حاصل حضور مدیران سینمایی در برلین+عکس

 به گزارش بولتن نیوز به نقل از مهر، نسبت سینمای ایران با رویدادهای سینمایی جهان همچون مراسم اسکار و یا جشنواره‌هایی چون کن، کارلوویواری،  برلین و...  یکی از سوالات بی‌پاسخ در سه دهه گذشته بوده‌است. نسبتی که اگر چه موضع‌گیری و شعار درباره آن بسیار زیاد است اما هیچگاه به مرز شفافیت هم نرسیده و هیچ متر و معیاری برای آن تعریف نشده‌است.

ترکیب سیاست‌گذاران فرهنگی و مدیران سینمایی در هر دولت تأثیر مستقیمی بر تعریف این نسبت داشته و به همین دلیل معمولاً قضاوت و بازتاب‌های رسانه‌ای در این زمینه رنگ و بویی سیاسی هم به

خود گرفته است. به‌ویژه در مقاطعی که  جهت‌گیری سیاسی برگزارکنندگان این رویدادهای سینمایی نسبت به سینمای ایران پررنگ‌تر می‌شود و دیگر جای تردیدی در این‌باره باقی نمی‌ماند.

حضور در بازار فیلم جشنواره‌ای سیاسی!؟

در ماه‌های اخیر توفیقات عجیب و غیرقابل تحلیل فیلم "آرگو" در جشنواره‌های جهانی سبب شده‌است این جهت‌گیری سیاسی حتی مورد تأیید رسانه‌های خارجی نیز قرار بگیرد. در همین راستا توجه به فیلمسازی که رسماً در ایران اجازه فعالیت سینمایی ندارد و نیز چینش معنادار مراسم اهدا جایزه به فیلم این فیلمساز توسط چهره‌ای تابلودار در میان اپوزیسیون‌ نظام جمهوری اسلامی، جشنواره برلین را هم بیش از گذشته در معرض اتهام جهت‌گیری سیاسی قرار می‌دهد.

اهدا خرس نقره‌ای جشنواره برلین به فیلم تازه جعفر پناهی آن هم توسط شیرین نشاط باعث شده‌است از روز گذشته تحلیل‌های رسانه‌ای بسیاری درباره جهت‌گیری سیاسی جشنواره فیلم برلین منتشر شود. در این میان اما اخبار و گزارش‌های رسمی منتشر شده از سوی مدیران سینمایی حاضر در جشنواره برلین حائر اهمیتی دوچندان است و نباید آسیب‌شناسی آن را از یاد برد.

البته واضح و مبرهن است که حضور مدیران سینمایی بیشتر در بازار جشنواره برلین بوده و احتمالاً توضیح اصلی در این زمینه از سوی مدیران بی‌ارتباط بودن این بازار با اصل جشنواره است اما نمی‌توان فراموش کرد که شاکله سیاست‌گذاری و هدایت این دو رویداد آبشخوری واحد دارد. بیایید کمی جدی‌تر فهرست مدیران سینمایی حاضر در این رویداد را به نقل از اخبار رسمی و نه حدس و گمان‌های رسانه‌ای مرور کنیم.

موسسه رسانه‌های تصوری، سازمان توسعه سینمایی سوره مهر و بنیاد سینمایی فارابی از مراکز هستند که با انتشار گزارش‌های رسمی برنامه‌ها و اهداف خود از حضور در این رویداد سینمایی را منتشر کردند.

تلاش برای معرفی تولیدات

موسسه رسانه‌هاي تصويري در خبری رسمی اعلام کرد با هدف خريد، فروش، عرضه هر چه بهتر فيلم‌هاي اين موسسه در جشنواره‌هاي بين‌المللي در بازار فيلم شصت‌وسومين جشنواره بين‌المللي فيلم برلين حضور یافته است.

برهمین اساس قرار بر این بود که «اين موسسه در کنار تعامل بيشتر با نمايندگان و شرکت‌هاي تهيه‌کننده، توزيع‌کننده و خريدار فيلم علاوه‌بر ارائه فيلم‌هاي سينمايي دوره‌هاي پيشين به معرفي و بازاريابي فيلم‌هاي سينمايي جديدي همچون «آفتاب، مهتاب، زمین» علي قوي‌تن، «برلین منفی‌هفت» رامتین لوافی، «بشارت به یک شهروند هزاره سوم» محمد هادی کریمی و «زیباتر از زندگی» ساخته انسیه شاه‌حسینی» بپردازد.

