سقوط آزاد بورس تا کجا؟

گروه اقتصادی: بازار سهام در شرایط بحرانی قرار دارد؛ اما آیا این بحران با پول حل می شود؟ با حرف حل می شود؟ با شعار حل می شود؟ با حمایت حقوقی ها حل می شود؟ با دستور حل می شود؟

به گزارش بولتن نیوز، علیرضا خان محمدی (کارشناس ارشد بازار سهام) با بیان مطلب فوق، در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: برای اینکه بفهمیم چرا بازار به رغم اخبار مهم و مثبت باز هم نمی تواند مثبت بماند، لازم است به الزامات و شرایط سرمایه گذاری توجه کنیم. یکی از بزرگان بازار، آقای وارن بافت، در مصاحبه ای درباره نحوه سرمایه گذاری، به این موضوع اشاره کرد که صورت های مالی گویای همه چیز است. وقتی مجری از او پرسید با توجه به تعداد زیاد شرکت ها چگونه این کار را انجام می دهد، به طور طنزآمیز گفت که شرکت ها را براساس حروف الفبا دسته بندی و بررسی می کند. پیام این حرف این است که همه سرمایه گذاران باید برای پیدا کردن سهام برنده، صورت های مالی شرکت ها را بررسی کرده و روند سودآوری، مزیت رقابتی، ساختار سرمایه و... را ارزیابی کنند. حال با این دید به بازار سرمایه خودمان نگاه کنیم. در سال های اخیر به دلیل سیاست ها، قوانین مخرب اقتصادی و شرایط تحریمی، شرکت ها برای زنده ماندن تلاش می کنند و رشد، نوآوری و سودآوری به اولویت های بعدی منتقل شده اند.

بد نیست نگاهی به آمار و ارقام مهم بازار بیندازیم.

سرمایه گذار و پول هوشمند در جایی ورود می کند که بیشترین بازدهی و کمترین ریسک و دخالت های دولتی وجود داشته باشد. با توجه به آمار یک ساله، مشخص است که این پول در کجا احساس امنیت و بازدهی بالا دارد. یکی دیگر از داده هایی که بازار به آن توجه دارد، ضریب قیمت به فروش است که هم در بورس و هم در فرابورس به سطحی پایین تر از سال 1400 و پیش از آن رسیده است.

بازده حقوق صاحبان سهام و بازده دارایی ها همیشه جزو فاکتورهای سنجش شرکت هاست تا مشخص شود که آیا شرکت با مدیریت صحیح از منابع خود بهره برداری می کند یا خیر. البته ناگفته نماند که شرایط اقتصادی کشور و عوامل متعدد خارج از کنترل مدیریت شرکت بر این امر تاثیرگذارند، اما هستند شرکت هایی که عملا در جهت تخریب دارایی های خود حرکت می کنند. آمار نشان می دهد که شرکت ها نتوانسته اند از دارایی های خود برای رشد سودآوری و بهره برداری بهینه استفاده کنند و نتیجه برای سهامداران سقوط آزاد بازدهی بوده است. یکی از عواملی که سرمایه گذاری در بورس را جذاب می کند، ضریب P/E است. هر زمان که این ضریب در بازار کاهش می یابد، معمولا بازار به آن واکنش نشان داده و از این فرصت استفاده می کند. به صورت نانوشته، P/E تعادلی بازار را 8می دانند؛ ولی اکنون این ضریب فاصله زیادی از این عدد گرفته و به زیر 6 رسیده است. همچنین، درصد پرداخت سود در بازار کاهش یافته که نشان دهنده تمایل شرکت ها به عدم تقسیم سود و نگهداشت و افزایش سرمایه از این محل است و این امر نیاز شدید به سرمایه در گردش و هزینه بالای تامین مالی را نمایان می سازد.

عوامل کلیدی

بازار سرمایه ایران تحت تاثیر چهار عامل اصلی، چشم انداز صعودی قوی و بهبودی برای خود متصور نیست و هر خبر مثبت تحت تاثیر این عوامل، خنثی یا کم اثر می شود:

سایه جنگ و تنش ها: تقابل ایران و اسرائیل ریسک های ژئوپلیتیک را افزایش داده است و سرمایه گذاران بزرگ فعلا تمایلی به ورود و خریدهای بزرگ ندارند. در اینکه ایران به اسرائیل پاسخ خواهد داد شکی نیست، اما شدت این پاسخ به عواملی مانند صلح در غزه، لبنان و امتیازاتی که غرب و آمریکا به ایران می دهند، بستگی دارد. به همین دلیل، باید به بازار و سرمایه های بزرگ حق داد که فعلا صبر پیشه کنند.
انتخابات آمریکا: انتخابات آمریکا عامل دیگری است که نقش تعیین کننده ای در آینده سیاسی و اقتصادی ایران دارد. آمار نشان می دهد در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، فروش نفت ایران کاهش چشمگیری داشت. در مقابل، در زمان جو بایدن، فروش نفت ایران به اوج رسید و درآمد نفتی سرشاری به همراه داشت. اکنون با احتمال تغییر در سیاست های آمریکا، سیاست های ایران نیز دستخوش تغییرات خواهد شد.
فروش اوراق دولتی: در تمامی ادوار گذشته، فروش اوراق دولتی با واکنش منفی بازار بورس همراه بوده است. دولت باید علاوه بر فروش اوراق باقی مانده، به کسری 200 تا 250همتی خود تا پایان سال نیز توجه کند که این کسری با فروش اوراق، استقراض از بانک مرکزی یا صندوق توسعه تامین می شود و هر سه روش فشار فروش در بازار را ادامه می دهد.

4. کاهش سودآوری و حاشیه سود شرکت ها: عوامل زیادی از جمله قیمت گذاری دستوری، قوانین ناگهانی، تحریم ها و مدیریت ناکارآمد، باعث کاهش سودآوری شرکت ها شده اند. از طرفی، نرخ بازده بدون ریسک بالای 30 درصد نیز انگیزه سرمایه گذاران را برای ورود به بورس کاهش داده و نسبت قیمت به سود را به زیر 4 رسانده است.