سایه سنگین ابهام بر سر غول مس ایران؛ سهامداران فملی خواستار شفافیت و پاسخگویی شدند

گروه اقتصادی: مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) در تاریخ ۳۰ فروردین ماه، در محل پژوهشگاه صنعت نفت تهران، شاهد طرح پرسش‌های جدی و چالش‌برانگیز از سوی سهامداران، خواهد بود. این سوالات که طیف وسیعی از نگرانی‌ها، از حوادث عملیاتی و خسارات مالی گرفته تا مسائل زیست‌محیطی، مسئولیت‌های اجتماعی و شیوه‌های مدیریتی را در بر می‌گیرد، بار دیگر ضرورت شفافیت و پاسخگویی در یکی از بزرگترین بنگاه‌های اقتصادی کشور را برجسته می‌سازد.

به گزارش بولتن نیوز، یکی از محورهای اصلی سوالات، به حادثه آتش‌سوزی در کارخانه هیپ لیچینگ مجتمع مس سونگون بازمی‌گردد. سهامداران خواستار توضیح در خصوص بررسی علل وقوع آن و نقش احتمالی مدیریت وقت مجتمع هستند. آنها مشخصاً به نام «معبود عباس زاده»، مدیر سابق مس سونگون، اشاره داشته و پرسش‌هایی را در مورد ارتباطات خانوادگی وی با مدیریت عامل اسبق شرکت مس (رستمی) و احتمال قصور مدیریتی مطرح می‌کنند. این سهامداران پیگیر روشن شدن نتیجه بررسی‌ها و برخوردهای احتمالی صورت گرفته با مسببان یا مقصران حادثه هستند.

در ادامه، ابهام در خصوص میزان دقیق خسارات وارده به تجهیزات و برآورد هزینه‌های بازسازی کارخانه هیپ لیچینگ پس از آتش‌سوزی، بخش دیگری از سوالات را تشکیل می‌دهد. سهامداران با یادآوری مصاحبه «مدرس خیابانی»، مدیرعامل پیشین شرکت مس، که در آن خسارات ناشی از آتش‌سوزی "ناچیز" خوانده شده بود، این ادعا را به چالش می‌کشند. آنها با اشاره به رقم احتمالی ۳۰۰۰ میلیارد تومان (شامل خسارت مستقیم و عدم‌النفع)، این میزان خسارت را به هیچ وجه ناچیز ندانسته و می‌پرسند که چگونه می‌توان چنین رقمی را کم‌اهمیت جلوه داد؟ علاوه بر این، با گذشت بیش از سه ماه از وعده مدیرعامل سابق مبنی بر بازسازی و راه‌اندازی مجدد کارخانه ظرف مدت شش ماه، سهامداران نسبت به عدم مشاهده اقدامات عملی و اجرایی محسوس در این زمینه ابراز نگرانی کرده و خواستار توضیح در مورد دلایل این تأخیر شده‌اند.

مسئله نحوه هزینه کرد درآمدهای شرکت مس از محل مسئولیت‌های اجتماعی، محور دیگری از دغدغه‌های مطرح شده است. سهامداران با استناد به گزارشات دریافتی، نگرانی‌هایی را در مورد عملکرد تبعیض‌آمیز و غیرشفاف شرکت در این حوزه ابراز دارند. آنها مدعی هستند که تمرکز هزینه‌کردها بیشتر به نفع کرمان و مناطق مرکزی کشور بوده و مناطق آذربایجان شرقی، به‌ویژه منطقه قره‌داغ و شهرستان‌هایی نظیر اهر و ورزقان و روستاهای همجوار مجتمع سونگون، که از محروم‌ترین مناطق به شمار می‌روند، از این منابع بی‌بهره یا کم‌بهره مانده‌اند. درخواست صریح سهامداران، شفاف‌سازی کامل و ارائه گزارش دقیق هزینه‌کرد شرکت مس در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی به تفکیک مناطق بود تا شائبه تبعیض برطرف گردد.

نگرانی‌های زیست‌محیطی مرتبط با فعالیت‌های مجتمع مس سونگون، بخش مهم دیگری از سوالات سهامداران را به خود اختصاص می‌دهد. آنها به مسئله ورود گسترده زهاب اسیدی ناشی از فعالیت‌های معدنی به آب‌های سطحی و احتمال نفوذ آن به آب‌های زیرزمینی و آلودگی خاک اشاره دارند. همچنین، موضوع نشت اسید سولفوریک از پوندهای هیپ لیچینگ سونگون به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی اجتماعی و تهدیدی برای سلامت مردم منطقه مطرح شده است. سهامداران از عدم شفافیت شرکت در این خصوص انتقاد کرده و می‌پرسند چرا شرکت مس موضع‌گیری مشخصی در قبال این نگرانی‌ها ندارد و اقدامات عملی برای اطمینان‌بخشی به افکار عمومی و کاهش مخاطرات احتمالی صورت نمی‌دهد؟

در نهایت، سهامداران به مسئله‌ای ریشه‌دار در ساختار اداری و مدیریتی شرکت مس، یعنی موضوع انتصابات، می‌پردازند. آنها نگرانی عمیق خود را نسبت به آنچه "انتصابات رانتی و سفارشی" با نفوذ نمایندگان و چهره‌های سیاسی می‌خواند، ابراز کردند. سهامداران معتقد بودند که بی‌اعتنایی به اصول شایسته‌سالاری و حاکمیت یک "دیوان‌سالاری نخبه‌ستیز" در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده و نتیجه‌ای جز فساد، انحراف از اهداف و ناکارآمدی در پی نداشته است. آنها به طور تلویحی، ریشه‌های کشف فساد و اختلاس اخیر در مجموعه مس (که توسط بازرسی کرمان افشا شد) را نیز در همین سپردن مسئولیت‌ها به افراد فاقد صلاحیت جستجو می‌کنند. سوال پایانی آنها معطوف به این است که شرکت مس چه سازوکار مشخص و قابل راستی‌آزمایی برای حرکت به سمت شایسته‌سالاری واقعی و تضمین اداره تخصصی و سالم مجموعه در دست اجرا دارد؟

سوالات مطرح شده در مجمع عمومی شرکت ملی صنایع مس ایران، بازتابی از دغدغه‌های جدی بخشی از سهامداران و افکار عمومی نسبت به عملکرد این شرکت عظیم صنعتی و معدنی است. از لزوم پاسخگویی در قبال حوادث و خسارات، تا شفافیت در هزینه‌کرد منابع ملی و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و مسئولیت اجتماعی، و در نهایت، اصلاح ساختارهای مدیریتی و حاکمیتی؛ همگی مطالباتی هستند که انتظار می‌رود هیئت مدیره و مدیران اجرایی فملی با جدیت و شفافیت به آن‌ها رسیدگی کرده و پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای ارائه دهند. آینده پایدار و موفقیت بلندمدت شرکت مس، بی‌شک در گرو جلب اعتماد عمومی و حرکت قاطعانه به سمت شفافیت، پاسخگویی و حکمرانی مطلوب شرکتی خواهد بود. حال باید منتظر ماند و دید که پاسخ رسمی شرکت به این سوالات مهم چه خواهد بود و چه اقداماتی در جهت رفع ابهامات و نگرانی‌های مطرح شده صورت خواهد گرفت.