تحرکات جدید داعش در محاسبات آنکارا و تل‌آویو

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس، «دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه» اعلام کرد، از زمان سقوط دمشق در 8 دسامبر جاری «داعش» 6 حمله انجام داده که منجر به کشته شدن 70 نفر شده که 52 نفر آنها نظامی بوده و توسط این گروه تروریستی تکفیری اعدام شدند.

به گفته دیده‌بان حقوق‌بشر، خلاء امنیتی و تنش‌های ایجاد شده در سوریه و تغییر نقشه مناطق تحت تصرف گروه‌های شبه نظامی، در کنار نبود نیرویی به نام ارتش سوریه، به فرصتی برای داعش تبدیل شده تا بار دیگر فعالیت‌های خود را در سوریه از سر بگیرد.

این گفته را گزارش الجزیره نیز تأیید می‌کند. این شبکه به نقل از منابع آگاه در پایگاه «التنف» وابسته به ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به رهبری آمریکا، می‌گوید که فعالیت گروه‌های وابسته به داعش از ابتدای سال 2024 افزایش قابل توجهی یافته و رسانه‌ها تنها به مهم‌ترین آنها، مانند حمله به میدان گازی «شاعر» و کشته شدن رئیس ایستگاه گاز این میدان توسط این گروه می‌پردازند.

هم اکنون، حدود 1200 تروریست داعشی در سوریه حضور دارند که در استان‌های حسکه، دیرالزور و حمص پراکنده شده‌اند. از این میان حدود 800 داعشی در بیابان سوریه، در مناطقی چون جبل البشری، جبل العمور و اطراف تدمر و سخنه و همچنین شمال دیرالزور مستقر هستند. 400 داعشی باقی مانده هم در مناطق تحت تصرف شبه‌نظامیان کُرد موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» یا همان «قسد» فعالیت دارند.

فعالیت گروه تروریستی تکفیری داعش در این مدت به سرکردگی «ابو حفص الهاشمی القرشی» به صورت پراکنده و عدم تمرکز بر تصرف مناطق جغرافیایی و تنها بر وارد آوردن خسارات متمرکز بوده است.

تعداد حملات داعش از ابتدای سال 2024 تاکنون حدود 700 حمله برآورده شده که 100 حمله با تمرکز بر بیابان سوریه، 300 حمله علیه ارتش سوریه و 300 حمله علیه قسد انجام شده است.

موضع ترکیه در برابر داعش پس از سقوط سوریه

ترکیه به آمریکا اعلام کرده، آمادگی دارد، مسئولیت عملیات علیه داعش با ظهور مجدد این گروه، همچنین تحت نظر گرفتن بازداشتی‌های داعش را برعهده بگیرد، اما واشنگتن به خوبی می‌داند، مبارزه با داعش تیغ دولبه‌ای در دست آنکارا خواهد شد تا به بهانه مبارزه با آن، قسدِ مورد حمایت آمریکا را سرکوب کند، لذا تاکنون این خواسته آنکارا را رد کرده است.

علاوه بر آن، خودِ آمریکایی‌ها نیز در پوشش مبارزه با داعش بسیاری از اقدامات خود را در سوریه و عراق، حداقل در منظر افکار عمومی جهان توجیه می‌کنند، لذا سپردن مأموریت مبارزه با داعش به معنای سلب این توجیهات است، به همین دلیل به نظر نمی‌رسد، آمریکا حتی در آینده هم با این خواسته آنکارا موافقت کند.

آنکارا بر این باور است، بخش اعظم افرادی که در مناطق قسد به داعش ملحق می‌شوند، به خاطر تعامل‌ها و رفتارهایی است که از سوی قسد در معرض آن قرار می‌گیرند.

قسد ضمن رد این اظهارات آنکارا مدعی شده، دستگاه اطلاعات ترکیه «میت» در حال برنامه‌ریزی برای حمله به اردوگاه «الهول» و زندان‌های تحت سیطره قسد است که در آنها داعشی‌ها را بازداشت می‌کند. همچنین خاطرنشان کرده که «هیئت تحریر شام» به سرکردگی «ابو محمد الجولانی» اقدام به آزادسازی شماری از عناصر داعش از زندان‌ها کرده و از این حیث مناطق تحت تصرف قسد در معرض خطر ظهور مجدد داعش است.

قسد ضمن دادن هشدار به ظهور مجدد داعش در سوریه می‌گوید که امروز ترکیه برای غلبه بر کُردها در صدد دادن مشروعیت به داعش و احیای مجدد این گروه است تا به واسطه آنها و شبه‌نظامیان موسوم به «ارتش ملی سوریه» مناطق قسد را تصرف کند.

در این راستا، آنکارا به کاخ سفید اعلام کرده که ترکیه اقدامات پیشگیرانه علیه گروه‌های تروریستی در سوریه، از جمله داعش را اتخاذ خواهد کرد، اما کاخ سفید از آنکارا خواسته از هرگونه اقدام نظامی در سوریه از جمله مبارزه با  داعش خودداری کند و مأموریت مبارزه با داعش را به ائتلاف بین‌المللی واگذار کند.

