بیماری های مرتبط با آلودگی هوای تهران

به گزارش بولتن نیوز، آلودگی هوای تهران باعث ایجاد بیماری‌های زیادی می‌شود و مسئول مرگ افراد زیادی در پایتخت است. مسمومیت، بیماری‌های ریوی و یماری‌های قلبی عروقی اصلی‌ترین بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوای تهران هستند. کودکان، زنان باردار و افراد بالای ۶۵ سال در معرض بیشترین آسیب از آلودگی هوای تهران هستند.

بیماری های ناشی از آلودگی هوای تهران، سالانه منجر به بیماری‌های مزمن و مرگ بسیاری از ایرانیان مقیم تهران می‌شود. بد نیست بدانید که بسیاری از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان، ناشی از آلودگی هوا هستند. آلودگی هوای تهران بیشتر باعث ایجاد بیماری‌های تنفسی می‌شود، اما می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن هم مانند قلب تأثیر بگذارد. و اما شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از آلودگی هوای تهران کدامند؟ راهی برای پیشگیری از این بیماری‌ها وجود دارد؟ برای سم‌زدایی بدن از این آلاینده‌ها چه کنیم؟ پاسخ این سؤالات بحث کلی امروز دکترتو خواهد بود.

اگر مرتبا در برابر هوای آلوده تهران قرار دارید، مشاوره با دکتر ریه، دکتر عفونی و دکتر عمومی به شما کمک خواهد کرد تا از مشکلات احتمالی که ممکن است شما را درگیر کنند آگاه شوید. همچنین در صورت نیاز می‌توانید از بخش نوبت مطب، اقدام به دریافت وقت ملاقات حضوری نمایید.
آلودگی هوا چیست؟

آلودگی هوا ترکیبی از مواد خطرناک و آلاینده‌های طبیعی و مصنوعی است. به‌طور‌کلی، آلودگی هوا مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده‌ است و از این رو باعث ایجاد مسمومیت یا بیماری‌هایی برای افراد می‌شود.

گازهای گلخانه‌ای، وسایل نقلیه، سوخت‌های فسیلی شامل نفت و گاز طبیعی، آلاینده‌های حاصل از کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به‌ویژه نیروگاه‌های با سوخت زغال سنگ، و دودهای حاصل از تولید مواد شیمیایی، نمونه‌هایی از منابع اولیه آلوده‌کننده‌ی هوا هستند. به جز این موارد، طبیعت مواد خطرناکی مانند گرو و خاک، دود ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها، خاکستر و گازهای حاصل از فوران‌های آتشفشانی و گازهایی مانند متان که از تجزیه مواد آلی ساطع می‌شوند، همگی مواردی هستند که می‌توانند باعث آلودگی هوا شوند.
شایع ترین بیماری های مرتبط با آلودگی هوای تهران چیست؟

بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا سالانه میلیون‌ها نفر را می‌کشند و افراد زیادی را در بیمارستان بستری می‌کنند. برآوردهای سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که از هر هشت مرگ در جهان، یک مورد به دلیل شرایط مرتبط با آلودگی هوا است. تحقیقات جدید ارتباط قوی‌تری را بین آلودگی و بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی نشان می‌دهد. شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوای تهران شامل موارد زیر است که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد:
۱. بیماری ایسکمیک قلب

بیماری ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر با تجمع کلسیم یا سایر مواد، مانند چربی در شریان کرونر ایجاد می‌شود. این بیماری با انسداد عروق، باعث نرسیدن خون به قلب و سایر نواحی بدن می‌شود. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که آلودگی هوا انسداد شریان‌ها را تسریع می‌کند و منجر به افزایش بروز بیماری ایسکمیک قلبی می‌شود.

علاوه بر مسدود شدن عروق، قرار گرفتن در مقابل مواد سمی آلودگی هوا می‌تواند سطوح لیپوپروتئین (کلسترول خوب) با چگالی بالا را کاهش دهد. این اتفاق خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
۲. سکته مغزی

ذرات معلق و آلودگی هوا با سکته مغزی هم مرتبط هستند. سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که خون‌رسانی به مغز قطع می‌شود. مواردی که در بالا در مورد عروق قلبی گفتیم می‌توانند روی عروق مغزی هم تاثیر بگذارند.

به‌طورکلی آلودگی هوای تهران روی هر قشر از جامعه تاثیر متفاوتی دارد. برای مثال تحقیقات نشان می‌دهد قرارگیری زنان یائسه در معرض اکسیدهای نیتروژن احتمال سکته مغزی هموراژیک را افزایش می‌دهد.

