آيت‌الله احمد جنتي؛ از تولد تا امروز

مهاجرت به قم؛ تحصيل و مبارزه

آيت الله احمد جنتي پس از تكميل مقدمات در اصفهان به قم رفت تا از محضر بزرگان آن ديار بهره ببرد. ايشان با حضور در حوزه علميه قم از محضر بزرگاني همچون حضرت آيت‌الله بروجردي، امام خميني، و آيات بهاءالديني، صدوقي، گلپايگاني، حجت كوه كمره‌اي، بهره برد؛ ايشان همچنين با افراد فاضلي همچون شهيد سعيدي، شهيد مفتح و آقايان، شيخ محسن حرم پناهي، سيد كرامت‌اله ملك حسيني، ابوالقاسم خزعلي، محمدعلي موحدي كرماني و ... به مباحثه مي‌پرداخت و با علما و بزرگاني همچون آيت‌الله دكتر بهشتي، شهيد قدوسي، آيت‌الله مصباح يزدي، آيت‌الله مشكيني، آيت الله سبحاني و آيت‌الله اميني رابطه دوستانه و صميمانه‌اي برقرار كرد.

آيت‌الله جنتي پس از آغاز به كار مدرسه حقاني، به مدت 14 سال به تدريس دروس دوره مقدمات و سطح پرداخت. البته آيت‌الله جنتي در كنار تحصيل، به فعاليت‌هاي سياسي و مبارزه عليه رژيم پهلوي هم به طور جدي پرداخت؛ « فعالیتهای‌ سیاسی‌ در پرونده زندگانی‌ او گاه‌ بیشتر و بهتر می‌درخشد. آیة‌ الله احمد جنتی‌ پیش‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌، در سخنرانیها، اجتماعات‌ عمومی‌ و جلسات‌ خصوصی‌ همواره‌ به‌ افشای‌ ماهیت‌ پلید حکومت‌ پهلوی‌ و ضرورت‌ براندازی‌ این‌ حکومت‌ وابسته‌ می‌پرداخت‌. او که‌ خود سالها شاگرد مرجع‌ عالی‌ قدر شیعه‌، امام‌ خمینی‌( ره‌) بود، همواره‌ دیگران‌ را به‌ پیروی‌ از راه‌ امام‌( ره‌) دعوت‌ می‌کرد. از سوی‌ دیگر در درون‌ حوزه‌، ضمن‌ ملاقات‌ با علما و مراجع‌، آنها را از آخرین‌ اخبار حرکت‌ انقلابی‌ امام‌ و مردم‌ با خبر می‌ساخت‌. او با عضویت‌ در جامعه مدرسین‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌، به‌ برنامه‌ ریزی‌ هماهنگ‌ برای‌ برپایی‌ راهپیمایی‌ها، نوشتن‌ اعلامیه‌ها و ارتباط‌ با دیگر مراکز مرتبط‌ با نهضت‌ امام‌ خمینی‌( ره‌) ـ همانند جامعه‌ روحانیّت‌ مبارز ـ می‌پرداخت‌. آیت‌ الله جنتی‌ همواره‌ ارتباط‌ خود را با امام‌( ره‌) حفظ‌ می‌کرد تا با الهام‌گیری‌ از ایشان‌، از آخرین‌ فعالیتهای‌ مبارزاتی‌ در قم‌، نجف‌ و دیگر شهرها اطلاع‌ پیدا کند. او بارها در قم‌، رفسنجان‌ و جزیره خارک‌ مورد تهدید و تعقیب‌ رژیم‌ شاه‌ قرار گرفت‌ و چند بار در قم‌ بازداشت‌ شد. او سه‌ نوبت‌ به‌ زندان‌ رفت‌ و مجموعاً سه‌ ماه‌ زندانی‌ شد و یک‌ بار هم‌ دستگیر و به‌ مدت‌ سه‌ سال‌ به‌ اسدآباد همدان‌ تبعید شد.» (2)