همچنين اعلام شد در اين بازار، موسسه رسانه‌هاي تصويري در راستاي حضور پررنگتر فيلم‌هاي ايراني در جشنواره‌هاي معتبر بين‌المللي ملاقات‌ها و مذاکراتی با نمایندگان و مدیران جشنواره‌های بین‌المللی همچون جشنواره شیکاگو(آمریکا)، فسیوال فیلم‌های جنگی (فرانسه)، مونترال(کانادا)، پالم اسپرینگ (آمریکا)، شب‌های سیاه تالین (استونی)، فستیوال کودک (هند)، ورشو (لهستان)، منقدین کن (فرانسه)، المپیا (یونان)، مسکو (روسیه)، فیوجی فامیلی (ایتالیا)، هامبورگ (آلمان)، اولو (فنلاند)، پیفان (کره)، دلالسینا (ایتالیا)، لوکارنو (سوئیس)، دریک فیلم فستیوال (ایتالیا)، ونیز (ایتالیا)، شنینگل (آلمان)، زلین (جمهوری چک) کارلووی واری (جمهوری چک)، گیف (مکزیک)، میل والی (آمریکا) و لوس آنجلس (آمریکا) داشته است.

اولین تجربه حضور در بازار برلین

سازمان توسعه سینمایی سوره هم در خبری اعلام کرد به‌عنوان «یکی از مهمترین مراکز تولیدکننده و توزیع کننده فیلم‌های بلند سینمایی، مستند، کوتاه و انیمیشن در ایران» برای اولین بار در بازار بین‌المللی فیلم برلین حضور خواهد داشت.

در اطلاعیه این سازمان تصریح شده‌است: «یکی از امکان هایی که حضور در بازارها و جشنواره‌های معتبر خارجی ایجاد می‌کند امکان برقراری ارتباط و تعامل با سهولت بیشتر با فیلمسازان، نمایندگان جشنواره‌ها و سینماگرانی است که در این فضاهای فرهنگی حضور دارند و می‌توانند زمینه معرفی و دیده شدن آثار سینماگران را فراهم کنند.»

سازمان سینمایی سوره که قصد ارائه سه یلم «حوض نقاشی»، «خسته نباشید» و «تاج محل» را در بازار برلین داشته‌است اعلام کرد: «امسال امور بین‌الملل این سازمان در حاشیه بازار جشنواره فیلم برلین با نمایندگان مهمترین جشنواره‌های بین‌المللی مانند جشنواره فیلم توکیو، سن سباستین، مونترال، کن، لوکارنو، شیکاگو، سیاتل و... مذاکره داشته است.»

رسمی‌ترین نماینده سینمای ایران

در کنار این دو نهاد، بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان بازوی بین‌الملل سازمان سینمایی مهمترین نماینده سینمای ایران در این بازار بوده‌است. در اخبار منتشر شده از سوی روابط عمومی این بنیاد تأکید شده‌است: «بنیاد سینمایی فارابی در بازار فیلم برلین با تمرکزی خاص بر پخش فیلم های کودک ایرانی فعالیت خود را آغاز کرده است.»

غرفه فارابی در بازار فیلم برلین

بر این اساس بنیاد سینمایی فارابی به روال سالیان گذشته نمایندگان خود را در بازار فیلم برلین مستقر کرده و امسال به منظور معرفی سینمای کودک ایران در عرصه بین‌الملل برای نمایش سه فیلم «فرزندخوانده» ساخته وحید نیکخواه‌آزاد، «گورداله و عمه غوله» ساخته نادره ترکمانی و «مروارید» ساخته سیروس حسن‌پور در بازار فیلم برلین برنامه‌ریزی کرده است.

روابط عمومی فارابی اعلام کرد: «نمایندگان امور بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در همین چارچوب و برای دستیابی به اهداف مورد نظر، تا کنون مذاکراتی با نمایندگان رویدادهای فرهنگی مختلف از جمله جشنواره‌های کودک اولو، کودک اشلینگل، کودک بولونیا، بخارست، شیکاگو، کودک توکیو، جنگ روی پرده، 2 در 1، مسکو، فریبورگ، ستارگان شاکن، مونترال، توسکانی، کودک مونیخ، کودک پکن، کودک مونترال، کودک زلین، کودک وین، لوکارنو، گاتهام اسکرین، مادرید، لسینا، فیوجی، تالین، کودک لاهور، کودک ویلنیوس، آله کینو، مِد فیلم، زردآلوی طلایی، باتومی، کودک جیفونی، سین انفانس و...  انجام داده‌اند و هماهنگی‌های لازم برای عرضه فیلمها در کشورهای مختلف نیز در حال انجام است.»

