برنامه گمرک ایران برای انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEOبا هدف برخورداری از حداکثرظرفیت تسهیلاتی درحمایت از تولید ملی / فرایند پذیرش AEO در گمرک ایران برای شرکت های تولیدی، بازرگانی و دانش بنیان

گروه اقتصادی: دکتر رضوانی فر رئیس کل گمرک ایران و مدیران ارشد سازمان، در سال گذشته، با توجه به ضرورت حمایت از تولید ملی، افزایش رقابت جهانی و بهبود عملکرد گمرک در حمایت از تولید و سرعت بخشیدن به مراحل ترخیص کالا، رشد صادرات و رشد اقتصادی کشور، در کنار برنامه های مختلف خود، برنامه انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی را نیز در دستور کار قرار دادند تا از این طریق، ضمن ایجاد امکان استفاده شرکت های برگزیده از تسهیلات قانونی بیشتر ، توان رقابتی شرکت های قانونمدار افزایش یابد. براین اساس، برنامه انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEO که با هدف برخورداری از حداکثر ظرفیت تسهیلاتی در جهت حمایت از تولید ملی، جلب مشارکت مردمی و افزایش قابلیت رقابت جهانی شرکت های ایرانی در سال گذشته اجرا شده، در سال جاری نیزدر دستور کار گمرک ایران می باشد.

به گزارش بولتن نیوز، برنامه انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEO- با هدف کمک به رشد رقابت جهانی، انتخاب شرکت های برگزیده و توانمند، حمایت از تولید ملی، رشد صادرات، سرعت بخشیدن به ترخیص کالاهای مورد نیاز بخش تولید، افزایش مشارکت مردم و رشد سرمایه گذاری ها در سال حمایت از تولید ملی با مشارکت مردم در دستور کار گمرک ایران ایران قرار گرفته است. رئیس کل گمرک ایران، مدیران ارشد و کارکنان گمرکات مختلف سال 1402در جریان شاخص ها و مزیت های مورد نظر در این برنامه بوده اند تا به رشد تولید ملی و بهبود برنامه های گمرکی و تجارت خارجی کشور کمک کند.

در این زمینه، در گفت وگویی با سرکار خانم فاطمه آریا‌پسند معاون دفتر مدیریت اطلاعات و برنامه‌ریزی گمرک ایران، پرسش هایی را در مورد شاخص ها، مزیت ها، فرآیند انتخاب شرکت ها، اثر این برنامه در حمایت از تولید ملی، در سال تولید ملی با مشارکت مردم، مطرح کرده ایم و ایشان در پاسخ، در جهت شفافیت اجرای این برنامه توضیحات مبسوطی را ارائه کردند. این که این برنامه تا چه حد می تواند به دستاوردهای حمایت از تولید ملی کمک کند؟ اصولا هدف رئیس کل گمرک ایران و مدیران ارشد گمرک در اجرای این برنامه چه بوده است؟ موضوعاتی است که در گفت وگو با ایشان مطرح شده است؟

ضمن تشکر از شما برای حضور در این گفت وگو، لطفا بفرمایید که مزیت بازنگری دستورالعمل شرکت های برگزیده گمرکی AEO را ارائه فرمایید؟ برای این دستورالعمل جدید چه اقداماتی در سال 1402 صورت گرفته است؟

 فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEO- عنوان برنامه ای بین المللی است که گمرک ایران با هدف تحقق سیاست های حمایتی خود از تولید ملی و همچنین افزایش قابلیت رقابت جهانی فعالان اقتصادی کشور نسبت به پیاده سازی آن اقدام نموده است.

 به منظور اجرای هدفمند این برنامه با آگاهی به ضرورت بازنگری و اصلاح سیاستها، ضوابط و فرایند اجرایی آن پس از سپری شدن زمان تقریبی ۹ سال از تدوین اولین شیوه نامه مربوط، منجر به بازمهندسی و اصلاح شیوه نامه در سال ۱۴۰۲ شد.

دکتر رضوانی فر رئیس کل گمرک ایران و مدیران ارشد سازمان، در سال گذشته، با توجه به ضرورت حمایت از تولید ملی، افزایش رقابت جهانی و بهبود عملکرد گمرک در حمایت از تولید و سرعت بخشیدن به مراحل ترخیص کالا، رشد صادرات و رشد اقتصادی کشور، در کنار برنامه های مختلف خود، برنامه انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEO را نیز در دستور کار قرار دادند تا از این طریق امکان استفاده شرکت های برگزیده گمرکی از تسهیلات بیشتر فراهم شود. براین اساس، برنامه انتخاب فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی AEO با هدف برخورداری از حداکثر ظرفیت تسهیلاتی در جهت حمایت از تولید ملی، جلب مشارکت مردمی و افزایش قابلیت رقابت جهانی شرکت های ایرانی در سال گذشته و سال جاری در دستور کار گمرک ایران بوده است.