همچنين آيت‌الله جنتي جزء علمايي بود كه پس از رحلت آيت الله حكيم، طي اطلاعيه اي « لزوم مراجعه مقلدين به آيت‌الله خميني » را تأييد كردند. (3)

پس از پيروزي انقلاب

آيت الله احمد جنتي پس از پيروزي انقلاب، همچنان در قامت يك مبارز انقلابي باقي ماند، و از افتادن به خطرها و پذيرفتن مناصبي كه بيشترين هجمه‌ها عليه وي را به دنبال داشته، كوچكترين ترديدي به خود راه نداده است؛ اغلب آيت‌الله جنتي را تنها با دبيري ايشان در شوراي نگهبان مي‌شناسند، اما مروري بر مهم‌ترين مسئوليت‌هاي اين پيرمرد آسماني، گوشه‌اي از تلاش هاي وي در نظام جمهوري اسلامي را به روشني مشخص مي‌سازد. از نخستين احكام دريافتي وي، حضور به عنوان قاضي در محاكم انقلاب، امامت جمعه اهواز، حضور به عنوان فقيه در شوراي نگهبان و حضور در شوراي تبليغات اسلامي مي‌باشد.

برخي مسئوليت‌هاي اصلي آيت‌الله جنتي پس از پيروزي انقلاب به اين شرح است:

• دبیری شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی

• ریاست سازمان تبلیغات اسلامی

• نماینده ولی فقیه ( حضرت امام و رهبر انقلاب) در اتحادیه انجمنهای اسلامی دانش آموزان

• عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی با حکم امام خمینی و امام خامنه‌ای

• دبیری شورای نگهبان قانون اساسی

• امامت جمعه موقت قم، اهواز و تهران

• عضویت در شورای پشتیبانی جنگ

• مدیریت در دادگاههای انقلاب اسلامی

• نمایندگی مجلس خبرگان در دوره اول و دوم از استان خوزستان و در دوره سوم از استان تهران و عضویت در هیأت تحقیق مجلس خبرگان

• عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام

• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی

• عضویت در هیأت مؤسس جامعة الزهرا با حکم حضرت امام خمینی

• عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم حضرت آيت‌الله خامنه‌اي

• عضویت در شورای عالی تبلیغات خارجی با حکم حضرت آيت‌الله خامنه‌ای

• مسوؤلیت ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر

• عضویت در کمیسیون صدا و سیما

• عضویت در شورايعالي مجمع جهاني اهل بيت (ع) با حكم مقام معظم رهبري

موشكافي برخي موارد از عملكرد آيت‌الله جنتي در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، كمك بيشتري به شناخت شخصيت اين بزرگوار دارد:

عدم گرفتاري در پديده آقازادگي

آيت‌الله جنتي از بزرگان و صاحب منصبان نظام در طول سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي بوده است؛ ظرافت و دقت كار ايشان به گونه‌اي بوده كه همواره مورد تاييد امام خميني و رهبر انقلاب بوده است؛ ايشان نيز هيچ‌گاه از اين اعتماد نظام اسلامي به خود، كمترين سوء استفاده را نكرده و حتي از آزمايش و ابتلائات نيز سربلند بيرون آمده است؛ ايشان از يكي از سخت‌ترين آزمايشات الهي، كه همانا ابتلاء و آزمايش به وسيله فرزندان است نيز پيروز خارج شد و مانند برخي ديگر از مسئولين، كوچكترين استفاده اي از جايگاه خويش براي رهايي فرزند مجرم و خطاكار خود از پنجه عدالت نكرد.

محمدحسين جنتي فرزند آيت‌الله جنتي است كه از سالهاي پيش از انقلاب به عضويت سازمان مجاهدين خلق در آمد. وي به همراه اين سازمان به مبارزه عليه رژيم شاه پرداخت؛ او پس از پيروزي انقلاب اسلامي و حتي پس از مواضع خصمانه اين سازمان منافق عليه نظام اسلامي، از آنان جدا نشد و به مبارزه مسلحانه عليه نظام جمهوري اسلامي پرداخت؛ از آنجا كه پس از اعلان جنگ مسلحانه سازمان منافقين عليه جمهوري اسلامي، برخورد با آنان در دستور كار قرار گرفته بود، برخورد با افرادي مانند محمدحسين جنتي نيز از همين موارد بود؛ اما، آيت‌الله جنتي هيچ دخالتي در اين امر نكرد تا نظام به وظيفه خود عمل كند؛ در نتيجه فرزند وي در درگيري با پاسداران انقلاب اسلامي كشته شد (4) و حضرت آيت‌الله از بابت اين برخورد نظام انقلابي، خم به ابرو نياورد.

