نفس خودروسازی به شماره افتاده است

گروه اقتصادی: صنعتی مهم ولی زیان ده؛ آخرین تصویر از عملکرد سه خودروساز مهم کشور نشان می دهد که با زیانی بیش از 129 هزار میلیارد تومانی، همچنان برای بقا تلاش می کنند، این در حالی است که هیچ نشانه ای از تصمیم برای بهبود وضعیت آنها دیده نمی شود.

به گزارش بولتن نیوز، صنعت خودروسازی ایران با داشتن سهمی 20 درصدی از ارزش‌افزوده کل بخش صنعت و سهم حدود4 درصدی از تولید ناخالص‌داخلی (GDP)، هرچند زیان ده، اما جایگاه مهمی در اقتصاد کشور دارد، با این وجود سیاستگذاری‌های اشتباه و مهمتر از آن مقررات دست و پا گیر باعث شده که این صنعت برای ادامه همین وضعیت موجود هم با مشکل مواجه شود.

آنطور که کارشناسان می گویند، نرخ پایین بهره‌وری مهمترین دلیلی است که کیفیت محصولات خودروسازان ایرانی را سال به سال با افت مواجه می کند. از سویی برخی از خودروسازها برای تامین قطعات ماهها در انتظارند و نتیجه آنکه به قطعات بی کیفیت در نهایت بسنده می کنند تا محصول خود را تکمیل کرده و عرضه کنند.
قیمت گذاری دستوری، آثار جبران ناپذیری بر دوش این صنعت گذاشته است. موضوعی که باعث شده علاوه بر کیفیت پایین و نارضایتی مشتریان، هرسال حجم زیان های خودرسازان سنگین تر شده و برای جبران زیان های وارده، مجددا در لوپ وام بدهی بیفتند.
براساس آخرین گزارشی که از وضعیت صنعت خودروسازی بر روی سایت کدال قرار گرفته، زیان انباشته سه خودروساز مهم کشور یعنی ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو از سال96 به این سو افزوده شده است. زیانی که تا به امروز هم ادامه دارد و مشخص نیست که تاب و تحمل این سه خودروساز تا کجا ادامه داشته باشد.
بررسی صورت های مالی این سه خودروساز نشان می دهد که زیان انباشته آنها از حدود 8 هزار میلیارد تومان در سال 96 به 129 هزار میلیارد تومان تا پایان سال گذشته رسیده است.
در این میان، بیشترین زیان متوجه ایران خودرو است. زیان انباشته این خودروساز قدیمی ایران، از پنج‌ هزار و 860 میلیارد تومان، در سال 96 به 41 هزار میلیارد تومان در سال 1402 رسیده است. زیان انباشته سایپا از هزار و 140 میلیارد تومانی در همان سال به 24 هزار و 300 میلیارد تومان و زیان انباشته پارس‌خودرو هم از 978 میلیارد تومان در سال 96 به 8 هزار و 381 میلیارد تومان رسیده است.
سیاهه زیان های انباشته خودروسازان همچنان در حال گسترش است. صورت های مالی خودروسازان، در شش ماهه نخست امسال نشان می دهد که این سه خودروساز متحمل زیانی 34 هزار و 251 میلیارد تومانی شده اند، که در این میان سهم ایران خودرو با 24 هزار میلیارد تومان بیش از همه است.
قیمت سوار بر بال دلالان و سفته بازان
کارشناسان براین باورند که علاوه بر قیمت های دستوری، یکی از دلایل افزایش زیان‌های صنعت خودروسازی نحوه عرضه محصولات آنها در بازار است که سود زیادی را نصیب دلالان و سفته بازان می کند.
حدود ۳ سال پیش که آشفتگی در بازار خودرو اوج گرفت و فاصله قیمت کارخانه و بازار زیاد شد، دولت در پاسخ به اعتراض مردم و خودروسازان تصمیم گرفت با شیوه‌ای تحت عنوان قرعه‌کشی، با ثبت‌نام از متقاضیان خرید خودرو و قرعه‌کشی ، هرج و مرج را در بازار خودرو کاهش دهد، طرحی که متاسفانه نتیجه مثبتی دربرنداشت ونتیجه آن شد که فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار روز‌به‌روز بیشتر شود.در این میان زیان اساسی را مصرف‌کنندگان واقعی دیدند.
تجربه آزمون و خطا در قیمت گذاری خودرو و نحوه توزیع چهاردهه است که ادامه دارد. تصمیم هایی که باعث شده، خودرو که قاعدتا یک کالای مصرفی است، در ایران تبدیل به یک محصول سرمایه ای شود.
پس از تجربه ناموفق قرعه کشی خودرو، تصمیم دولت ایجاد سامانه یکپارچه فروش خودرو بود که برمبنای آن عرضه خودرو 2 مرحله ای شد. طرحی که نتیجه آن ایجاد بیش از دو میلیون تعهد برای خودروسازانی شد که با مشکل تامین قطعات، زیان انباشته و مهتتر از آن اجازه نداشتن برای افزایش قیمت مواجه هستند.
حدود 83 درصد از مجموع بهای تمام شده هر دستگاه خودرو را مواد اولیه ای تشکیل می دهد که با قیمت آزاد و ارز مبادله ای خریداری می شود، درحالی که خودروساز قطعات را با قیمت آزاد تامین می کند، ناچار است که قیمت تمام شده را براساس آنچه دولت دستور داده عرضه کند.
همین سیکل معیوب باعث افزایش روزافزون بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان شده است که برخی گزارش ها این بدهی را بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان اعلام می کنند.
بررسی عملکرد سه خودرساز مهم کشور که در سامانه کدال منتشر شده نشان می دهد که طی ۹ ماهه امسال این سه خودروساز مجموع ۷۲۸ هزار و ۹۱۵ دستگاه خودرو فروخته اند که نسبت به مدت مشابه سال قبل 12.9 درصد کاهش فروش نشان می دهد.

گزارش بیانگر به شماره افتادن نفس های صنعت خودروسازی ایران است.اگر تدبیری اساسی برای این صنعت اندیشیده نشود، از خودروسازی که بیش از 70 سال می گذرد، تلی از زیان ها باقی خواهد ماند.