افزایش تجارت دوجانبه روسیه با هند و ترکیه بعد از تحریم غرب

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیر اقتصاد، بر اساس داده‌های منتشر شده حجم تجارت بین پکن و مسکو در حال افزایش است. البته برخی کشورها از جمله کشورهای غیرمتعهد و حتی تعدادی از اعضای اتحادیه اروپا (EU) نیز تجارت خود با روسیه را از اوایل سال ۲۰۲۲ افزایش داده‌اند، البته چنین افزایش‌هایی لزوماً نشانگر حمایت از جنگ اوکراین نیست.
افزایش مستمر تجارت دوجانبه مسکو و پکن

چین یکی از کشورهایی بوده که تجارت خود با روسیه را افزایش داده است. در سال ۲۰۲۲، بیشتر ۲۰ شریک تجاری برتر پکن واردات خود از این کشور را تقریبا ۱۰ درصد افزایش دادند. به عنوان مثال، صادرات کالایی چین به استرالیا و هند حدود ۲۰ درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. اما درک دلایل رشد تجارت چین با روسیه مهم است. از سال ۲۰۱۳، روسیه رویکرد «چرخش به شرق» را آغاز کرد که در درجه نخست، چین قرار داشت. این حرکت برای مسکو نتایج مثبتی داشت، طی پنج سال گذشته (بدون احتساب سال ۲۰۲۰ به دلیل بیماری کرونا) میانگین تجارت دوجانبه حدود ۲۳ درصد رشد داشته است.

بنابراین افزایش ۲۷ درصدی تجارت سالانه اخیر، بسیار بالاتر از روند اخیر تجارت دوجانبه بود که عوامل دیگری در این رشد نقش داشته است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، ارزش یوان در برابر دلار و روبل کاهش یافت و رقابت‌پذیری کالاهای صادراتی چین در روسیه را افزایش داد. البته، تجارت چین در مقایسه با سایر شرکای تجاری اصلی روسیه بسیار کمتر است. چین با مبادله کالا به ارزش ۱۸۸ میلیارد دلار، بزرگترین شریک تجاری روسیه است، اما اقتصاد چین بیش از بیست برابر بزرگتر از بزرگترین شریک تجاری بعدی روسیه، یعنی ترکیه است. اگر از منظر چین به تجارت دوجانبه نگاه شود، مبادلات این کشور با روسیه برابر تجارتش با مالزی و بسیار کمتر از ویتنام است.
تجارت روسیه با متحدان و شرکای ایالات متحده

در این میان، دو کشور ترکیه و هند تجارت خود با روسیه را به میزان قابل توجهی افزایش داده‌اند. ترکیه به عنوان عضو ناتو شاهد افزایش ۹۳ درصدی تجارت با روسیه بوده و همچنین تجارت دوجانبه با هند، شریک ایالات متحده، از سال ۲۰۲۱ تقریباً ۲۵۰ درصد افزایش یافته است.

هند با پیشی گرفتن از اتحادیه اروپا به دومین مقصد بزرگ نفت روسیه پس از چین تبدیل شد و ترکیه نیز تامین کننده اصلی ماشین آلات و قطعات الکتریکی از جمله نیمه هادی‌های مورد نیاز مسکو است. اگرچه صادرات ماشین آلات الکترونیکی ترکیه پس از آغاز جنگ اوکراین کاهش یافت، اما پس از مدتی دوباره بهبود یافت و حتی فراتر از پیش از جنگ شد. بطوریکه از مارس ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳، صادرات الکترونیکی ترکیه به روسیه حدود ۸۵ درصد افزایش یافت. در مقابل، صادرات چین به روسیه ثابت ماند و در مدت مشابه تنها نیم درصد رشد کرد.

تجهیزات الکترونیکی تنها کالای راهبردی صادراتی ترکیه به روسیه نیست. شرکت‌های ترکیه میلیون‌ها دلار مواد شیمیایی، پلاستیک، اقلام لاستیکی و وسایل نقلیه صادر می‌کنند که همگی در بخش تولید روسیه استفاده می‌شود. البته، در پی فشارهای گروه هفت (G۷)، ترکیه با توقف ترانزیت کالاهای تحریم شده خود به روسیه موافقت کرد. اما تجارت این کشور با روسیه به عنوان راه نجات اقتصادی مهم برای کسب‌وکارها است، چون پس از زلزله ویرانگر اوایل سال جاری، اقتصاد ترکیه بهبود یافته و بازسازی می‌شود.

اقتصاد روسیه به لطف درآمد حاصل از صادرات منابع طبیعی، به ویژه نفت خام، توانست تا حدودی بر مشکلات خود فائق آید. در این میان، خریدار جدید نفت روسیه، چین نیست بلکه هند است. از زمان جنگ اوکراین، ارزش واردات هند از روسیه از ۴.۷ میلیارد دلار در سال پیش از جنگ با رشد ۱۰ برابری به حدود ۴۱ میلیارد دلار رسید. در حالی که واردات چین تقریبا ۵۵ درصد رشد داشته است. در حالیکه ایالات متحده و متحدانش واردات نفت روسیه را ممنوع کردند، اما هند و چین از تحریم صادرات نفت مسکو اجتناب کردند. تحریم سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان باعث افزایش سرسام‌آور قیمت‌های نفت خام و واکنش شدید کشورهای غیرمتعهد علیه اقدامات گروه ۷ خواهد شد. بنابراین، در راستای کاهش درآمدهای کرملین، ایالات متحده به دنبال ایجاد سقف قیمتی برای صادرات نفت است.