حتي گفته مي‌شود كه فرزند ايشان، نه در درگيري، كه با حكم دادگاه به اعدام محكوم شده و ايشان نيز سكوت كرده اند؛ و همچنين از برخي افراد روايت شده كه « آیت الله جنتی نذر کرده بوده که اگر پسرش حسین جنتی که فراری است و روند انقلاب را قبول ندارد دستگیر یا اعدام شود 40 روز روزه شکر بگیرد»؛ (5) به هر تقدير تفاوت در نحوه كشته شدن حسين جنتي، به اصل ماجرا ضربه نمي‌زند، كه آن همانا سربلندي آيت‌الله جنتي از اين آزمايش الهي است. آزمايشي كه برخي بزرگان در آن مردود شدند.

شوراي نگهبان؛ بيش از سي سال خدمت شجاعانه

حضور به عنوان فقيه در شوراي نگهبان، آن هم بيش از سي سال، پررنگ ترين چهره حضور آيت‌الله جنتي در عرصه سياسي كشور است؛ جايگاهي مهم كه رصد بسياري از مسائل مهم و كشور را برعهده دارد. آيت الله جنتي مسئوليت حضور در اين منصب را از آغاز به كار اين شورا، از طرف حضرت امام خميني عهده دار شد. عملكرد قاطع و موفق و صحيح او در اين جايگاه باعث شد تا حضرت امام ايشان در در اين سمت، پس از پايان دوره آن مجدداً منصوب كنند. پس از رحلت حضرت امام، آيت‌الله خامنه اي نيز كه از جايگاه خطير شوراي نگهبان و عملكرد آيت‌الله جنتي آگاهي داشتند، ايشان را در اين پست ابقا كردند، و تا كنون نيز در اين سمت تغييري نداده اند؛ اين امر – يعني حضور بيش از سي ساله آيت‌الله جنتي در يكي از مهم‌ترين مناصب نظام – دو چيز را به اثبات مي‌رساند:

اول: اينكه آيت‌الله جنتي از پس مسئوليت خطير خود موفق و سر بلند برآمده و همچنان اعتماد مردم و نظام را نسبت به خود و اين جايگاه حفظ كرده است.

دوم: اينكه عملكرد صحيح و شجاعانه ايشان باعث شده، همواره مورد تأييد حضرت امام خميني و رهبر معظم انقلاب باشند و به عبارتي دقيق‌تر، يار امين ايشان در امر نگهباني از قانون اساسي لقب بگيرند.

هزار نكته باريك تر ز مو در تأييد بيش از سي ساله و مستمر آيت‌الله جنتي از سوي امام خميني و رهبر معظم انقلاب، وجود دارد كه بيش از اين بدان نمي‌پردازيم.

تزلزل ناپذيري در برابر سيل تخريب‌ها

مواضع انقلابي و عملكرد شجاعانه آيت‌الله احمد جنتي در موارد مختلف سبب گرديده، در سالهاي اخير كه نقش محوري و مهم ايشان در خنثي سازي نقشه‌هاي دشمنان و ضد انقلاب، بيش از پيش روشن شده است، به نسبت سيل عظيمي از تخريب‌ها متوجه ايشان گردد. مواضع شجاعانه و عملكرد انقلابي آيت‌الله جنتي در شوراي نگهبان، كه مخصوصاً از سال 1376 به بعد بيشتر روشن گشت، سيل تخريب‌ها و تهمت ها را نيز بيشتر به سوي ايشان روانه ساخت.

