300000 نفر به 1 نفر؛ یک بازی ناجوانمردانه!

گروه ورزشی، تنها چندساعت پس از قرعه کشی جام جهانی2014 برزیل و هم گروهی تیم های ملی ایران و آرژانتین، علاقمندان فوتبال با هجوم به صفحه اجتماعی لیونل مسی پیغام های مختلفی را برای این بازیکنان فرستادند که تعداد آن ها فراتر از 300000 پیغام رفته است. نکته جالب توجه این که هجوم کاربران ایرانی به صفحه فیس بوک مسی تا حدی پیش رفت که ستاره آرژانتینی بارسلونا مجبور به مسدود کردن صفحه اجتماعی خود شد!

به گزارش بولتن نیوز، نکته ای که شاید برای بسیاری از مردم جهان و نیز اکثر فوتبال دوستان به عنوان رکوردی غیرقابل تکرار، جلب توجه کند اما برای فوتبال دوستان ایرانی و اساساً فارسی زبانانی که از علّت این اتفاق و محتوای آن باخبرند، چندان مایۀ افتخار نخواهد بود.

البته این اولین باری نیست که کاربران ایرانی شبکه های اجتماعی به این شیوه و این گونه، بدون رعایت اخلاقیات حاکم بر این شبکه های اجتماعی مجازی، با آن روبرو می شوند و هنجارهای زندگی مجازی را به این ترتیب دگرگون کرده و به چالش می کشند. نمونه های این اقدامات گاهی به عنوان رفتاری مثبت و نیکو منجر به ثبت افتخارهای آماری برای جامعۀ فرهنگی و گاه ورزشی ما گردیده و گاه نیز همین هجوم یکباره، منجر به خجالت زدگی و شرمندگی عموم ایرانیان درجهان شده است.

به عنوان نمونه وقتی فیلم«جدایی نادر از سیمین» ساختۀ اصغرفرهادی با رای بالا ازسوی ایرانیان درشکبه های مجازی به نمرۀ بالای8/4 در وبسایت تخصصیIMDB دست یافت، با این که همۀ جامعۀ فرهنگی کشورمان، هورا کشیدند و خوشحالی عمومی در جامعه به راه افتاد، عده ای نگران این بودند که با این حساب دیگر نمی شود به هیچ متر و معیاری اعتماد کرد. بماند که مشابه این اقدام در ورزش هم تکرار شد و پس از آن که وبسایت فدراسیون بین‌المللی آمار و ارقام فوتبال اقدام به نظرسنجی برای انتخاب محبوب ترین بازیکن جهان کرد، یک بار مهدوی‌کیا و یک بار هم علی کریمی و فرهاد مجیدی در جمع محبوب ترین بازیکنان جهان قرار گرفتند تا حمایت دسته‌جمعی ایرانی‌ها اینجا هم بر واقعیت‌ها چیره شودو به لطف رای ایرانی‌ها نتیجه طور دیگری رقم بخورد؛ نظرسنجی‌ای ‌که مثلاً خود مسی را حتی بین 5 بازیکن برتر هم قرار نمی داد.

اما فارغ از این نمونه های ظاهراً خوب و مثبت(که البته به هیچ وجه مثبت نیستند) سابقۀ چند نمونۀ به روشنی منفی دیگر نیز از دست رنج فعالیت اینترنتی ایرانیان بر جای مانده است. به عنوان مثال در نخستین سالی که فدراسیون جهانی وزنه‌برداری اقدام به نظرسنجی اینترنتی کرده بود، به خاطر هجوم بیش ازحد کاربران ایرانی، سایت این فدراسیون دچار مشکل شده بود و برای یکی دو روز کاملاً قطع شد. یا وقتی همین چند ماه پیش، جمع زیادی از کاربران ایرانی فیس‌بوک در خلال برگزاری لیگ جهانی والیبال با هجوم به صفحه شخصی «ایوان زایتسف» ایتالیایی، این صفحه را پُر از نظرات و کامنت‌هایی کردند که اکثراً حاوی مطالب توهین‌آمیز و زننده بود. شرم آور آن که در آن رویداد اسف بار، خانواده زایتسف هم از این توهین‌ها بی‌نصیب نمانده بودند و حجم بالای کامنت‌ها به جایی رسید که این بازیکن گفت: "متاسفم که بزگترین تفریح ایرانیان توهین به دیگران است!"

با آن که آن روز مثل روزی که «فرهادمجیدی» یکی از محبوب ترین بازیکن های فوتبال جهان شد، به خود و ایرانی بودنمان افتخار نکردیم؛ اما با آن که می دانستیم باید فکری به حال این بی فرهنگی مدرن بکنیم، به آرامی بر این بحران چشم بستیم و در خفا خوشحال بودیم که عرق ملی و غیرت مان، ما را در دنیا از دیگران متمایز کرده است.

