سهم ناچیز ایران از بازار ۴۲ میلیارد دلاری پلی‌اتیلن‌ترفتالات

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیراقتصاد، پلی‌اتیلن‌ترفتالات[۱] یک رزین پلی‌استری و ترموپلاستیک بی‌رنگ، شفاف، سبک و در برابر شکستن مقاوم است. این ویژگی‌ها پلی‌اتیلن ترفتالات را به گزینه‌ای مطلوب برای استفاده در صنایع مختلف از جمله بسته‌بندی، الکترونیک و نساجی تبدیل کرده است. این پلیمر بر اساس گران‌روی (ویسکوزیته) تقسیم‌بندی می‌شود. پلی‌اتیلن‌ترفتالات با گران‌روی پایین که در برخی موارد با نام‌های PET استیپل یا گرید نساجی شناخته می‌شود دارای گران‌روی کمتر از ۰.۷۵ است و در تولید محصولات مختلفی همانند الیاف پارچه، بطری‌ها و فیلم‌های عکاسی کاربرد دارد. اما نوع دارای گران‌روی بالای آن با ویسکوزیته بیشتر از ۰.۹ است. این نوع، با نام PET صنعتی و یا دنیر شناخته می‌شود و در تولید طناب، کمربند ایمنی و غیره کاربرد دارد.

۴۰ درصد از پلی‌اتیلن‌ترفتالات تولیدی در جهان، صرف تولید بطری می‌شود

مطابق نمودار زیر، بیش از نیمی از پلی‌اتیلن‌ترفتالات تولید شده در جهان در تولید بطری‌های آب، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌ها، بسته‌بندی مواد غذایی، بسته‌بندی‌های غیرغذایی همچون محلول‌های ضد عفونی‌کننده دست و صورت و موارد دیگر به کار می‌رود. اما مهم‌ترین کاربرد پلی‌اتیلن ترفتالات، تولید بطری است و حدود ۴۰ درصد از کل بطری‌های آب و نوشیدنی‌ها از این ماده ساخته می‌شوند.

یکی دیگر از کاربردهای مهم پلی‌اتیلن‌ترفتالات، تولید منسوجات، پارچه‌ها و کالاهای مصرفی است که با توجه به کاهش قیمت تمام شده و افزایش کیفیت محصول نهایی به شکل قابل توجهی رشد خواهد کرد. این ماده به صورت گسترده در تولید الیاف مصنوعی (مانند الیاف پلی استر) استفاده می‌شود که بزرگترین بخش صنعت الیاف مصنوعی را تشکیل می‌دهد.

پیش‌بینی بازار ۴۲ میلیارد دلاری پلی‌اتیلن ترفتالات تا سال ۲۰۳۰

بازار جهانی پلی‌اتیلن‌ترفتالات به وضعیت اقتصادی و رشد کشورهای جهان به خصوص چین بستگی دارد. متناسب با بهبود بازارهای جهانی، میزان تقاضای پلی‌اتیلن ترفتالات در اروپا و آمریکا، افزایش یافته است. علاوه‌ بر این، رشد جمعیت، بهبود فعالیت‌های اقتصادی و افزایش قدرت خرید در بازارهای آمریکای لاتین و آسیا موجب افزایش تولید و تقاضای کالاهای مصرفی شده و میزان تقاضای پلی‌اتیلن‌ترفتالات در این مناطق افزایش خواهد یافت. در حال حاضر بیش از ۴۰ درصد از پلی‌اتیلن‌ترفتالات جهان در کشورهای چین، هند، مالزی و اندوزی استفاده می‌شود.

پلی‌اتیلن ترفتالات را می‌توان ۳ تا ۴ بار بدون تأثیر بر خواص شیمیایی آن فراوری کرد و بخش زیادی از پلی‌اتیلن ترفتالات جهان از طریق بازیافت تأمین می‌شود. به طوری‌که نزدیک به ۴۵ درصد از پلی‌اتیلن ترفتالات تولید شده در جهان بازیافت می‌شود و ارزش بازاری آن معادل ۱۰ میلیارد دلار است.

اما این موضوع، به شکل جدی مانع رشد تولید پلی‌اتیلن ترفتالات نخواهد شد و با توجه به روند افزایشی تقاضای پلی‌اتیلن‌ترفتالات، میزان تولید این محصول افزایش ‌خواهد یافت. مطابق نمودار زیر، در سال ۲۰۲۲، در حدود ۲۸ میلیون‌تن پلی‌اتیلن‌ترفتالات به ارزش ۲۹ میلیارد دلار تولید شد که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰ به ۴۰ میلیون‌تن و با ارزش ۴۲ میلیارد دلار برسد.

تقاضای ۱۳.۲ میلیون تنی پلی‌اتیلن‌ترفتالات در هند و چین

آسیا، بیشترین میزان مصرف پلی‌اتیلن‌ترفتالات را در جهان دارد. چین با ۱۲ و هند با ۱.۲ میلیون تن مصرف پلی‌اتیلن‌ترفتالات بیشترین تقاضای این محصول را دارند. در این دو کشور، به دلیل افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه و روند صعودی تولید داخلی کالاهای مصرفی، میزان تقاضای PET به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت. به همین دلیل، این دو کشور برای تأمین نیازهای داخلی، ناچار به واردات پلی‌اتیلن‌ترفتالات هستند.

با توجه به اینکه چین و هند، از مقاصد صادراتی مهم ایران هستند و بخش زیادی از پلی‌اتیلن[۲] تولید شده در ایران به این کشورها صادر می‌شود، صادرات پلی‌اتیلن‌ترفتالات به این کشورها به دلایل ارزآوری و سهیم شدن در بازارهای جهانی از جذابیت اقتصادی بالایی برخوردار است.

اما برخلاف تصورات، میزان تولید پلی‌اتیلن‌ترفتالات در کشور به شکل قابل توجهی افزایش نیافته و توان صادرات پلی‌اتیلن‌ترفتالات در کشور، بسیار کم است. تنها پتروشیمی تولید کننده پلی‌اتیلن‌ترفتالات کشور یعنی پتروشیمی تندگویان ظرفیتی بالغ‌بر ۸۸۷.۵ هزارتن در سال دارد که کمتر از ظرفیت اسمی تولید می‌کند. بخش عمده پلی‌اتیلن ترفتالات تولید شده در این پتروشیمی، در صنایع داخلی استفاده می‌شود و تنها بخش کوچکی صادر می‌شود. بنابراین با وجود دانش فنی، ظرفیت بالای صادرات و کاربرد بالای این پلیمر در صنایع کشور، افزایش ظرفیت تولید این پلیمر در کشور ضرورت دارد.