عملكرد شجاعانه حضرت آيت الله در عمل به قانون در ماجراي انتخابات مجلس ششم ، برخي رد صلاحيت افراطيون دوم خردادي در مجلس هفتم، باعث شد هجم انبوهي از تخريب‌ها متوجه ايشان گردد. به گونه‌اي كه قلم بدستان دوم خردادي از هيچ كوششي فروگذار نكردند؛ توهين‌هاي مهاجراني در رمان خود به آيت‌الله جنتي و طعنه‌هاي موسوي خوييني‌ها به ايشان، نمونه‌اي كوچك از عقده گشايي‌ها و كينه‌هايي است كه از سوي اين طيف، خود را نشان داد.

هر چه مواضع انقلابي آيت‌الله جنتي و عملكرد شجاعانه و بدون مماشات ايشان در برابر ضد انقلاب و منحرفان از نظام بيشتر روشن مي‌گشت، سيل تخريب‌ها عليه ايشان نيز به شدت افزايش مي‌يافت. به گونه‌اي كه در چند سال اخير كه نگاه تيزبين آيت‌الله جنتي و شوراي نگهبان، توطئه بسياري از منحرفان را در جهت دست اندازي به مناصب نظام خنثي كرده، و مواضع صريح و انقلابي وي عليه فتنه و فتنه‌گران دشمنان را به وحشت انداخته، حجم تخريب‌ها عليه اين پيرمرد شجاع انقلاب نيز به شدت افزايش يافته است.

نک تیز اتهام عدم وجد انتخاب آزاد در کشور که توسط برخی از چهره های سیاسی و آشنای کشور و در سخنرانی های عمومی حتی در مراسمات ملی نیز مطرح می شود به سمت ایشان نشانه می رود. پيامك‌هاي گسترده و توهين‌ها و تخريب‌هاي بي‌شمار در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي تنها بخشي از سيل عظيم تخريب‌ها متوجه اين شخصيت گرانقدر است؛ تنها بخش كوچكي از اين تخريب‌ها كافي بود تا افراد را از مسير خود باز دارد، اما حضرت آيت‌الله نه تنها از طي مسير انقلاب در رسيدن به آرمان‌ها خسته نشد، كه حتي با صلابت و قدرت بيشتري به اين راه و عمل به تكليف خود در جايگاه شوراي نگهبان ادامه مي‌دهد.

آيت‌الله جنتي در واكنش به حجم وسيع تخريب و توهين‌هاي بدخواهان عليه ايشان مي‌گويد: « این موضوع قطعا برای من یک توفیق است. جمله‌ای حضرت امام فرمودند که اگر آمریکا از ما خوشحال بود در خودمان شک کنیم. اگر او با ما دشمنی کرد حقانیت خودمان را باور کنیم. به نظر من اگر کسانی که تخریب می کنند حزب اللهی باشند نماز شب خوان باشند آدم باید در خودش شک کند. اما اگر افراد بی موالات تخریب می کنند این اتفاقا مایه خوشحالی است. انسان از مذمت افراد صالح باید برای خود نگران شود.» (6)

جايگاه آيت‌الله جنتي در نظر امام و رهبري

حضور مستمر و چندين ساله آيت‌الله جنتي در شوراي نگهبان، كه از كليدي ترين نهادهاي نظام است، آن هم با نظر حضرت امام و رهبر انقلاب، نشان از اعتماد كامل ايشان به آيت الله جنتي و اعتقاد به امانتداري و عدالت ايشان از نظر امام خمینی و امام خامنه ای است.

بررسي احكامي كه آيت‌الله جنتي از هر دو رهبر جمهوري اسلامي ايران گرفته است، نشان مي‌دهد كه حضرت امام و حضرت آيت‌الله خامنه‌اي براي آيت‌الله جنتي جايگاهي فراتر از تنها بحث‌هاي فقهي قائل بوده و مسئوليت‌هاي ديگري را نيز متوجه وي كرده‌اند كه پيش‌تر به آن‌ها اشاره شد؛ حضور در دادگاه‌هاي انقلاب، امامت جمعه، سازمان تبليغات، شوراي عالي انقلاب فرهنگي، مجمع تشخيص مصلحت نظام، عضويت در شوراي بازنگري قانون اساسي و برخي ديگر از مسئوليت‌ها، تنها نشان دهنده گوشه‌اي از اعتماد حضرت امام و رهبر انقلاب به آيت‌الله جنتي است.

