پاسخ هوشمندانه ایران به اقدام نا هوشمندانه فرانسه

گروه بین الملل - محمد جواد موسوی زاده : روابط دیپلماتیک را می توان ارتباط گیری صحیح مسئولین کشورها بر اساس اصول تشریفاتی بین المللی با یکدیگر تعریف کرد. لذا سیاسیون هر کشور برای ایجاد ارتباطی مناسب در چارچوب دکترین سیاست خارجی کشور خود مهارت ها و دانش های مربوطه را آموخته و در این راستا بر اساس دکترین مذکور، روابط بین المللی کشور خود را تنظیم و مواضع دولتی را اعلام می کنند. روابط دیپلماتیک بین کشورها در سده اخیر به لازمه ارتباط گیری ملل و دول مختلف تبدیل شده و در صورت نبود این روابط، ارتباط بین ملت ها و اداره صحیح مناسبات فرامرزی غیر قابل تصور است. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوانی کشوری مستقل با الهام گیری از اصول سیاست خارجه امام خمینی (ره) با در نظر گرفتن مواردی همچون اصل احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلي يكديگر، گستره روابط بر اساس مباني انسانی و شرعی، كمك به مظلومین، مستضعفان و پا برهنگان جهان و تکیه بر نفی و اثبات های تئوریزه شده توسط مقام معظم رهبری با کشورهای مختلف جهان اقدام به ایجاد رابطه می کند.

به گزارش بولتن نیوز، اکنون که بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی ایران گذشته است کشورهای بسیاری بر اساس همان اصول یاد شده با جمهوری اسلامی ایران رابطه برقرار کرده و در فضایی مناسب و بدون مشکل به تنظیم روابط خود با ایران می پردازند.اما اندک کشورهایی با ایجاد توطئه بر علیه ملت ایران خود را در فهرست دشمنان این ملت قرار داده اند. مقام معظم رهبری در اول فروردین ماه امسال در سخنرانی نوروزی خود در مشهد در بخشی از سخنان خود از آمریکا به عنوان دشمن اصلی ملت ایران یاد کردند و رژیم غاصب صهیونیستی را حتی در حدی ندانستند که در شمار دشمنان ایران قرار بدهند. ایشان دولت انگلیس را دنباله رو سیاست های امریکا معرفی کرده و افزودند که خود دولت انگلیس استقلالی ندارد که انسان او را يك دشمن مستقلی به حساب بياورد.اما نکته ای که در این بخش از سخنان ایشان بیشتر تازگی داشت که البته رسانه های ما از آن غافل شدند و به شایستگی به تحلیل آن نپرداختند معرفی کشور فرانسه به عنوان دشمن جمهوری اسلامی ایران بود که قبلا چنین سخنی را از ایشان به یاد نداریم. ایشان پیش از این، هرگز از فرانسه به عنوان دشمن ایران یاد نکرده بودند.حتی فرانسه را کشوری نمی دانستند که از شنیدن نامش ملت ما خاطره ای بدی به یاد داشته باشد و آن خاطره در ذهن تداعی گردد.

ایشان در همین زمینه در آبان ماه سال گذشته در جمع مردم بجنورد فرمودند: مردم ما از خيلى از كشورهاى اروپائى خاطره‌ى بدى ندارند. ما از فرانسه، از ايتاليا، از اسپانيا خاطره‌ى بدى نداريم. بله، از انگليس خيلى خاطره‌ى بد داريم؛ انگليس را ميگوئيم «انگليس خبيث»؛ ليكن كشورهاى ديگر اروپائى نه. با اين كارى كه اينها دارند ميكنند، همراهى با آمريكا -كه به نظر ما كاملاً غيرخردمندانه است، دشمنى ملت ايران را به خود جلب ميكنند؛ خودشان را در چشم ملت ايران منفور ميكنند.{1}

حال مشخص می شود که رهبر انقلاب چند ماه پیش به کشورهای فرانسه، ایتالیا و اسپانیا پیام لازم را برای عدم همراهی با امریکا و جلب دشمنی ملت ایران مخابره کرده بودند و پس از گذشت چند ماه که کشور فرانسه پیام مقام معظم رهبری را جدی نمی گیرد از سوی ایشان در مهمترین سخنرانی سال به عنوان کشوری معرفی می شود که در قبال ملت ایران دشمنی زیادی کرده است و این همان کشوری است که در چند ماه پیش در سخن معظم له به گونه ای معرفی می شود که حتی مردم ما از آن خاطره بدی ندارند.این نشان می دهد که فرانسه در بین آن سه کشور در این چند ماه به سیاست های غلط خود در قبال ایران ادامه داده و نتیجه آن ادبیات تندتر رهبری ایران در قبال این کشور اروپایی است که اینبار رهبری گرانقدر دشمنی با ملت ایران را از ناحیه فرانسه نا هوشمندانه توصیف می کنند.