به این منظور با بهره گیری از نظرات نخبگان و خرد جمعی صاحب نظران در تمامی گمرکات کشور، معیارهای بررسی عملکرد متقاضیان بازنگری شده و علاوه بر رفتارهای قانونمدارانه گمرکی، نحوه عملکرد هر متقاضی در دیگر مصادیق ملی همچون ایفاء تعهدات مالیاتی، بانکی و بیمه نیز مورد توجه و بررسی قرار گرفت. همچنین کنترل آخرین گزارش حسابرسی متقاضیان به منظور تعیین وضعیت مالی هر شرکت از منظر استانداردهای حسابرسی نیز مورد توجه جدی قرار گرفت. دستاورد این اقدام تدوین دستورالعمل AEO و ابلاغ عمومی آن در ابتدای سال ۱۴۰۲ بوده که این امکان را برای ذینفعان گمرک فراهم نمود تا در تعامل مستقیم با سازمان، امکان برخورداری از حداکثر ظرفیت تسهیلاتی را داشته باشند

در حال حاضر چه نوع تسهیلاتی در اختیار شرکت های برگزیده قرار می گیرد؟ در مورد مهمترین تسهیلاتی که گمرک به شرکت های برگزیده ارائه می نماید توضیحاتی بفرمایید

از مهمترین تسهیلات ارائه شده به شرکت‌های‌ برگزیده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• امکان ارائه ضمانت نامه بانکی به منتخبین متقاضی با حداکثر زمان یک سال جهت حقوق ورودی متعلقه در واردات کالا.
• تسهیل حداکثری تشریفات ترخیص با تخصیص مسیر سبز گمرکی که مبتنی بر اعمال شاخصهای مدیریت ریسک و متمرکز بر روشهای کنترل غیر ارزیابی فیزیکی میباشد .
• تخصیص دیگر تسهیلات قانونی جهت تسریع و تسهیل فرایند ترخیص که علاوه بر موارد یاد شده بالغ بر ۱۵ موضوع تسهیلاتی می باشد.

اقدامات و دستاورد کسب شده پس از ابلاغ دستورالعمل شامل چه مواردی بوده است؟

اهم اقدامات صورت پذیرفته در سال 1402و دستاورد کسب شده پس از ابلاغ دستورالعمل شامل: دریافت ۴۴۸ درخواست از متقاضیان و بررسی عملکردی هر یک در ابعاد معیارهای مختلف همچون حجم تجارت خارجی در رویه های واردات و صادرات، فقدان سوابق عملکردی مجرمانه و یا تخلفی و عدم تعهدات ایفا نشده طی سه سال قبل از زمان ارائه درخواست بالاخص کنترل تعهدات ارز حاصل از صادرات .

• برگزاری ۱۷ جلسه کمیته مرکزی AEO در سطح شورای معاونین دستگاه با هدف سیاست گذاری های مورد نیاز و اتخاذ تصمیم
• انتخاب 184متقاضی حائز شرایط قانونمداری از بین متقاضیان در بررسی های سطح دبیرخانه
• انتخاب ۱۳۸ شرکت به عنوان فعال اقتصادی برگزیده گمرکی با رتبه بندی سه گانه جهت برخورداری از تسهیلات متناسب با رتبه های برگزیده شده در کمیته مرکزی AEO.
• تخصیص هفت ماه زمان با اعلان فراخوان و انجام مکاتبه جهت آگاهی شرکتهای منتخب قبلی از دستورالعمل ابلاغی جدید وفراهم نمودن  امکان اعلام درخواست تمدید عضویت که پس از گذشت مدت زمان ایجاد شده، پالایش شرکت ها در چارچوب معیارهای جدید انجام که عدم ارائه درخواست تمدید از سوی شرکت ها در این بازه زمانی هفت ماهه منجر به حذف ۲۶۰ شرکت شد.
• تکمیل پرونده متقاضیان تمدید بر اساس دستورالعمل جدید

 انتخاب نهایی ۵۴۸ شرکت AEO در رتبه های سه گانه که مشمول تسهیلات تفکیکی مرتبط بوده و به گمرکات کشور جهت برخورداری از این تسهیلات ابلاغ شده اند.

ترکیب شرکت ها از نظر تولیدی و بازرگانی و دانش بنیان چگونه بوده است؟

در بین 548 شرکت برگزیده گمرکیAEO در مجموع 397 شرکت تولیدی، 109 شرکت بازرگانی و 42 شرکت دانش بنیان بوده است.