حضرت امام حتي در برخي موارد كه اختلافاتي ميان علما بروز مي‌كرد، آيت‌الله جنتي را به عنوان امين خود براي حل اين اختلافات اعزام مي‌كردند؛ اختلاف ميان علماي شيراز در تيرماه سال 1364 (7) و ميان آيت‌الله نورمفيدي و برخي ديگر از مسئولين گرگان در ارديبهشت 1367 (8)، از اين موارد است.

حضرت امام همچنين در جمع قضات اصفهان اينگونه آيت‌الله جنتي را توصيف مي‌كنند: « ايشان از اشخاص بزرگ اينجا هستند و لياقت براى همه مسائل را دارند». (9)

امام خميني همچنين در حكم انتصاب مجدد آيت‌الله جنتي براي شوراي نگهبان مي‌نويسند: « حضرات فقهاى محترم مذكور در متن، لياقت و تعهدشان محرز است، و در مدت طولانى اين خدمت آشنايى وافر به مسائل جاريه دارند». (10) امام راحل همچنين در حكم انتصاب آيت‌الله جنتي به رياست سازمان تبليغات نوشتند « روشن است شما كه از افراد متدين خوب و با سابقه طولانى در مبارزات مى‏باشيد و عمرى را در حوزه‏هاى علميه سپرى كرده‏ايد، مى‏توانيد خدمات ارزنده‏اى به اسلام و انقلاب بنماييد». (11)

رهبر معظم انقلاب، حضرت آيت‌الله خامنه‌اي نيز نگاه ويژه‌اي به آيت‌الله جنتي داشتند؛ ايشان از آيت‌الله جنتي به « شخص باارزش و با فضيلت و سابقه‏دار و موجه و عالم» ياد كرده (12) و عنوان كردند كه شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي كه زير نظر ايشان فعاليت دارد، همواره با لحظه شناسي، در مسير صحيح حركت كرده است. (13)

رهبر انقلاب همچنين در حكمي مرقوم كردند كه « لازم مى‏دانم از تلاش ارجمند و بى‏وقفه‏ى عالم مجاهد پرهيزكار، آيت‏اللّه آقاى حاج شيخ احمد جنتى‏ كه پيدايش و استمرار و موفقيتهاى آن سازمان، مرهون حضور و مجاهدت ايشان است، صميمانه تشكر كنم». (14)

جمع‌بندي

آيت‌الله جنتي، پير مبارزي است كه ديروز عليه رژيم شاه مبارزه مي‌كرد و امروز پرچم مبارزه با ضد انقلاب و دشمنان و منحرفان را بر دوش دارد؛ حضور مستمر او در شوراي نگهبان از ابتداي تاسيس اين نهاد، نشان از اعتقاد عميق حضرت امام و حضرت آيت‌الله خامنه اي به عدالت و امانتداري آيت‌الله احمد جنتي است؛ هر چند كه عملكرد شجاعانه ايشان باعث شده تخريب‌هاي فراواني عليه وي صورت گيرد، اما حضرت آيت‌الله از طي اين مسير و مبارزه با دشمنان انقلاب در سنگر شوراي نگهبان خسته نشده و با قوت به راه انقلابي خود ادامه مي‌دهد. قطعیت و عقلانیت انقلابی ایشان در شورای نگهبان باعث شده که روزگاری اصلاح طلبان تند رو خود را در مقابل ایشان تعریف نمایند و امروزه نیز جریان های فتنه و انحراف آیت الله جنتی را اولین مانع خود بدانند. سرباز ولايتمدار انقلاب، هيچ‌گاه از موقعيت خود براي منافع شخصي سود نجست و هيچ مماشاتي در برخورد با منحرفين نشان نداد.