آیا برداشت‌های روزنامه نگاران درمورد مصاحبه رئیس جمهور با سی.ان.ان درست و حرفه‌ای بود؟!

گروه اجتماعی، از چندی پیش تاکنون،‌ گفت وگوی رئیس جمهوری با شبکه سی.ان.ان و پاسخ آقای روحانی به سوال خبرنگار این شبکه با این مضمون که من فکر نمی‌کنم فردی (از افراد ذکرشده در سؤال) به خاطر روزنامه‌نگاری یا به خاطر فعالیت رسانه‌ای دستگیر شده باشد و به جرم دیگری در زندان هستند... ، با واکنش های گوناگونی ازسوی روزنامه نگاران روبرو شد و برخی از همکاران رسانه ای با ابرازانتقاد نسبت به نسبت به این اظهارنظر دکترروحانی، خواستار اصلاح آن توسط رئیس جمهور شدند.

لذا درکنار این قبیل واکنش های احساسی و سیاسی، بسیاری از صاحب نظران معتقدند که دولتِ میانه رو، اعتدال گرای آقای روحانی، موسوم به «تدبیر و امید»، چارچوب محکومیت افراد درچارچوب قانون را ملاک قرارداده و واقعیت این است که رئیس جمهوری برای جلوگیری از بهانه جویی های کشورهای غربی و ایجاد همدلی در داخل کشور، با تدبیر به پرسش های خبرنگاران پاسخ می دهد، تا با عطف توجه به منافع ملّی و مصالح کشور، صرفاً‌ به مطالبات موردنظر یک گروه سیاسی خاص توجه ننماید. آن هم در شرایطی که چنان که پیش تر نیز اشاره شد، این سوال تنها درمورد چند روزنامه نگار ایرانی-آمریکایی طرح گردید که اخیراً به جرمی غیر از روزنامه نگاری بازداشت شده اند.

بر این اساس، باید پذیرفت که وقتی یک شخص با هرعنوان شغلی -روزنامه نگار یا غیر روزنامه نگار- تحت عنوان اقدام علیه امنیت ملّی، محکوم و زندانی می شود، نباید عنوان شغلی او (روزنامه نگار یا حرفه های مطرح دیگر) بهانه ای برای تحت فشار قراردادن نظام و دولت و قوه قضاییه باشد.

پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری نیز  در مقاله ای در روزنامه ایران به تاریخ یکشنبه 20 مهر 93،‌ در مطلبی با عنوان "روزنامه نگاران و مصاحبه روحانی با CNN، آیا برداشت‌ها درست و حرفه‌ای بود؟" به بررسی این موضوع پرداخته است. 

وی در این مقاله نوشته است: پس از مصاحبه رئیس جمهوری با شبکه سی ان ان امریکا و پاسخ ایشان به سؤالی که «کریستین امانپور» درباره تعدادی از روزنامه نگاران دو تابعیتی بازداشت شده مطرح کرد، برخی رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران انتقاداتی را مطرح کردند. رسانه‌های فارسی زبان خارج کشور هم عمدتاً این گزاره را بزرگ کردند که روحانی گفته است «در ایران روزنامه نگار زندانی نداریم.» یا «روحانی وجود روزنامه نگاران زندانی در ایران را تکذیب کرد.» یا اینکه «انتقاد روزنامه نگاران از روحانی به‌دلیل تحریف و انکار واقعیت»!

متن کامل پاسخ رئیس جمهوری به سؤال خبرنگار، بهتر نشان می‌دهد که آیا این استنباط‌ها صحیح و حرفه‌ای است، یا آگاهانه و نا آگاهانه در جهتی سیاسی برداشت شده است؟

دکتر روحانی: «ما که هیچ وقت نمی‌خواهیم هیچ فردی چه ایرانی و چه غیر ایرانی، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، در زندان باشند یا مورد محاکمه قرار گیرند. اما به طور طبیعی افرادی دارای اتهاماتی از دید دستگاه انتظامی و دستگاه قضایی می‌شوند و مورد محاکمه قرار می‌گیرند. ما هم نگران برخی از ایرانیانی هستیم که در امریکا یا در کشورهای دیگر توسط امریکایی‌ها و با حکم مقامات امریکایی دستگیر شده‌اند و زندانی هستند و می‌خواهیم هر چه زودتر سرنوشت آنها مشخص شود. این حق طبیعی همه خانواده‌ها است که سریعتر از سرنوشت افراد، فرزندان یا اقوام‌شان مطلع شوند.

من به عنوان رئیس‌جمهوری تلاشم بر این است که قانون مورد احترام باشد و نسبت به همه افرادی که شما نام بردید یا افراد دیگری که مورد اتهام هستند، ایرانی یا غیرایرانی، البته همه آنها که شما گفتید یعنی دو تابعیتی‌ها از نظر ما ایرانی محسوب می‌شوند؛ تلاش بر این است که با آنها عادلانه و در چارچوب قانون رفتار شود و محاکمه آنها عادلانه باشد و بتوانند از شرایط قانونی استفاده کنند، وکیل داشته باشند و در نهایت امیدواریم خانواده‌های آنها بتوانند مطمئن شوند، نسبت به افرادی که دستگیر شده‌اند قانون و عدالت اجرا خواهد شد.»

و در ادامه گفت: «البته من فکر نمی‌کنم فردی (که شما نام بردید) به خاطر روزنامه‌نگاری یا به خاطر فعالیت رسانه‌ای دستگیر شده باشد. ممکن است یک فردی روزنامه‌نگار و خبرنگار باشد و جرم دیگری را مرتکب شود، این جرم ربطی به بحث فعالیت شغلی‌اش نداشته باشد و خوب به طور طبیعی باید در یک دادگاه عادلانه پاسخگو باشد.

