وطن امروز:
سعید مستغاثی*
دیگر خبرهای ترور و خشونتطلبی در آمریکا تعجببرانگیز نیست. عمل
خشونتبار جیمز ایگن هولمز در سینمای نمایشدهنده بتمن هم تعجبی ندارد!
اصلا خشونت در جامعه آمریکایی و قتلعام شهروندان موضوع تازهای نیست.
خشونت در جامعه آمریکایی از زمانی که خشنترین فاتحان پروتستانی به این
سرزمین قدم گذاشتند نهادینه شده. آنان آمدند در این نوسرزمین، خود را برای
جنگ آخرالزمان آماده کنند و ظهور مسیح موعود را فراهم آورند. برای ایجاد
چنین بستری اقدام به قتل سرخپوستها کردند تا ذات این نوسرزمین تازه کشف
شده با خون و خشونت پیوند بخورد. قتلعام میلیونها سرخپوست و فجایعی که در
نهایت منجر به بردهداری و قتلعام 200 میلیون سیاهپوست شد را نمیتوان از
تاریخ این نوسرزمین کسر کرد. اساس سینمای آمریکا بویژه هالیوود هم بر
خشونت بنا نهاده شده. از زمانی که صنعت سینما در این سرزمین به امکانات و
فناوری مدرن تجهیز شد این وسترنرهای فیلمهای آمریکایی بودند که در قالب
منجی جلوه میکردند و به مخاطب خود جز خشونتورزی و خشونتطلبی چیز دیگری
نیاموختند. امروز شهروند آمریکایی در سرزمینی زندگی میکند که خشونت در
تاریخش ریشه دارد و فضای رسانهایاش نیز سرشار از خشونت است. نگاه
نژادپرستانهای که در فضای رسانه حاکم است تنها عامل بسط خشونتطلبی
میشود. سینمای هالیوود عامل توسعه خشونت در آمریکا و در سراسر جهان است و
پیش از اینکه جیمز ایگن هولمز دست به این اقدام خشونتبار بزند یاغی
گردنکشی در کشور نروژ صد نفر را قربانی میکند و در نهایت خود را شوالیه
صلیبی مینامد (همان سمبل اعتقادات کاشفان آمریکا). یکی از عوامل این
خشونت را باید در فضای سنگین رسانههای آمریکایی جستوجو کرد که به سراسر
جهان صادر میشود. بر همگان روشن است که آرمانهای ایالات متحده ذات
خشونتباری دارد و این خشونت در فیلمهای گنگستری و وسترن نمود پیدا
میکند. در این آثار وسترنرهای آمریکایی در قالبهای گوناگون ظاهر
میشوند تا با سلاح و قدرتهای ماورایی خشونتطلبی را به مخاطب القا
کنند. این همان سرزمینی است که قاضی «روی بین» از نخستین قانونگذاران
ایالات متحده کتاب قانون کشورهای دیگر را پاره کرد و گفت قانون در اینجا
یعنی اسلحه و دیگر هیچ. این همان سرزمینی است که چارلتون هستون، قهرمان
فیلمهای بزرگ هالیوودی برای حمل سلاح در ایالتهای مختلف تبلیغ میکند.
این همان سرزمینی است که اصل دوم متمم قانون اساسی مبتنی بر آزاد بودن حمل
و نگهداری سلاح است. آماری که در مستند «بولینگ برای کلمباین» مایکل مور
اعلام میشود آماری قابل تامل است. بیش از 11 هزار قتل در فاصله زمانی یک
سال در سرزمین موعودخواهان صورت میپذیرد (دهها برابر دیگر کشورها) و هر
روز فجایع تازهتری رقم میخورد. اتفاقاتی که هنگام نمایش سومین ساخته
نولان از بتمن اتفاق افتاد نمود خشونتطلبی در تاریخ ایالات متحده و سینمای
هالیوود است.
منتقد سینما