موسم خانه تکانی واژگانی و قانونی در رسانه های ایران فرا رسیده است

گروه رسانه، به تازگی پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران از سوی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها وابسته به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جمع‌آوری نظرات فعالان عرصه رسانه و صاحب‌نظران حوزه تدوین قوانین و مقررات منتشر شد که نظرات منفی و مثبت فراوانی را به همراه داشت و در پی آن برخی از کارشناسان زیرک و کارکشتۀ عرصۀ رسانه و ارتباطات این فضا را برای بیان پاری دیگر از مشکلات و مسائل فضای رسانه ای کشور مغتنم شمرده و نکاتی را مطرح نموده و می نمایند.

به گزارش بولتن نیوز، در همین راستا، مریم سلیمی، پژوهشگر علوم ارتباطات در یادداشتی کوتاه و جامع از فرصت و فضای گفت و گویی و عقلانی پیش آمده برای بیان نکاتی انتقادی درخصوص واژگان قانونی و ترمینولوژی اصلاحات این حوزه استفاده نموده و معتقد است، موسم خانه تکانی واژگانی و قانونی در رسانه های ایران فرارسیده است.

مریم سلیمی، در این یادداشت که در نقد حوزه رسانه ای کشور به رشتۀ تحریر درآمده و برای انتشار در اختیار بولتن نیوز قرار گرفته است، می نویسد:

رسانه ها در جهان با شتاب بسیاری درحال تغییر و تحول هستند. آنقدر شتاب رسانه ها به لحاظ تکنولوژیکی و به لحاظ تنوع بالاست که گاه واژگان و نامها بسیار عقب تر از تحولات حرکت می کنند. به طوری که اگر روزگاری، رسانه های پس از تلویزیون را «رسانه های نوین» نامگذاری می کردند، امروز دیگر با اسامی دیگری همچون «رسانه های جدیدتر از جدید» و... روبرو هستیم.

علی رغم این شتاب و تأثیر آن بر رسانه های ایران و نیز جامعه کاربران و مخاطبان آن، هنوز واژگان در ایران با فاصله زیادی از تحولات حرکت می کنند، این فاصله آن چنان زیاد است که هنوز ما با واژه هایی همچون «معاونت مطبوعاتی»، «جشنواره مطبوعات»، «نمایشگاه مطبوعات» ، «قانون مطبوعات» و... روبرو هستیم.

در لغت نامه دهخدا در تعریف واژه مطبوعات آمده است: «نوشتجات چاپی. مطبوع به معنی طبع شده ، چاپ شده، کتابها و مجله ها و روزنامه های چاپ شده» و در فرهنگ فارسی معین این واژه چنین تعبیر شده است: « مطبوعه به معنای چاپ شده ها و اصطلاحا به روزنامه ها و مجلات گفته می شود.»

با وجود انواع رسانه های مبتنی بر وب و تلفن همراه، هنوز نیز به همه این رسانه ها «مطبوعات» گفته می شود و با آنها با قانون مطبوعات برخورد می شود.

حتی در جشنواره مطبوعات (تحت عنوان مطبوعات)، علاوه بر رسانه های چاپی، بخشی نیز به خبرگزاریها و سایتها اختصاص می یابد آنهم عاری از توجه به تفاوتهای اساسی این رسانه ها. واقعیت این است که در ایران نگاه به رسانه ها، از دایره مطبوعات (رسانه های چاپی) فراتر نرفته است.

با توجه به اینکه معاونت فعلی مطبوعات فردی رسانه ای و برخاسته از بطن همین حوزه است و نیز همراهان وی در بخشهای زیر مجموعه این معاونت، جملگی اهالی فن در این حوزه هستند، به نظر می رسد به اتکای حضور آنها، موسم خانه تکانی واژگانی و قانونی در حوزه های رسانه های کشور فرا رسیده باشد.

همان خانه تکانی که تغییر نگاه و رویکرد مسئولان و متولیان حوزه رسانه های کشور از مطبوعات، به جامعه بزرگ رسانه ها را ضروری می سازد. این تغییر، در همه بخشها ضروری به نظر می رسد: از تغییر در عناوین، ساختارها، وظایف، قوانین و... .

در راستای این تحولات، توجه و حمایت متولیان رسانه ای از سبکهای جدید روزنامه نگاری و نحوه های نوین ارائه اطلاعات و اخبار ضروری است. هرچند، به همت دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها، به برگزاری دوره های مختلفی همچون روزنامه نگاری موبایلی ، انواعی از روزنامه نگاری بصری (گرافیک اطلاع رسان و خبری) و دیگر اشکال ارائه اطلاعات و اخبار اقدام می شود ولی واقعیت این است که یک دست صدا ندارد و به عزم و تلاش بیشتری برای ظهور علمی این تغییر در سطوح دانشگاهی و اجرایی نظیر جشنواره های مطبوعات و بخشهای رقابتی آنها نیاز است.

امید است، شروع حرکتهایی همچون تدوین پیش نویس سند سازمان رسانه ای، بهانه و راهگشایی برای دیگر تغییرات و تحولات عمیق در حوزه رسانه های ایران باشد. تغییری که عنوان معاونت مطبوعاتی را به «معاونت رسانه» و جشنواره و نمایشگاه مطبوعات را به «جشنواره و نمایشگاه رسانه» بدل می سازد. «معاونت رسانه» که در زیر بخشهای خود به پوشش و حمایت از انواع رسانه ها و سبکهای روزنامه نگاری و ارتباطی اقدام می کند و این مهم بر تقسیم نقش و وظایف و ساختار آن اثرگذار است و همچنین آثار آن نیز در تمام بخشهای نمایشگاه و جشنواره های رسانه، به منصه ظهور می رسد. تغییری که با انواع رسانه های جدید یا به اصطلاحی جدیدتر از جدید، از جمله شبکه ها و رسانه های اجتماعی، برخوردی حرفه ای تر، سازماندهی شده تر و چارچوب مند تر را به همراه آورد تا بتوان از تمام رسانه ها، ابزارها و بسترهای ارتباطی (از رسانه های چاپی تا نرم افزارهای کاربردی تلفن همراه ) به نحو مطلوب و اثرگذارتر در مسیر آگاهی بخشی، اطلاع رسانی و خبررسانی بهره گرفت.