۳. بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)

می‌دانید که بسیاری از بیماری های آلودگی هوای تهران مربوط به ریه است. بیماری انسداد ریوی مزمن یا COPD به یک بیماری منفرد اشاره نمی‌کند، بلکه به چندین بیماری اشاره دارد که تنفس را دشوار می‌کنند. این بیماری‌ها شامل برونشیت، آسم و آمفیزم (عدم رشد صحیح ریه‌ها) هستند و همه این بیماری‌ها می‌توانند در اثر آسیب به ریه‌ها از آلودگی هوای تهران ایجاد شوند.
۴. سرطان یکی از بیماری های مرتبط با آلودگی هوای تهران

سر‌طان ریه یکی از خطرات و عوارض اصلی آلودگی هوا است. سرطان ریه به تقسیم کنترل‌نشده‌ی سلول‌ها در ریه‌ها گفته می‌شود که با آلاینده‌های هوا به ویژه آلودگی ذرات معلق و دود سیگار همراه تحریک می‌شود.

علاوه بر سرطان ریه، مطالعات نشان داده است زنانی که بیشتر در معرض متیلن کلراید (یکی از مواد سمی معلق در هوای تهران که در پاک‌کننده‌های رنگ استفاده می‌شود) هستند، احتمال بیشتری دارد که به سرطان سینه مبتلا شوند. از این رو سرطان سینه زنان هم می‌تواند با آلودگی هوای تهران مرتبط باشد.

قرار گرفتن در معرض بنزن (یک ماده شیمیایی صنعتی و جزء بنزین) می‌تواند باعث سرطان خون شود و با لنفوم غیر هوچکین مرتبط است. اشخاصی که در پمپ بنزین کار می‌کنند یا در نزدیک جایگاه‌های سوخت سکونت دارند، بیشتر در معرض این نوع سرطان هستند.
۵. عفونت دستگاه تنفسی تحتانی

عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی اغلب به صورت ذات الریه ظاهر می‌شوند، اما می‌تواند اشکال دیگری هم داشته باشد. کودکان به ویژه در برابر ابتلا به عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی تحتانی آسیب‌پذیر هستند، زیرا بدن و ریه‌های آنها هنوز در حال رشد است و انتشار دوده و سایر آلاینده‌ها شدیدتر از بزرگسالان به آنها ضربه می‌زند.

۶. مسمومیت

مسمومیت یکی از عوارض شایع آلودگی هوای تهران است که می‌تواند کار هر فردی را به بیمارستان بکشد. این عارضه اغلب اوقات به دلیل وجود مونوکسید کربن به وجود می‌آید. مونوکسید کربن، یک آلاینده خفه‌کننده و قوی‌تر از اکسیژن است که به‌راحتی به هموگلوبین متصل می‌شود. وقتی هموگلوبین خون به جای اکسیژن مونوکسید کربن جذب کند، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها دچار اختلال می‌شود. از آنجایی که مغز به ویژه به کمبود اکسیژن حساس است، بیشتر علائم مسمومیت آلودگی هوای تهران به صورت عصبی است.

علاوه بر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد که یک آلاینده اسیدی است هم می‌تواند دستگاه تنفسی را تحریک می‌کند. این آلاینده هوا گلو را تحریک می‌کند باعث سرفه شدید می‌شود و ممکن است با رسیدن به ریه‌ها منجر به تنگی نفس، اِدِم ریه و ذات الریه شود.

تمامی موارد بررسی شده در بالا فقط بخشی از بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوای تهران هستند که ارتباط آنها به طور قطعی مشخص شده است. وارد شدن این آلاینده‌ها به بدن تاثیرات گسترده‌ای بر روی عملکرد اندام‌ها دارد که می‌تواند به صورت غیرمستقیم باعث ایجاد بیماری‌های زیادی شود.
علائم بیماری های آلودگی تهران چیست؟

افرادی که هوای آلوده تنفس می‌کنند ممکن است دچار علائم مختلفی شوند. این علائم با توجه به حساسیت هر فرد نسبت به آلودگی هوا متفاوت است. طبق گفته quebec، علائم کوتاه‌مدت بیماری های ناشی از آلودگی هوای تهران عبارت‌اند از:

سوزش چشم
خس‌خس سینه یا مشکل در تنفس
تحریک و التهاب مجاری تنفسی (سرفه)
تنگی نفس، به‌ویژه در هنگام فعالیت بدنی

شدت این علائم به سلامت فرد و میزان آلودگی که در معرض آن قرار دارد بستگی دارد. استفاده نادرست از برخی داروها می‌تواند علائم آلودگی را بدتر کند.

