منزلگاه پنجم: از آرامگاه کوروش و داریوش تا قلعهٔ اژدهاپیکر (+عکس)

تخت جمشید

تخت جمشید یا پارسه در شمال استان فارس در فاصله ۵۷ کیلومتری شیراز قرار دارد. پارسه یکی شهرهای باستانی ایران و پایتخت امپراتوری هخامنشیان بود. این شهر در دوران حکومت داریوش، خشایارشا و اردشیر اول بنا شد و مرکزی برای برگزاری مراسم آیینی و جشن‌ها به ویژه نوروز بود.

آتش زدن تخت جمشید

در نخستین روز سال نو گروه‌های زیادی از کشورهای گوناگون، هدایای خود را در این محل به شاه پیشکش می‌کردند. بر اساس یافته‌های تاریخی اسکندر مقدونی سردار یونانی در ۳۳۰ پیش از میلاد، به ایران حمله کرد و تخت جمشید را آتش زد. این مکان از سال ۱۹۷۹ یکی از آثار ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو است.

مجموعه باستانی نقش رستم

نقش رستم نام مجموعه‌ای تاریخی در روستای زنگی‌آباد واقع در شمال شهرستان مرودشت استان فارس است. این محوطه بناهایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده ‌است و از حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۲۵ میلادی مورد توجه بوده‌است.

آرامگاه داریوش اول

آرامگاه داریوش اول در کوه حاجی‌آباد نقش رستم است که ۲۶ متر از سطح زمین ارتفاع دارد. سنگ‌نبشته‌ای در این مزار جای دارد که نشان می‌دهد گورگاه از آن داریوش اول است. داریوش کبیر در اکتبر ۴۸۶ پیش از میلاد درگذشت و در این آرامگاه که در دل کوهی سنگی تراشیده بود، جای گرفت.

باغ قوام

نارنجستان قوام که به باغ قوام نیز مشهور است، بین سالهای ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی، در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار و به دستور قوام الملک دوم بنا شد. ساختمان نارنجستان در زمینی به مساحت ۳۵۰۰ متر مربع و با زیربنای ۹۴۰ متر مربع توسط هنرمندان شیرازی ساخته شده ‌است.

دروازه قرآن

دروازه قرآن در زمان عضدالدوله دیلمی ساخته شد. در دوره زندیه کریم خان زند این دروازه را بازسازی کرد و اتاقی به بالای آن افزود. درسال ۱۳۱۵ این بنا به دستور رضاشاه پهلوی، تخریب شد. دروازه قرآن در سال ۱۳۲۸ شمسی بار دیگر با فاصله کمی از دروازه کهن ساخته شد.

آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی معروف به سعدیه محل زندگی و دفن این شاعر بزرگ است. این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بود. در قرن هفتم مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران گردید و اثری از آن باقی نماند. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری به دستور کریمخان زند، بنایی دیگر ساخته شد. سال ۱۳۲۹ بنای کنونی با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری قدیم ساخته شده است.

آرامگاه حافظ
 
حافظیه در شمال شهر شیراز و در جنوب دروازه‌ی قرآن قرار دارد. آرامگاه حافظ شیرازی در این مجموعه واقع شده است. در سال ۸۵۶ هجری قمری و در حدود ۶۵ سال پس از وفات حافظ ، عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره وی بنا شد و در جلو این عمارت، حوض بزرگی ساخته شد که از آب رکن آباد پر می‌شد.

باغ ارم
تاریخ ساخت و بنیان‌گذار اولیه باغ ارم شیراز، به‌درستی مشخص نیست. ولی در سفرنامه‌های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری نام این باغ آمده ‌است. این باغ در دوران سلجوقیان و آل اینجو پا برجا بوده است. در زمان زندیه نیز کریم‌خان زند در توسعه و گسترش این باغ کوشید.

آبشار مارگون
آبشار مارگون با ۷۰متر ارتفاع در نزدیکی شهر سپیدان، روستای مارگون در مرز استان فارس با کهگیلویه و بویر احمد واقع شده است. این آبشار یکی از زیباترین آبشارهای ایران و نیز یکی از بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین آبشارهای چشمه‌ای جهان است. در مواقعی از زمستان در این آبشار قندیل‌هایی از یخ تشکیل می‌شود.

***

مسجد نصیرالملک

یکی از مساجد قدیمی شیراز، مسجد نصیرالملک است که در محله گود عربان و در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی امامزاده شاه چراغ قرار گرفته است. این بنا به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک که یکی از بزرگان سلسله قاجار بوده ساخته شده است. معماری آن کار محمد حسن معمار بوده است. مدت ساخت آن حدود ۱۲ سال و از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ خورشیدی به طول انجامیده است.