ایشان در همین راستا در بخشی از سخنان خود چنین فرمودند :

من اينجا مناسب مي دانم كه بگويم مسئولين دولت فرانسه هم در چند سال اخير دشمنی‌های آشكاری با ملت ايران كرده‌اند؛ اين يك ناهوشمندی از سوی دولتمردان فرانسه است. انسان عاقل، بخصوص سياستمدار عاقل، هرگز نبايد انگيزه‌ی اين را داشته باشد كه موجودی را كه دشمن او نيست، تبديل به دشمن كند. ما با دولت فرانسه، با كشور فرانسه مشكلی نداشتيم؛ نه در طول تاريخ مشكلی داشتيم، نه در دوران حاضر؛ اما سياست غلط از زمان ساركوزی، كه دولت امروز فرانسه هم متأسفانه همان راه را می رود، دشمنی با ملت ایران است. به نظر ما این كار غلطی است، كار غیرمدبرانه و غیرعاقلانه‌ای است، كار ناهوشمندانه‌ای است.{2}

نگارنده بر آن است که رهبری در پاسخ به این اقدام ناهوشمندانه فرانسوی ها، پاسخی هوشمندانه دادند و البته ایشان می توانستند ادبیات تندتری هم در این زمینه به کار برند اما معظم له قصد دارند که آخرین فرصتی هم به کشوری که با آن در طول تاریخ و دوران معاصر مشکلی نداشتیم بدهند و مطمئنا اگر سیاستمداران این کشور رویه خود را در قبال ایران تغییر ندهد این اقدام ناهوشمندانه با پاسخ های هوشمندانه تر مقام معظم رهبری مواجه خواهد شد.

به بهانه ایراد این سخنان از سوی رهبر انقلاب و طرح بحثی این چنینی، در ادامه این نوشتار جهت تبیین بیشتر موضوع و کندوکاو رابطه دو کشور، نگاهی گاها اجمالی به تاریخ روابط فی مابین ایران و فرانسه خواهیم داشت:

دوره اول روابط فی مابین ایران و فرانسه – دوره صفوی : اولین ارتباط فی مابین ملت های ایران و فرانسه با نام ژان باتیست تـاوِرْنیه چهره نامدار فرانسوی گره خورده است. وی که از جهانگردان و بازرگانان معروف فرانسه بود در عصر صفوی بارها به ایران و مشرق زمین سفر کرد. سفرنامهٔ او در شرح وقایع دورهٔ صفویه و وقایع دربار صفوی دارای اهمیت بسیار است. به طور خلاصه، نظر تاورنیه درباره ایرانیان بسیار مثبت است و معتقد است که ایرانیان از همه ملل آسیا باهوش ‌ترهستند و از فرنگی‌ها در عقل و کفایت هیچ عقب نمی‌مانند. او همچنین معتقد است که ایران در آسیا به منزله‌ فرانسه در اروپاست.{3}

در سال 1705 میلادی، ارتباطات بازرگانی بین فرانسه و ایران شکل گرفت. لوئی چهاردهم، ژان باپتیست فبر را با هیاتی همراه به عنوان سفیر فوق العاده به ایران فرستاد.در هیات همراه او چهره های نامداری از جمله ژاک روسو عموی ژان ژاک روسو از چهره های راهگشا انقلاب کبیر فرانسه به چشم می خورد.{4}

ژان باپتیست فبر در ایران درگذشت اما پس از او پیر ویکتور میشل کار او را دنبال کرد. روابطی که در نهایت منجر به یک پیمان دو طرفه در سپتامبر 1708 شد. {5}

به طور کل می توان روابط ایران و فرانسه را در عصر صفوی دوستانه و بدون نکته منفی مهمی توصیف کرد.

دوره دوم روابط فی مابین ایران و فرانسه – دوره قاجاریه :

برای یک دوره کوتاه بین سال های1807 الی 1809 بین امپراتوری ناپلئون فرانسه و کشور سلطنتی ایران با پادشاهی فتحعلی شاه جهت مقابله با روسیه و بریتانیا ائتلافی بزرگ تشکیل شد. تشکیل این ائتلاف بخشی از طرح بزرگ ناپلئون برای عبور از شرق میانه به منظور حمله به هند مورد تصرف انگلیس بود.