ماجرای تازه به وقوع پیوستۀ فیسبوک لیونل مسی اما مسئلۀ متفاوتی است. دیگر موضوع والیبال و لیگ جهانی و زایتسف ایتالیایی نیست. مسئله فوتبال، جام جهانی و لیونل مسی آرژانتینی است. این بار دایرۀ مخاطبان درگسترده ترین حالت ممکن است و عمق فاجعه در حادترین حد قابل تصوّر.

بگذارید کمی عمیق تر به این مسئله نگاه کنیم. با آن که لااقل در یک دهۀ گذشته با حرفه ای شدنِ فوتبال کشورمان و به برکتِ عدالت برنامۀ نود(!) موضوع بی اخلاقی در استادیوم های ورزشی از آن شکل تابویی که پیش از این داشت، خارج شده و شبانه روز در برنامه های درجه دو و سۀ تلوزیونی هم مورد انتقاد قرار می گیرد، همچنان معضلی است، بی پاسخ و دردی موثر! بنابراین اتفاق جدیدی که درحال حاضر افتاده، به هیچ وجه موجب شوک و بحرانی باورناکردنی در جامعۀ ورزشی نشده و همین طور که در این نوشته نیز اشاره شد، چنین مسائلی در ورزش و فرهنگ ما، سابقه دار است.

البته نباید فراموش کنیم که بی اخلاقی و استفاده از کلمات و شعارهای رکیک، به هیچ وجه منحصر به استادیوم های ما نیست و همان طور که همه به خوبی واقفیم، اخلاق استادیومی در سراسرجهان، رفتاریست لمپن مآبانه و تاحدودی غیرمودبانه! اما آن چه ما را از این منظر از دیگر نقاط دنیا منحصر و متمایز می کند، این است که کل کل کردن و کُری خواندن(یا بنابه آن چه در زبان انگلیسی رایج است: Bully) تنها در کشور و فرهنگ ماست که این قدر بی در و پیکر و غیرعقلانی است و تا این حد به خارج از دروازه های استادیوم های ورزشی و این طور که پیداست حتی به زندگی مجازی افراد نیز راه پیدا می کند.

بنابراین دلیل این عکس العمل شدید لیونل مسی و جامعۀ جهانی، این است که طرفداران فوتبال در ایران، کل کل ها و کری هایشان را به بیرون از مکان مناسب(استادیوم فوتبال) انتقال دادند و حرمت فضای شخصی و خصوصی یک شخصیت مشهور(Celebrity) را شکستند. فارغ از این، آن چه این موضوع را به رویدادی باورناپذیر و منحصربه فرد بدل کرده، نه کراهت بیش ازحد گفته های هموطنان مان در این کامنت ها و استفاده از کلماتی رکیک تر از آن چه معمولاً در استادیوم های فوتبال جهان شنیده می شود؛ بلکه تعداد بسیار بالای این کامنت ها(بیش از 300000کامنت) در کمتر از چندساعت بوده است.

البته ما به هیچ وجه نمی خواهیم از این رفتار ناشایست حمایت کنیم و یا به هر شکلی آن را توجیه کنیم. هیچ شکی در اشتباه بودن این رفتار هموطنان(و خود)مان نیست و بی شک چنین رفتاری، شایستۀ برخورد فرهنگی جدی و بی تعارف است. با این همه نباید فراموش کنیم که بسیاری از کسانی که این کامنت های نادرست را در صفحۀ مسی گذاشته اند، بلافاصله پس از چند ساعت، متوجه رفتار ناشایست شان شده و سریعاً یا اقدام به پاک کردن آن نموده اند و یا رسماً در کامنتی دیگر عذرخواهی کرده اند.

پاسخ مسی به کامنت های ارسالی ایرانیان در صفحۀ فیسبوک

به هر تفسیر، نکتۀ جالب توجهی که در این خصوص به ذهن می آید، مسئلۀ فیلتر بودن این شبکۀ اجتماعی در داخل کشورمان است. نکته این جاست چنین رفتار سلبی ای با این پدیدۀ اجتماعی(فیسبوک و شبکه های اجتماعی) علی رغم این که نتوانسته موجب محدودیت استفاده از آن در سطح جامعه بشود؛ منجر به این گردیده که متاسفانه، تنها اخلاق و رفتار شایسته و اصولی استفاده از این شبکه های اجتماعی در جامعه، فرهنگ سازی نگردیده و موجب شده که چنین اتفاق ناخوشایندی به وقوع بپیوندد.