بهتر است بدانید که این علائم می‌تواند نتیجه عوامل دیگری غیر از آلودگی هوا باشد؛ عواملی مانند:

گرمای طاقت فرسا
رطوبت
ویروس‌ها
حساسیت به گرده‌ها، مانند ابروسیا.

چه آلاینده هایی در هوای تهران باعث بروز بیماری می شوند؟

آلاینده‌های هوا که باعث بیماری می‌شوند شامل مواردی هستند که EPA آن را به عنوان “معیارهای آلاینده هوا” طبقه بندی کرده است. اینها آلاینده‌های هوا هستند که بیشترین فراوانی را در جو دارند و در نتیجه بیشترین آسیب را به سلامت انسان وارد می‌کنند. افزایش این آلاینده‌ها در هوای تهران، موجب شده است که این شهر با وضعیت قرمز روبرو شود. در ادامه آلاینده‌های بیماری زای هوای تهران را بررسی خواهیم کرد.
۱. آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار تهران

گرد و غبار و ذرات معلق مخلوط پیچیده‌ای هستند که ممکن است حاوی دوده، دود، فلزات، نیترات‌ها، سولفات‌ها، آب و لاستیک باشند. این ذرات معلق می‌توانند مستقیماً منتشر شوند، مانند گرد و خاک یا دود ناشی از آتش، یا می‌توانند در جو از واکنش گازهایی مانند اکسیدهای نیتروژن تشکیل شوند.

اندازه ذرات به طور مستقیم با پتانسیل آنها برای ایجاد مشکلات سلامتی مرتبط است. ذرات کوچک (معروف به PM۲.۵ یا ذرات ریز) بزرگترین مشکلات را ایجاد می‌کنند، زیرا از سد دفاع طبیعی بدن عبور می‌کنند و می‌توانند به اعماق ریه‌ها و جریان خون شما نفوذ کنند. قرار گرفتن در معرض چنین ذراتی می‌تواند بر ریه‌ها و قلب شما تأثیر بگذارد.

طبق گفته sparetheair، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گردو غبار تهران و ذرات معلق می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی قابل توجهی شود از جمله:

افزایش علائم تنفسی، مانند تحریک مجاری هوایی، سرفه یا مشکل در تنفس
کاهش عملکرد ریه
تشدید آسم
ایجاد بیماری مزمن تنفسی در کودکان
ایجاد برونشیت مزمن یا بیماری مزمن انسدادی ریه
ضربان قلب نامنظم
حملات قلبی غیر کشنده
مرگ زودرس در افراد مبتلا به بیماری قلبی یا ریوی، از جمله مرگ ناشی از سرطان ریه.

۲. ازن سطح زمین

زمانی که ترکیبات آلی فرار (VOCs) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) با پرتوهای فرابنفش خورشید واکنش می‌دهند، ازن سطح زمین تشکیل می‌شود. منشا اصلی آلاینده‌های گفته‌شده منابع متحرک از جمله اتومبیل، کامیون، اتوبوس، تجهیزات ساختمانی و تجهیزات کشاورزی است.

ازن سطح زمین در ساعات بعدازظهر و اوایل عصر به بالاترین حد خود می‌رسد. سطوح بالای این گاز سمی اغلب در ماه‌های تابستان رخ می‌دهد. ازن سطح زمین یک محرک قوی است که می‌تواند باعث انقباض راه‌های هوایی شود و سیستم تنفسی را مجبور کند برای تامین اکسیژن بیشتر کار کند. این آلاینده همچنین می‌تواند باعث مشکلات سلامتی دیگری شود، از جمله:

تشدید بیماری‌های تنفسی مانند آمفیزم، برونشیت و آسم
آسیب ریه، حتی پس از رفع علائمی مانند سرفه یا گلودرد
خس خس سینه، درد قفسه سینه، خشکی گلو، سردرد یا حالت تهوع
کاهش مقاومت در برابر عفونت‌ها
افزایش خستگی
کاهش عملکرد ورزشی

۳. دی اکسید گوگرد و دی اکسید نیتروژن

دی اکسید گوگرد و دی اکسید نیتروژن گازهای بی‌رنگی هستند که از سوختن سوخت‌های فسیلی یا فرآیندهای صنعتی آزاد می‌شوند. این مواد شیمیایی می‌توانند به ریه‌ها و راه‌های هوایی آسیب برسانند و منجر به تشدید بیماری‌های قلبی عروقی در افرادی با شرایط زمینه‌ای شوند. همچنین تصور می‌شود که دی اکسید نیتروژن یکی از علل آسم است.