دوره سوم روابط فی مابین ایران و فرانسه - دوره پهلوی : در دوره پهلوی اول روابط فی مابین با نوسانات زیادی رو به رو بود و به دلیل وابستگی شدید رضا خان به انگلیس رابطه فرانسه با ایران کمرنگ شد و حتی در مقاطعی کار دو کشور به قطع رابطه کوتاه مدت هم رسید.اما پهلوی دوم رابطه صمیمانه و خوبی با دولت فرانسه ایجاد کرده بود. به طوری که ژنرال شارل دوگل اولین رئیس جمهور جمهوری پنجم فرانسه در سال 1963 به ایران آمد و از آثار باستانی شیراز بازدید کرد.گفتنی است همکاری های نزدیک اقتصادی با ایران در دوران پهلوی به خصوص انعقاد قراردادهای متعدد مربوط به کارهای عمومی و فعالیت های اجتماعی در این دوران به اوج خود رسید.

دوره چهارم روابط فی مابین ایران و فرانسه - انقلاب اسلامی ایران : از سال 1980 میلادی که به صورت رسمی حکومت جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت کشور جمهوری فرانسه تاکنون پنج رئیس جمهور را به خود دیده است و همان طور که رهبر انقلاب اسلامی در سخنان نوروزی خود در مشهد گفتند دشمنی فرانسه با ملت ایران پس از به قدرت رسیدن سارکوزی ایجاد شده است و می توان تاریخ سیاسی معاصر فرانسه را در قبال ایران به دو بخش قبل و بعد سارکوزی تقسیم کرد. حال نگاهی اجمالی به پنج رئیس جمهور فرانسه که در دوران انقلاب قدرت را در فرانسه در دست داشته اند انداخته و اقدامات آنها را در قبال انقلاب اسلامی بررسی می کنیم.

اول؛ والری ژیسکار دستن بیستمین رئیس جمهور تاریخ فرانسه است که از 1974 تا 1981 قدرت را در دست داشت. او نسبت به چهار رئیس جمهور دیگر که پس از او به قدرت رسیدند نقش کمتری در شکل دهی رابطه بین دو کشور دارد.دلیل این موضوع هم آن است که دوره ریاست جمهوری او یک سال پس ازآغاز روند حرکتی حکومت نظام اسلامی به پایان می رسد. گفتنی است که او در سال 1979 میزبان امام (ره) در فرانسه بود و تنها در موردی خاص مربوط به موضوع مجازات مجرمین درکشور پس از بازگشت به ایران امام به ایشان پیامی دادند که شرح آن اینگونه است :

روابطی که ما را به فرانسه پیوند می دهد همواره بر مبنای اخلاقی و تمدن های ما و احترام متقابل پایه گذاری شده است. بنابراین تعجب کردم وقتی دریافتم بعضی از محافل فرانسوی برای محکومیت جنایتکاران، غارتگران و فاسدان رژیم منحله گذشته که مرتکب جنایات عظیمی نسبت به مردم کشور شدند و طبق اصول اسلامی و قرآن مجید مقصر شناخته و محاکمه شدند دخالت می کنند.

والری ژیسکار دستن همچنین چندین سال پیش در مصاحبه ای در مورد فعالیت های هسته ایران حمایت کرد و گفت : همه مقامات روشنفکر جهان از برنامه هسته ای ایران حمایت کرده اند و از رییس آژانس بین المللی انرژی اتمی گرفته تا دبیرکل سازمان ملل متحد، همگی بر این نکته اتفاق نظر دارند که سیاست تحریم و انزوای این کشور بدون نتیجه خواهد بود. وی ادامه داد: سال هاست که در عالم سیاست فعالیت دارم و توصیه می کنم در قبال ایران جبهه ای مخالف نگیرید زیرا تا سال 2030 میلادی، بیش از 53 درصد انرژی جهان باید از فعالیت اتمی تولید شود.{6}

