوقی این كشور وجود ندارد. در حالی كه در برخی كشورها حتا در كشور آمریكا، دولت طبق قانون موظف است اسناد را پس از مدت محدود و معینی علنی كند و اگر چنین نكند هر شخص به ویژه پژوهشگران می توانند از طریق دادگاه علیه سازمان مربوطه اقامه دعوا كنند و با حكم دادگاه سند را به دست آورند.

بنا به گفته برخی پژوهشگران؛ قحطی بزرگ سال های 1917 تا 1919 ایجاد شده توسط انگلیس؛ بزرگترین مصیبت تاریخی ایران پس از حملۀ مغول بوده است.

اینك وظیفۀ ما فرزندان نیاكان مظلوممان كه در آن واقعه جان باختند می باشد كه این جنایت را آشكار كرده و به اطلاع همگان برسانیم و پیگیر محكومیت حقوقی استعمار انگلیس و مطالبۀ خسارات آن را از استعمار بكنیم. جا دارد وزارت امور خارجه ی كشور هم پیگیر الزام انگلیس به انتشار آثار حضورش در ایران آن زمان شود تا ضمن آشكار كردن چهرۀ كریه این روباه مكار به استیفای حقوق تضییع شده و دریافت خسارت بپردازند.

 
محورهای همایش
 
محور اول:
مقایسه مقاطع مختلف تاریخ ایران در مواجهه با تهدیدات بزرگ ملی و تبیین علل قدرت امروزی کشور.
مقایسه رویکرد مردم و دولت ایران در مقابله با جنگ تحمیلی و جنگ جهانی اول.
مقایسه رویکرد مردم و دولت ایران در مقابله با تحریم و قحطی حاصل از جنگ جهانی اول و تحریمهای تحمیلی از ابتدای انقلاب اسلامی تا به حال.
بازشناسی علل قدرت یابی ایران در مواجهه با تهدید های نرم و سخت وارده در مطالعه دو مقطع تاریخی جنگ جهانی اول و سال های پس از انقلاب اسلامی.
 
محور دوم:
نتایج سیاسی تاریخی حاصل از اشغال ایران در جنگ جهانی اول در بعد داخلی و منطقه ای.
مطالعه چگونگی روی کار آمدن رجالی چون وثوق الدوله عاقد قرارداد 1919، در کلیه ولایات ایران.
مطالعه مراحل اشغال ایران تا خروج نیروهای بیگانه و کودتای سیاه.
مطالعه چگونگی تغییر دولت و سپس سلطنت در ایران پس از اشغال.
مطالعه نقش تحولات حاصل از جنگ جهانی اول و قحطی در سرانجام نهضت مشروطیت ایران.
مطالعه آثار منطقه ای و جهانی اشغال و کشتار مردم ایران در جنگ جهانی اول. 

 
محور سوم:
 بازشناسی جامع علل کشتار بزرگ مردم ایران در جنگ جهانی اول.
زمینه های داخلی ایجاد قحطی؛ حکام وقت، نا امنی، احتکار، خشکسالی و سایر موارد.
اقدامات قشون انگلستان و روسیه؛ همچون خرید وسیع غلات و آذوغه، صادرات غلات، تحریم واردات آذوغه به ایران، عدم استرداد عایدات فروش نفت، عدم استرداد عایدات گمرکات و سایر موارد.
نقش قراردادهای موجود و منعقد شده بین ایران و کشورهای اشغالگر در تضعیف ایران و تشدید نا امنی و قحطی.
نقش هرج و مرج و اغتششات در دامن زدن به قحطی و تثبیت قدرت استعماری انگلستان.
نقش شبکه مزدوران دول استعمارگر و حکام دست نشانده در تشدید وقایع.
 
محور چهارم:
مطالعه ابعاد، وسعت و میزان فراگیری جنگ، کشتار و قحطی.
چگونگی اشغال خاک ایران توسط قدرت های وقت.
میزان گسترش قحطی، دامنه زمانی و تبعات آن در استانهای مختلف کشور.
چگونگی قدرت یابی پلیس جنوب و حضور نظامی انگلستان در ایران.
 
محور پنجم:
مطالعه اقدامات اصلاحی حکومت و نیروهای داخلی و علل عدم نتیجه دادن آنها.
مطالعه نقش روحانیت در بسیج مردم و اقدامات خیریه.
مطالعه اقدامات میرزا کوچک خان جنگلی و حکومت جنگل.
مطالعه اقدامات کابینه ها برای مقابله با اشغال ایران.
مطالعه اقدامات نهادهای خیریه تشکیل شده یا موجود برای مقابله با قحطی.
 
محور ششم:
مطالعه ابعاد حقوقی اشغال ایران و کشتار حاصل از آن.
مطالعه پرونده ناتمام شکایت ایران به ژنو
مطالعه چگونگی از سرگیری پیگیری حقوق از دست رفته مردم ایران در جنگ جهانی اول
مطالعه میزان غرامت پرداختی به دول آسیب دیده در جنگ جهانی اول و محاسبه سهم پرداخت نشده ایران
 
محور هفتم:
مطالعات اسنادی و مدارک آرشیوی موجود در رابطه با کلیه محورها.
مطالعه در رابطه با صحت و اعتبار اسناد منتشره در رابطه با وقایع جنگ جهانی اول در ایران.
جزئیات برنامه نشست تخصصی همایش
 
نشست تخصصی
همایش ملی به شهادت سکوت؛ اشغال ایران و کشتار مردم در جنگ جهانی اول
برنامه نشست 9 صبح روز سه شنبه 11 آذر 1393 در تالار اندیشه دانشکده حقوق دانشگاه تهران شروع می شود.
 
افتتاحیه: 9 تا 9:30
 
تلاوتی چند از کلام الله مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران
سخنرانی‌ افتتاحیه: دکتر موسی حقانی 

دبیر علمی همایش و مدیر موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
 ارائه مقالات: 9:30 الی 10.50
 
  سخنرانی اول: 
 مروری بر مواضع علمای شیعه در خلال جنگ جهانی اول با تکیه بر آیت الله حاج سید محمد کاظم یزدی
 دکتر علیرضا ابطحی( استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ معصر)
 
سخنرانی دوم:
 اسناد جنگ جهانی اول در بریتانیا
 دکتر مجید تفرشی (محقق و پژوهشگر ایرانی مقیم انگلستان)
 
سخنرانی سوم: 
معرفی تعدادی از اسناد دخالت های انگلستان در جنگ جهانی اول
نسرین نگاهبان (کارشناس حوزه اسناد و محقق مرکز اسناد کتابخانه ملی جمهوری اسلامی)
 
سخنرانی چهارم:
نقش سیاست های حکومت هند بریتانیا در حرکت دفاعی سال های جنگ جهانی اول در ایران
عبدالله شهبازی ( نویسنده و پژوهشگر با سابقه تاریخ)
 
میز گرد: 11 الی 12
 
در ادامه میزگرد اساتید در رابطه با محورهای همایش با حضور  دکتر حسن زندیه (عضو شورای علمی همایش، استاد دانشگاه و مدیر گروه سابق گروه تاریخ دانشگاه تهران )  عباس سلیمی نمین (عضو شورای علمی همایش، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ و پژوهشگر برجسته تاریخ معاصر)  دکتر علی ططری (عضو شورای علمی همایش، مدیر مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی و دبیر اجرایی ادوار متوالی همایش تاریخ مجلس)  و جمعی از اساتید و کارشناسان تاریخی برگزار می شود.