۴. مونوکسید کربن یکی از اجزای آلودگی هوای تهران

مو‌نوکسید کربن گازی بی‌رنگ و بی‌بو است که از سوختن ناقص سوخت‌های فسیلی به دست می آید. مونوکسید کربن اغلب توسط خودروها و تاسیسات صنعتی آزاد می‌شود. همانطور که در بخش‌های قبل گفتیم، این گاز سمی از اکسیژن‌زسانی به بافت‌ها جلوگیری می‌کند، بنابراین می‌تواند به سرعت باعث سرگیجه، حالت تهوع و حتی مرگ شود.
۵. سرب

سرب یک فلز بسیار سمی است که مقدار آن در هوای تهران بسیار بالاست. بعد از تصویب قانون هوای پاک در آمریکا و کشورهای اروپایی، مقدار این فلز در جو بسیار کاهش یافته است. با این حال، مقدار سرب در هوای تهران و سایر شهرهای ایران همچنان بالاست. سرب می‌تواند به سیستم عصبی، کلیه‌ها و مغز آسیب برساند و منجر به بیماری و حتی مرگ شود.
۶. آرسنیک

آرسنیک یک عنصر طبیعی است که در غذا، آب یا هوا یافت می‌شود. این ماده سمی اغلب اوقات از منابع صنعتی مانند معدن ذوب وارد هوا می‌شود. همچنین افراد می‌توانند از طریق نوشیدن آب آلوده و کشیدن تنباکو نیز در معرض این آلاینده سمی قرار گیرند. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آرسنیک غیر آلی می‌تواند منجر به مسمومیت مزمن با آرسنیک شود. ضایعات پوستی و سرطان پوست مشخص‌ترین عوارض مسمومیت با آرسنیک هستند. همچنین قرارگیری در معرض این آلاینده می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:

سرطان‌ها (ریه، مثانه و پوست)
بیماری قلب و عروقی
بیماری مزمن کلیوی
اختلال عصبی رفتاری.

تشخیص بیماری‌ های مرتبط با آلودگی هوا

پزشکان تشخیص را بر اساس علائم، تست‌های عملکرد ریه و میزان قرار گرفتن در معرض غلظت‌های بالای آلاینده‌های شناخته‌شده در هوا در محل کار و خانه قرار می‌دهند. پزشکان از افرادی که دارای اختلالات ریوی مانند آسم و COPD هستند می‌پرسند که آیا علائم آنها در مواجهه با آلودگی هوا بدتر می‌شود یا خیر؟

آزمایش‌ها اغلب به تمایز بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا از سایر اختلالات ریوی کمک نمی‌کنند. یکی از مسائلی که به تشخیص این بیماری‌ها کمک می‌کند بررسی محل کار و زندگی فرد و مشاهده موارد مشابه است. به‌طورکلی، رویکردهای خاصی وجود ندارد که بتواند به طور تخصصی، تعیین کند که آلودگی هوا علت اصلی بیماری است.
عوامل خطر برای بیماری های مرتبط با آلودگی هوای تهران

آلودگی هوا بسته به سن، محل زندگی، سلامت زمینه‌ای و سایر عوامل دیگر تاثیر متفاوتی روی افراد می‌گذارد. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که افراد با وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تر و جمعیت اقلیت که به طور نامتناسبی در معرض آلودگی هوا قرار دارن، در برابر اثرات نامطلوب سلامتی آسیب پذیرتر هستند. جمعیت‌هایی که بیشتر در معرض خطر بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوای تهران هستند به شرح زیر هستند:

افراد مبتلا به بیماری های ریوی مانند آسم، برونشیت مزمن، آمفیزم و بیماری انسدادی مزمن ریه
نوزادان و کودکان خردسال
افرادی که در فضای باز کار یا ورزش می‌کنند.
بزرگسالان بالای ۶۵ سال
افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی
مردم در فقر؛ افرادی که به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی ندارند.
افرادی که سیگار می‌کشند یا در معرض دود دست دوم قرار دارند.
ا‌فرادی که در مشاغلی که در معرض هوای آلوده زیاد هستند کار می‌کنند (مثل کار در معدن ذغال سنگ)
افرادی که زمان زیادی را در کنار جاده‌های شلوغ می‌گذرانند.