نمایندگان‌ بخش خصوصی

در کنار نهادهای و بنیادهای رسمی برخی مراکز خصوصی هم به نمایندگی از سینمای ایران در جشنواره برلین حضور داشته‌اند. یکی از این مراکز موسسه «قرن 21» از فعالان شبکه نمایش خانگی در ایران است.

محمد مهدی جعفری مدیرعامل این موسسه در بازگشت از بازار فیلم برلین نتایج سفر و حضورش را تشریح کرد. جعفری هدف از شرکت در بازار فیلم را تقویت ارتباطات با شرکت‌ها و کمپانی‌های فروشنده رایت عنوان کرد و افزود: «نفس حفظ روابط با شرکت‌های اصلی و یا نمایندگان آنها در منطقه واجد نکات مثبتی است که می‌تواند در آینده مناسبات و تسهیل در انجام معاملات موثر واقع شود.»

وی که به‌عنوان خریدار در بازار برلین شرکت کرده بود، از افزایش بی‌ضابطه قیمت رایت فیلم‌ها و مجموعه‌های انیمیشن که دلیل اصلی آن نحوه خرید موسسات ویدیو رسانه و رقابت آنها در تامین انیمیشن است، انتقاد کرد و تصریح کرد؛ قیمت پیشنهادی فروشندگان اروپایی و منطقه ای در هیچ شرایطی مقرون به صرفه نیست. وی در ادامه افزود؛ موفق به خرید عناوینی از سینمای ایتالیا و نیز جند عنوان ۲۰۱۲ از سینمای سایر کشورها شده است.

روی دیگر سکه؛ بازار نه‌چندان گرم فجر!

هدف از تشریح نسبتاً مبسوط اهداف و نظرات مدیرانی که به نمایندگی از سینمای ایران راهی جشنواره برلین شده‌اند رفع ابهام درباره چرایی این قبیل سفرها بود اما وجه مشترک این توضیحات لزوم تعامل با تولیدکننده‌ها و پخش‌کننده‌های جهانی است.

از آنجا که تعامل تعریفی دو سویه دارد بد نیست نیم نگاهی به نمونه‌ داخلی بازارهای فیلم هم داشته باشیم. بازر بین‌المللی فیلم فجر که هر ساله هم‌زمان با برگزاری جشنواره فجر میزبان نمایندگان داخلی و خارجی شرکت‌های پخش و تولید است امسال هم همچون دوره‌های قبل در برج میلاد برگزار شد.  محسن برهمانی مدیر امسال این بازار در گفت‌وگویی به نکته‌ای جالب توجه اشاره کرده بود: «بازار فیلم جشنواره فجر برای عرضه محصولات ایرانی جدی نیست و برای دستیابی به بازار حرفه‌ای باید شكل و شمايل آن تغییر کند.»

وی درباره کیفیت تعاملات در این بازار هم توضیح داده بود: «عمده خریدار ما تلویزیون،‌ فارابی و موسسه رسانه‌های تصویری است در واقع این بازار فعلی به عنوان محفلی برای مذاکرات است و امسال حدود 110 شرکت خارجی از جمله کشورهای منطقه و اروپایی همچون اتریش، فرانسه، آمریکا، سوئیس، انگلیس در این عرصه حضور داشتند.»

جای خالی تعامل فعال

بدون هیچ توضیح دیگری با در کنار هم قرار دادن اظهارات مدیران سینمایی حاضر در بازار فیلم برلین و نیز توضیحات مدیر بازار فیلم فجر باید به این واقعیت اذعان داشت که فعالیت سینمای ایران در این تعاملات بیشتر محدود به خرید محصولات سینمایی دیگر کشورها بوده‌است و کمتر شاهد ارائه واقعی توانمندی‌ها و تولیدات سینمای ایران در این بستر بوده‌ایم.

جشنواره‌های سینمایی در جهان در بهترین حالت و با چشم‌پوشی بر برخی رویکردهای مداخله‌جویانه قطعاً در راستای اهداف و سیاست‌های کشورهای متبوع خود عمل خواهند کرد. جسنواره فیلم برلین و بازار جنبی آن هم از این قاعده مستثنی نیست و ای کاش کارنامه مدیران سینمایی حاضر در آن در این دوره قابل دفاع‌تر از دوره‌های قبل باشد. به تعبیر دیگر کاش به همان میزان به‌دنبال رد و یا اثبات سیاسی‌ بودن یا نبودن جشنواره‌های سینمای هستیم کمی به فعال بودن و یا انفعال خود می‌پرداختیم. حضور فعالانه در سیاسی‌ترین رویدادهای سینمایی هم می‌تواند دستاوردهای مهمی برای‌ سینمای ایران به همراه داشته باشد.