دوم؛ فرانسوا میتران سوسیالیست که اولین رئیس جمهور سوسیالیست فرانسه هم لقب گرفت کارنامه خوبی در برابر ملت ایران ندارد. فرانسوا میتران در سال 1981 در فرانسه به پست ریاست جمهوری رسید. درست زمانی که ایران درگیر جنگ با عراق بود.بنا به روایات تاریخی میتران به صدام تسلیحات زیادی داد که شهید رجائی در واکنش به این مسئله در دوران ریاست جمهوری خود در مرداد ماه 1360 در بخشی از پیام خود به رئیس جمهور وقت فرانسه (فرانسو میتران) که در پاسخ پیام تبریک وی نوشته شد اینگونه می نویسد : شما آقای میتران بخوبی می‌دانید که میهن اسلامی ما مورد تجاوز آشکار دست ‌نشانده رژیم عراق واقع شده است اما به کشور عراق کمک تسلیحاتی می‌کنید و هواپیمای میراژ می‌دهید و در همان حال هم برای اینجانب آرزوی موفقیت می‌کنید!{7}

میتران همچنین به منافقین در شهری به نام اور سور لوآز پناه داد و شهید رجایی در واکنش به این موضوع نیز در همان پیام آورده اند : من در شگفتم که چگونه ممکن است بین عمل و گفتار یک انسان تا این اندازه تناقض و تضاد وجود داشته است! شما در پیام خود برای اینجانب آرزوی موفقیت می‌کنید اما در همان حال به بهانه حمایت از آزادی به جنایتکارانی مثل بنی‌صدر و رجوی که دستهایشان به خون دهها هموطن بیگناه من آغشته است، پناه می‌دهید تا به کمک امپریالیسم و صهیونیسم جهانی علیه انقلاب ملت ایران توطئه کنند.{8}

سوم؛ در زمان ژاک شیراک روابط گرم و دوستانه بود و انصافا می توان نوشت که در دوره او بهترین دوره روابط دیپلماتیک ایران و فرانسه شکل گرفت. اولین و مهمترین اقدام شیراک که به نفع جمهوری اسلامی بود عملیات گسترده پلیس فرانسه علیه اعضای سازمان مجاهدین خلق بود که به بازداشت ۱۶۵ تن از اعضای آن سازمان از جمله مریم رجوی انجامید.این اقدام موجی از خوشحالی را در بین سیاسیون ایران در پی داشت. در آن زمان نیکلا سارکوزی وزیر کشور فرانسه بود و دراین زمینه در مصاحبه ای گفت : دولت فرانسه تصميم گرفته است مراكز سازمان تروريستي مجاهدين خلق را در خاك اين كشور متلاشي سازد.

نيكلا سركوزي، وزير كشور فرانسه در مصاحبه با خبرنگاران از دانيل ميتران، همسر فرانسوا ميتران، رئيس جمهوري پيشين فرانسه نيز انتقاد كرد. خانم ميتران رياست انجمن فرانس ليبرته را برعهده دارد كه با بازداشت اعضاي سازمان مجاهدين خلق در خاك فرانسه مخالفت كرده بود. وزير كشور فرانسه با اشاره به اينكه چند تن از هواخواهان سازمان مجاهدين خلق دست به خودسوزي زدند و جان خود را از دست دادند، تعادل رواني اعضاي اين سازمان را زير سئوال برد. {9}

این اقدام ژاک شیراک توانست تا حدی چهره مخدوش فرانسه را که به مریم رجوی پناه داده بود را در نزد ملت ایران ترمیم کند.

اقدام دیگری که روابط فی مابین را بهبود بخشید مربوط به میانجی گری ایران در موضوع گروگانگیری چند فرانسوی در لبنان بود که در نهایت به آزادی آن گروگانها انجامید.در همین راستا خبرگزاری فرانسه گفت: آقای هاشمی رفسنجانی نقش اصلی را در رها سازی گروگان‌های فرانسوی ایفا کرده و دستور آزادی آنان را شخصاً صادر نموده است. آقای هاشمی رفسنجانی با یکی از افرادی که به بیروت فرستاده شده بود، تماس گرفت و دستور آزادی گروگان‌ها را صادر کرد.گفتنی است ژاک شیراک پس از این اقدام از ایفای نقش ایران در این میانجیگری تشکر کرد.{10}

نکته دیگری که دو کشور را به هم نزدیک کرد استقبال بسيار گرم ژاک شيراک از رئیس جمهور وقت ایران سید محمد خاتمی بود که مورد توجه فراوان رسانه های گروهی قرار گرفت.