مجموعه پاسارگاد

پاسارگاد مجموعه‌ای از سازه‌های باستانی برجای‌ مانده از دوران هخامنشی است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس قرار دارد. این مجموعه دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.

من کوروش هستم

عبارت "من کورش هستم، شاه هخامنشی" که به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی روی یک ستون در پاسارگاد کنده‌کاری شده‌ است.

ارگ کریم خان

ارگ کریم خان در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شده‌ و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به‌عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریمخان معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌عنوان زندان استفاده شد که آسیب‌هایی به آن وارد شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی ‌است.

کلیسای شمعون غیور

ساخت این کلیسا مربوط به دوره پهلوی اول است و در شیراز واقع شده. شمعون قانوی حواری دهم عیسی مسیح بود و طبق یك روایت قدیمی در ایران كشته شد. سقف نمازگاه ، طاق ضربی آجری است و به جای دریچه در همه جا پنجره‌های رنگارنگ با نقشه‌های مهندسی ریز و بسیار ظریف، به كار رفته است. بانی و نخستین كشیش این كلیسا " رالف نارمن شارپ" دانشمند و خاورشناس انگلیسی است.

کاخ ساسانی سروستان

مجموعه کاخ ساسانی سروستان در استان فارس ۲۵ هکتار وسعت دارد. این کاخ در زمان بهرام گور ساسانی بوسیله مهر نرسی وزیر معروف او که صدارت یزدگرد اول و یزدگرد دوم را نیز عهده‌دار بوده ساخته شده‌است. این کاخ از سنگ و گچ ساخته شده و ایوانی مربع شکل بخش مرکزی آن را تشکیل می‌دهد که ۱۳ متر طول و عرض، و ۱۸ متر ارتفاع دارد.

آتشکده کازرون

این آتشکده در شهرستان کازرون قرار دارد. کاربری احتمالی بنا در زمان ساسانیان آتشکده بوده که با توجه به شواهد گوناگون، از جمله عدم تخریب آن در دوره‌های بعدی نظریات متعددی پیرامون کاربری آن مطرح می‌شود.

کاخ اردشیر بابکان

این کاخ در دوران اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیان‌گذار سلسلهٔ ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فیروزآباد است. این کاخ دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت ۱۸۰۰ سال گچ‌بری قسمت بالای دیوارهای داخلی آن همچنان سالم مانده ‌است. به علت قرار گرفتن این کاخ در کنار چشمه «قمپ آتشکده» آن را آتشکده فیروزآباد نیز می‌نامند.

مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز این شهر قرار دارد.این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه است که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است. این مسجد بدستور کریم خان زند ساخته شده‌است. مساحت شبستان این مسجد در حدود ۵ هزار متر مربع و منبر چهارده پله‌ای یکپارچه از سنگ مرمر از زیبایی‌های قسمت شبستان است.

حمام وکیل شیراز

حمام وکیل در دوره زندیه بدست کریم خان زند ساخته شد. این حمام در کانون شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان همچون بازار وکیل و مسجد وکیل جای دارد. از بخش‌های دیدنی این حمام بخشی بنام شاه نشین است که ویژه شاه بوده ‌است.

قلعهٔ اژدهاپیکر

این قلعه در شهرستان لارستان بر روی تپه‌ای در جانب شمالی شهر واقع است. بین این تپه و تپه‌ای که «قلعهٔ نارین» بر روی آن ساخته شده، دره ای تنگ وجود دارد که مسیر رودخانهٔ خشکی (رودخانه فصلی) به نام رودخانه (وروند) است. در ضلع شرقی قلعه اژدها پیکر، بر روی یک سطح مرتفع مشرف به شهر لار، بقایایی از یک ساختمان به جا مانده که به قبر مادر نادر شاه مشهور است.

آتشکده جره

آتشكده بالاده گره یا جره در بیرون روستای بالا ده شهرستان كازرون واقع است. این سازه از سنگ و ملات گچ ساخته شده و ارتفاع آن ۱۴ متر است. این آتشكده یكی از پنج آتشكده‌ای است كه مهر نرسی وزیر بهرام پنجم در بین كازرون تا فراشبند بنا نمود. به نظرمی‌رسد كه در قدیم اطراف این آتشكده شهری وجود داشته است.

نقش برجسته‌ی قجری

یکی از متأخرترین آثار تاریخی موجود در حریم تالاب پریشان نقش برجسته‌ای قاجاری مربوط به تیمور میرزا از نوادگان فتحلی شاه قاجار است که در فاصله یک کیلومتری در شمال غربی دریاچه پریشان و در ارتفاع دو متری از سطح زمین و بر سینه کوه نقش بسته است. این نقش که به دستور تیمورمیرزا از نوادگان فتحعلی شاه قاجار از والیان سرزمین فارس بر سینه کوه نقش بسته، تصویر خود وی رو برخی نزدیکانش را نشان می‌دهد.