فرایند پذیرش شرکت های برگزیده گمرکی AEO شامل چه مسیری است و متقاضیان چه مدارک و اسنادی را باید ارائه دهند و چه مراحلی برای دریافت مجوز نیاز دارند؟ متقاضیان جدید برای عضویت چه اسنادی را باید به گمرک ارائه نمایند؟

فرایند پذیرش AEO بر اساس درخواست ذینفعان است و هر متقاضی می بایست درخواست خود را به صورت رسمی و کتبی با امضاء صاحبان امضاءشرکت طبق اساسنامه/آخرین تغییرات مدیریتی وفق آگهی  روزنامه رسمی به دبیرخانه کمیته مرکزی - دفتر مدیریت اطلاعات و برنامه‌ریزی ارائه کند.

به پیوستِ درخواست ارائه شده، متقاضی باید اسناد تشکیل پرونده را نیز ارائه دهد. از جمله این اسناد طبق دستورالعمل ابلاغی می توان به کارت بازرگانی شرکت،مدارک شناسایی مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره، پروانه بهره‌برداری و مجوزهای موردی برای فعالیت رسمی مورد نیاز، آگهی تاسیس و اساسنامه و همچنین آخرین تغییرات مدیریتی طبق وفق آگهی روزنامه رسمی اشاره نمود.

 علاوه بر موارد یاد شده مفاصا حساب مالیاتی و آخرین برگ قطعی مالیاتی عملکرد شرکت و تسویه حساب با سازمان امور مالیاتی نیز اخذ می گردد. همچنین آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت به انضمام گزارش حسابرسی شرکت که ثبت سامانه جام هم شده باشد نیز باید ارائه شود.

 ارائه مفاصا حساب با سازمان تامین اجتماعی نیز مورد نیاز است که نشان دهد بدهکار بیمه‌ای نیست. اخذ رتبه اعتبار بانکی متقاضی بر اساس گزارش رسمی رتبه بندی جهت بررسی آخرین وضعیت عملکردی شرکت در امور بانکی نیز از دیگر مستندات دریافتی می باشد.

علاوه بر مستندات الزامی ذکر شده ، گواهی‌های معتبر داخلی و بین‌المللی شرکت از جمله سرتیفیکیت‌هایی که متناسب با نوع بیزینس و کسب و کار آنها دریافت کرده‌اند می تواند به پیوست درخواست ارائه شود. به عنوان مثال گواهینامه‌های ایزو ویا تعالی سازمانی و....

در خصوص شرکت های دانش بنیان ،بورسی و تعاونی‌ها ،ارائه توصیه نامه های مرتبط حائز اهمیت می باشد به نحویکه در صورت تائید و معرفی شرکت های منتخب دانش بنیان از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ،معیارحجم تجارت خارجی برای انتخاب این متقاضیان با تفاوت یک ششم دیگر متقاضیان مورد عمل قرار خواهد گرفت.

پس از برگزیده شدن هر شرکت،اخذ فرم تعهد با امضاء صاحبان امضا، تحت فرمت استاندارد گمرک ایران مستند نهایی دریافتی می باشد.

 در این تعهدنامه شاخص‌هایی که مورد نظر سازمان گمرک است توسط شرکت‌ها مورد پذیرش قرار گرفته و متعهد به اجرای آن می باشند. مجموعه ی این اسناد و برگه‌های احرازی و پیوست‌ها و مستندات که به پیوست درخواست شرکت دریافت می گردد، مرحله اول در دبیرخانه مورد بررسی قرار می‌گیرد. فرایندِ بررسی شامل کنترل حجم تجارت خارجی شرکت در سه سالِ قبل از زمان ارائه درخواست و همچنین بررسی سوابق عملکرد شرکت در چارچوب معیارهای قانونمداری مصوب طبق روش اجرایی که درچارچوب  دستورالعمل ابلاغ شده می باشد.

 .چنانچه شرکت در چارچوب معیارها ی بررسی شده  حائز شرایط باشد در کمیته مرکزی مطرح تا اعضاء با بررسی های تخصصی لازم در خصوص انتخاب شرکت اتخاذ تصمیم نمایند.

عناوین و شناسه های ملی شرکت های برگزیده که به تائید اعضاء کمیته رسیده باشند، با تعیین رتبه های اتخاذ شده و تاکید بر شمولیت تسهیلات قابل ارائه متناسب با هر رتبه به شرکت ها،با امضاء ریاست کل محترم به گمرکات کشور جهت برخورداری از تسهیلات مربوط ابلاغ می گردد.

ضمن تشکر از روند اصلاحی که آغاز کرده اید، آیا حاضر هستید در جهت شفافیت بیشتر امکان حضور اصحاب رسانه در جلسه ارزیابی و انتخاب شرکت های برگزیده گمرکی AEO را فراهم سازید؟

بله با سیاست های ابلاغی رئیس کل سازمان گمرک ایران، موارد در فرآیندی کاملا شفاف صورت می پذیرد و حضور کارشناسان رسانه ای نیز اشکالی ندارد.