ژاک شیراک در اقدامی دیگر زمانی که نخست وزیر فرانسه بود در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سراسری ای،بی،سی آمریکا ، ضمن رد اتهام حمایت ایران، سوریه و لیبی از تروریسم، مدارک موجود را برای اثبات این اتهام ناکافی دانست . شیراک در این مصاحبه در پاسخ به ادعای مجری برنامه مبنی بر دخالت کشورهای ایران، سوریه و لیبی در عملیات تروریستی و سکوت فرانسه در قبال آنها گفت :" اعلام اینکه ایران ، سوریه و لیبی مجری تروریسم هستند کار ساده ای است ولی شواهد شما برای اثبات این ادعا کجاست ؟ این تهمت ها خود یک نوع تروریسم است .{11}

چهارم؛ نیکلا سارکوزی همان نو محافظه کاری که در نگرش سیاسی بسیار به آمریکایی ها و جمهوری خواهانی همچون جورج بوش نزدیک است. پس از به قدرت رسیدن وی روابط ایران و فرانسه که در دوره ژاک شیراک دوره خوبی را سپری کرده بود با دشمنی هایش به بهانه مسئله هسته ای ایران به بن بست رسید.سارکوزی با موافقت ارجاع پرونده غنی سازی اورانیوم ایران به شورای امنیت اولین اقدام خود علیه ایران را انجام داد.او در قبال ایران لحن تندی داشت و همواره برای اعمال فشار بر ایرات تلاش می کرد.سارکوزی در نشست خبری در پایان نشست سران کشورهای عضو گروه 20 در شهر کن فرانسه گفت : تنها چیزی که گفته‌ایم این است که اگر ایران موجودیت اسرائیل را تهدید کند فرانسه دست بسته نخواهد ماند.

پنجم؛ فرانسوا اولاند سوسیالیست مانند میتران سوسیال رابطه بسیار خوبی با سازمان منافقین دارد. او چندین بار با مریم رجوی دیدار کرده است.در همین راستا چندی پیش لیبراسیون برگزاری چنین دیدارهایی را از سوی اولاند فاش کرد و گفته می شود اولاند در این دیدار ها با منافقین اعلام همبستگی کرده است.جالب اینجا است که نیکولا ساکوزی با دیدگاه های ضد ایرانی خود هرگز درخواست ملاقات رجوی را نپذیرفت و در زمانی که وزیر کشور بود توانست تا حد زیادی شبکه منافقین در پاریس را از بین ببرد اما اولاند از منافقین حمایت می کند. اولاند هم مانند سارکوزی بارها ملت ایران را تهدید کرده و برای اعمال تحریم ها علیه ملت ایران به بهانه پرونده هسته ای از هیچ کوششی دریغ نکرده است. وی ایران را خطری برای همه کشور های جهان می داند.

همان طور که ملاحظه شد روابط ایران و فرانسه پس از سارکوزی به تیرگی گروید. البته قبل از آن هم نکات منفی بود ولی نکات مثبتی هم بود که تا حدی آن را جبران می کرد و اکنون هم فرانسوا اولاند دشمنی خودش را با ملت ایران اثبات کرده است.باید دید این تیرگی روابط تا کجا جلو می رود.آیا رهبران فرانسه از پیام هوشمندانه رهبری درقبال عمل نا هوشمندانه خود درس می گیرند؟همان طور که رهبری گفتند این سیاست منطقی نیست که وقتی با کسی دشمنی نداریم بخواهیم دشمنی اش را جلب کنیم. ملت ایران و فرانسه همواره از فهیم ترین ملت ها بوده اند و دولت فرانسه با این اقداماتش تنها این دو ملت را از هم دور می کند.بهتر است اولاند با دریافت پیام مجدد رهبری از همراهی با امریکا در جهت اعمال فشار های غیر منطقی بپرهیزد و از این فرصت پایانی جهت بهبود روابط که رهبری در امر دیپلماسی در اختیارشان قرار داده اند استفاده کنند تا این کشور هم به منزله امریکا مورد خشم بیش از حد ملت انقلابی ایران قرار نگیرد.

منابع :

1- بيانات در اجتماع مردم بجنورد - نونزدهم آبان نود و یک

2-بیانات در جمع مردم مشهد- اول فروردین ماه نود و یک

3- http://en.wikipedia.org/wiki/France%E2%80%93Iran_relations

4- Iradj Amini, p.17

5- Iradj Amini, p.19

6-عصر ایران

(ap) – news –beirut –lebanono – august 12 -1981 -7

8-همان

9-رادیو فردا – مصاحبه ژان خاکزاد

10-http://hashemirafsanjani.ir -خاطره روز 16 اردیبهش سال 1367