داعش و اردوگاه الهول

اردوگاه الهول در نزدیکی مرزهای سوریه و عراق و در شرق استان حسکه به مساحت حدود سه هزار دونم (معمولاً هر یک دونم ۱۰۰۰ مترمربع است) هزاران پناهجوی سوری و عراقی و خارجی از 54 کشور جهان را در خود جای می‌دهد، همه این پناهجوبان عناصر یا خانواده‌های عناصر داعش هستند که یا کشته شده‌اند و یا در زندان‌های قسد در بازداشت بسر می‌برند.

تجمع خانواده‌های داعش و بازمانده‌های داعشی‌ها در این اردوگاه آن را به کانون جرم و جنایت و رشد و شکل‌گیری افکار تروریستی تکفیری تبدیل کرده است.

هم اکنون 51 هزار و 700 داعشی در الهول در بازداشت هستند که 26 هزار نفر آنها عراقی، 18 هزار نفر آنها سوری و 7.700 خارجی هستند. به گفته «جیهان حنان»، مسؤل این اردوگاه، «الهول» یکی از خطرناک‌ترین اردوگاه‌خای دنیاست که بازمانده عناصر داعش و خانواده‌های آنها بعد از نبرد «باغوز» در سال 2019 را در برمی‌گیرد.

به گفته حنان طی 4 سال گذشته بیش از 150 جنایت قتل و طی سال گذشته 36 جنایت قتل در این اردوگاه رخ داده و این جدای از جنایات دیگر مانند شکنجه، تجاوز، فرار، تهدید مداوم و تعرض بوده است. 

«وال‌استریت ژورنال» می‌گوید که الهول «امارت اسلامی کوچک داعش» است که در آن زنان داعشی ایدئولوژی این گروه را زنده نگه‌می‌دارند و آن را به فرزندانشان انتقال می‌دهند و برای ادامه بقای آن کمک‌های مالی از سرتاسر جهان جمع‌آوری می‌کنند.

حالا فروپاشی نظام سوریه نگرانی‌ها درباره سرنوشت 50 هزار داعشی در بازداشت در اردوگاه‌ها و زندان‌های شمال سوریه را افزایش داده است، به ویژه آنکه هرج و مرج و آشوب حاکم بر سوریه و تصرف مناطق قسد توسط هئیت تحریر شام به عنوان نزدیک‌ترین گروه فکری به داعش، خطر بازگشت تروریسم داعشی به منطقه را دو چندان کرده است.

آسودگی خاطر اسرائیل

« یورام شوایتزر»، افسر سابق سرویس‌های امنیتی اسرائیل و پژوهشگر کنونی مرکز مطالعات امنیت قومی این رژیم در تل‌آویو بر این باور است، داعش فعالیت‌های را خود نه تنها در سوریه گسترش خواهد داد، بلکه بخش‌هایی از خاک سوریه را از هیئت تحریر شام خواهد گرفت.

وی تأکید می‌کند، نه درحال حاضر و نه در آینده خطری از سوی داعش، اسرائیل را تهدید نمی‌کند، در این بین اگر خطری از سوی داعش وجود داشته باشد، گروه‌های داخلی سوریه را تهدید خواهد کرد و اولین هدف داعش در صورت آغاز به فعالیت دوباره، اردوگاه «الهول» خواهد بود تا زنان و فرزندان خود را از آزاد کند.

از دید شوایتزر، اردوگاه الهول هدفی راحت برای داعش است، چون کُردها بارها ناتوانی خود را در کنترل امور و اوضاع به ویژه نگهداری از زندانیان داعش ثابت کرده‌اند، به ویژه اگر از سوی ارتش ترکیه مورد حمله قرار گیرند.

پژوهش منتشر شده از سوی مرکز مطالعات امنیت قومی اسرائیل تأکید می‌کند، نبود حکومت مرکزی در سوریه بی‌شک به قدرت‌گیری گروه‌های جهادی تندرو مانند داعش در نزدیکی مرزهای اسرائیل منجر خواهد شد، اما از آنجا که قدرت این گروه‌ها بسیار کمتر از توانمندی‌های ایران و گروه‌های مورد حمایت تهران در سوریه است، بنابراین فعالیت آنها تهدیدی علیه اسرائیل تشکیل نمی‌دهد.

این پژوهش با اشاره به اینکه اسرائیل و گروه‌های تروریستی تکفیری دارای دشمن مشترکی به نام «ایران» و «حزب‌الله» هستند، می‌افزاید:‌ «دشمن مشترک، در کنار اشتراک منافع نه تنها این گروه‌ها را از اقدام علیه اسرائیل باز می‌دارد، بلکه موجب نزدیکی آنها به تل‌آویو در آینده نزدیک نیز می‌شود.»

بنابراین، فعالیت داعش در جنوب سوریه و در نزدیکی مرزهای اسرائیل تهدیدی علیه اسرائیل نیست که تل‌آویو را وادار به واکنش علیه آن کند، بلکه این گروه دیر یا زود توسط دیگر گروه‌های هم فکر خود به ویژه تحریر شام که سودای به دست گرفتن قدرت در سوریه را دارد، از بین خواهند رفت.