اما در عین حال نظر شخصی‌ام که در صحبت‌هایم نیز اعلام کردم این است که باید رفتارمان نسبت به خبرنگاران و آنهایی که رسالت رسانه را در کشور بر عهده دارند با تسهیل و تسامح باشد. این به آن معنا نیست که قانون در کشور زیر پا گذاشته شود اما می‌توانیم فضا را برای آنها بازتر کنیم. در طول این یکسال اگر کسی به مطبوعات و رسانه‌های ما مراجعه کند، می‌بیند که خیلی راحت از دولت نقد و انتقاد و حتی انتقادهای غیرمنصفانه می‌کنند؛ چه رادیو و چه تلویزیون و چه روزنامه‌ها. ما تا کنون از هیچ کس شکایتی نکرده‌ایم و این فضای آزاد برای آنها نسبت به دولت بوده و حتی شکایت‌هایی که مربوط به دولت قبل بوده، همه را متوقف کردیم. بنابراین ما همه وظیفه داریم فضای کشور را برای مردم مخصوصاً آنهایی که کار رسانه‌ای انجام می‌دهند، خبرنگار و روزنامه‌نگار هستند بازتر کنیم و نسبت به آنها با سهولت بیشتری رفتار کنیم...»

1. سؤال خانم کریستین امانپور مشخصاً در خصوص چند روزنامه نگار دو تابعیتی (از جمله روزنامه نگاران واشنگتن پست و بویژه جیسون رضائیان) بود و چنانچه مشاهده می‌شود پاسخ رئیس جمهوری نیز دقیقاً در همین جهت است. و اشاره می‌شود: «... افرادی که شما نام بردید یا افراد دیگری که مورد اتهام هستند...، البته دو تابعیتی‌ها از نظر ما ایرانی محسوب می‌شوند...»

2. رئیس جمهوری به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی، تأکید همزمانی بر لزوم رعایت قانون و حقوق زندانیان و حتی خانواده متهمان در رسیدگی‌ها از یکسو و نیز استقلال دستگاه قضایی از دیگر سو داشته است.

3. دکتر روحانی به صراحت گفته است که نظر شخصی وی تسهیل و تسامح با اصحاب رسانه و بازتر شدن فضا برای فعالیت‌های رسانه‌ای است.

1. آیا از این عبارت که «من فکر نمی‌کنم فردی (از افراد ذکر شده در سؤال) به خاطر روزنامه‌نگاری یا به خاطر فعالیت رسانه‌ای دستگیر شده باشد»، می‌توان چنین نتیجه گرفت و تیتر زد که «روحانی: در ایران روزنامه نگار زندانی نداریم»؟!

2.‌ آیا اگر قرار باشد افراد «به خاطر روزنامه نگاری» دستگیر شوند، به معنی این نخواهد بود که رئیس جمهوری به عنوان پاسدار اجرای قانون اساسی و نیز یک حقوقدان قبول دارد که روزنامه نگاری جرم است؟! که حتماً اینگونه نیست.

1. گاهی در انعکاس مطالب؛ بویژه وقتی از متنی به زبان خارجی یا توسط منابع خارجی نقل شده، شتابزدگی شده و قضاوت‌ها و جریان سازی‌های سیاسی – رسانه‌ای شکل می‌گیرد. رسانه‌هایی که چنین می‌کنند، گویا منابع خارجی را موثق‌تر از مسئولان کشور یا منابع رسمی می‌دانند. چون عموماً تلاشی هم برای استعلام ابهام و یا صحت و سقم مطلب از مراجع رسمی دولت نکرده و نمی‌کنند. بلافاصله به نقل از منابع بیگانه نسبت به مسئولان دولت تیتر یک می‌سازند. چنانچه برداشت ابزاری و عجولانه‌ای از متن ناقص ترجمه سخنان وزیر امور خارجه در یک سایت امریکایی، برای عده‌ای آنقدر جذاب بود که موجی از توهین و افترا به «فرزند ملت و رهبری» و «بچه انقلاب» به‌راه ‌اندازند!

2. توجه همکاران روزنامه‌نگار به موضوعات صنفی پسندیده است. این عزیزان هم آنقدر هوشیار هستند که این رویکرد مسئولانه و حرفه ای، ابزاری برای بازی سیاسی علیه رئیس جمهوری نشود. وقتی منبع خبر دومین مقام کشور است، ضروری است که اگر در جمله‌ای متمرکز می‌شویم، حتماً به اصل سؤال و مجموعه پاسخ رجوع کنیم تا دریافت صحیح و مقرون به صحتی از جملات داشته باشیم.

3. «فکر نمی‌کنم»، یعنی قابل تصور نیست که کسی را به خاطر شغل روزنامه نگاری زندانی کنند. بخصوص از نظر حقوقی و قانونی. اتفاقاً برای روزنامه نگاران، به خاطر کار سخت و مسئولیت اجتماعی و رسالت ملی که نسبت به سرنوشت کشور دارند، باید سقف حقوق پیش‌بینی شده در قوانین اعمال شود نه کف آن. و کف حدود در نظر گرفته شود، نه سقف آن. و اگر خطایی هم شد، تا آنجا که ممکن است طبق قانون و با سعه صدر برخورد شود و مجازاتهای جایگزین زندان بیشتر مد نظر قرار گیرد. اموری که با توجه به نظر ریاست محترم جمهوری باید در تدوین لوایح جدید مورد توجه قرار گیرد.

امیدواریم روزنامه نگارانی که در مسیر رسیدگی قضایی هستند به تبرئه برسند و افرادی هم که به اتهامات گوناگون زندانی اند، هر چه زودتر آزاد و به میان خانواده و جامعه باز گردند.